Āṭānāṭiyasutta

Paṭhamabhāṇavāra

275. 641 Evaṃ me sutaṃ—  ekaṃ samayaṃ bhagavā rājagahe viharati gijjhakūṭe pabbate. Atha kho cattāro mahārājā mahatiyā ca yakkhasenāya mahatiyā ca gandhabbasenāya mahatiyā ca kumbhaṇḍasenāya mahatiyā ca nāgasenāya catuddisaṃ rakkhaṃ ṭhapetvā catuddisaṃ gumbaṃ ṭhapetvā catuddisaṃ ovaraṇaṃ ṭhapetvā abhikkantāya rattiyā abhikkantavaṇṇā kevalakappaṃ gijjhakūṭaṃ pabbataṃ obhāsetvā yena bhagavā tenupasaṅkamiṃsu; upasaṅkamitvā bhagavantaṃ abhivādetvā ekamantaṃ nisīdiṃsu. Tepi kho yakkhā appekacce bhagavantaṃ abhivādetvā ekamantaṃ nisīdiṃsu, appekacce bhagavatā saddhiṃ sammodiṃsu, sammodanīyaṃ kathaṃ sāraṇīyaṃ vītisāretvā ekamantaṃ nisīdiṃsu, appekacce yena bhagavā tenañjaliṃ paṇāmetvā ekamantaṃ nisīdiṃsu, appekacce nāmagottaṃ sāvetvā ekamantaṃ nisīdiṃsu, appekacce tuṇhībhūtā ekamantaṃ nisīdiṃsu.

276. 642 Ekamantaṃ nisinno kho vessavaṇo mahārājā bhagavantaṃ etadavoca—  “santi hi, bhante, uḷārā yakkhā bhagavato appasannā. Santi hi, bhante, uḷārā yakkhā bhagavato pasannā. Santi hi, bhante, majjhimā yakkhā bhagavato appasannā. Santi hi, bhante, majjhimā yakkhā bhagavato pasannā. Santi hi, bhante, nīcā yakkhā bhagavato appasannā. Santi hi, bhante, nīcā yakkhā bhagavato pasannā. Yebhuyyena kho pana, bhante, yakkhā appasannāyeva bhagavato. Taṃ kissa hetu? Bhagavā hi, bhante, pāṇātipātā veramaṇiyā dhammaṃ deseti, adinnādānā veramaṇiyā dhammaṃ deseti, kāmesumicchācārā veramaṇiyā dhammaṃ deseti, musāvādā veramaṇiyā dhammaṃ deseti, surāmerayamajjappamādaṭṭhānā veramaṇiyā dhammaṃ deseti. Yebhuyyena kho pana, bhante, yakkhā appaṭiviratāyeva pāṇātipātā, appaṭiviratā adinnādānā, appaṭiviratā kāmesumicchācārā, appaṭiviratā musāvādā, appaṭiviratā surāmerayamajjappamādaṭṭhānā. Tesaṃ taṃ hoti appiyaṃ amanāpaṃ. Santi hi, bhante, bhagavato sāvakā araññavanapatthāni pantāni senāsanāni paṭisevanti appasaddāni appanigghosāni vijanavātāni manussarāhasseyyakāni paṭisallānasāruppāni. Tattha santi uḷārā yakkhā nivāsino, ye imasmiṃ bhagavato pāvacane appasannā. Tesaṃ pasādāya uggaṇhātu, bhante, bhagavā āṭānāṭiyaṃ rakkhaṃ bhikkhūnaṃ bhikkhunīnaṃ upāsakānaṃ upāsikānaṃ guttiyā rakkhāya avihiṃsāya phāsuvihārāyā”ti. Adhivāsesi bhagavā tuṇhībhāvena.

643 Atha kho vessavaṇo mahārājā bhagavato adhivāsanaṃ viditvā tāyaṃ velāyaṃ imaṃ āṭānāṭiyaṃ rakkhaṃ abhāsi—

277.

644 “Vipassissa ca namatthu,

cakkhumantassa sirīmato;

Sikhissapi ca namatthu,

sabbabhūtānukampino.

645 Vessabhussa ca namatthu,

nhātakassa tapassino;

Namatthu kakusandhassa,

mārasenāpamaddino.

646 Koṇāgamanassa namatthu,

brāhmaṇassa vusīmato;

Kassapassa ca namatthu,

vippamuttassa sabbadhi.

647 Aṅgīrasassa namatthu,

sakyaputtassa sirīmato;

Yo imaṃ dhammaṃ desesi,

sabbadukkhāpanūdanaṃ.

648 Ye cāpi nibbutā loke,

yathābhūtaṃ vipassisuṃ;

Te janā apisuṇātha,

mahantā vītasāradā.

649 Hitaṃ devamanussānaṃ,

yaṃ namassanti gotamaṃ;

Vijjācaraṇasampannaṃ,

mahantaṃ vītasāradaṃ.

278.

650 Yato uggacchati sūriyo,

ādicco maṇḍalī mahā;

Yassa cuggacchamānassa,

saṃvarīpi nirujjhati;

Yassa cuggate sūriye,

‘divaso’ti pavuccati.

651 Rahadopi tattha gambhīro,

samuddo saritodako;

Evaṃ taṃ tattha jānanti,

‘samuddo saritodako’.

652 Ito ‘sā purimā disā’,

iti naṃ ācikkhatī jano;

Yaṃ disaṃ abhipāleti,

mahārājā yasassi so.

653 Gandhabbānaṃ adhipati,

‘dhataraṭṭho’ti nāmaso;

Ramatī naccagītehi,

gandhabbehi purakkhato.

654 Puttāpi tassa bahavo,

ekanāmāti me sutaṃ;

Asīti dasa eko ca,

indanāmā mahabbalā.

655 Te cāpi buddhaṃ disvāna,

buddhaṃ ādiccabandhunaṃ;

Dūratova namassanti,

mahantaṃ vītasāradaṃ.

656 Namo te purisājañña,

namo te purisuttama;

Kusalena samekkhasi,

amanussāpi taṃ vandanti;

Sutaṃ netaṃ abhiṇhaso,

tasmā evaṃ vademase.

657 ‘Jinaṃ vandatha gotamaṃ’,

‘jinaṃ vandāma gotamaṃ;

Vijjācaraṇasampannaṃ,

buddhaṃ vandāma gotamaṃ’.

279.

658 Yena petā pavuccanti,

pisuṇā piṭṭhimaṃsikā;

Pāṇātipātino luddā,

corā nekatikā janā.

659 Ito ‘sā dakkhiṇā disā’,

iti naṃ ācikkhatī jano;

Yaṃ disaṃ abhipāleti,

mahārājā yasassi so.

660 Kumbhaṇḍānaṃ adhipati,

‘virūḷho’ iti nāmaso;

Ramatī naccagītehi,

kumbhaṇḍehi purakkhato.

661 Puttāpi tassa bahavo,

ekanāmāti me sutaṃ;

Asīti dasa eko ca,

indanāmā mahabbalā.

662 Te cāpi buddhaṃ disvāna,

buddhaṃ ādiccabandhunaṃ;

Dūratova namassanti,

mahantaṃ vītasāradaṃ.

663 Namo te purisājañña,

namo te purisuttama;

Kusalena samekkhasi,

amanussāpi taṃ vandanti;

Sutaṃ netaṃ abhiṇhaso,

tasmā evaṃ vademase.

664 ‘Jinaṃ vandatha gotamaṃ’,

‘jinaṃ vandāma gotamaṃ;

Vijjācaraṇasampannaṃ,

buddhaṃ vandāma gotamaṃ’.

280.

665 Yattha coggacchati sūriyo,

ādicco maṇḍalī mahā;

Yassa coggacchamānassa,

divasopi nirujjhati;

Yassa coggate sūriye,

‘saṃvarī’ti pavuccati.

666 Rahadopi tattha gambhīro,

samuddo saritodako;

Evaṃ taṃ tattha jānanti,

‘samuddo saritodako’.

667 Ito ‘sā pacchimā disā’,

iti naṃ ācikkhatī jano;

Yaṃ disaṃ abhipāleti,

mahārājā yasassi so.

668 Nāgānañca adhipati,

‘virūpakkho’ti nāmaso;

Ramatī naccagītehi,

nāgeheva purakkhato.

669 Puttāpi tassa bahavo,

ekanāmāti me sutaṃ;

Asīti dasa eko ca,

indanāmā mahabbalā.

670 Te cāpi buddhaṃ disvāna,

buddhaṃ ādiccabandhunaṃ;

Dūratova namassanti,

mahantaṃ vītasāradaṃ.

671 Namo te purisājañña,

namo te purisuttama;

Kusalena samekkhasi,

amanussāpi taṃ vandanti;

Sutaṃ netaṃ abhiṇhaso,

tasmā evaṃ vademase.

672 ‘Jinaṃ vandatha gotamaṃ’,

‘jinaṃ vandāma gotamaṃ;

Vijjācaraṇasampannaṃ,

buddhaṃ vandāma gotamaṃ’.

281.

673 Yena uttarakuruvho,

mahāneru sudassano;

Manussā tattha jāyanti,

amamā apariggahā.

674 Na te bījaṃ pavapanti,

napi nīyanti naṅgalā;

Akaṭṭhapākimaṃ sāliṃ,

paribhuñjanti mānusā.

675 Akaṇaṃ athusaṃ suddhaṃ,

sugandhaṃ taṇḍulapphalaṃ;

Tuṇḍikīre pacitvāna,

tato bhuñjanti bhojanaṃ.

676 Gāviṃ ekakhuraṃ katvā,

anuyanti disodisaṃ;

Pasuṃ ekakhuraṃ katvā,

anuyanti disodisaṃ.

677 Itthiṃ vā vāhanaṃ katvā,

anuyanti disodisaṃ;

Purisaṃ vāhanaṃ katvā,

anuyanti disodisaṃ.

678 Kumāriṃ vāhanaṃ katvā,

anuyanti disodisaṃ;

Kumāraṃ vāhanaṃ katvā,

anuyanti disodisaṃ.

679 Te yāne abhiruhitvā,

Sabbā disā anupariyāyanti;

Pacārā tassa rājino.

680 Hatthiyānaṃ assayānaṃ,

dibbaṃ yānaṃ upaṭṭhitaṃ;

Pāsādā sivikā ceva,

mahārājassa yasassino.

681 Tassa ca nagarā ahu,

Antalikkhe sumāpitā;

Āṭānāṭā kusināṭā parakusināṭā,

Nāṭasuriyā parakusiṭanāṭā.

682 Uttarena kasivanto,

Janoghamaparena ca;

Navanavutiyo ambaraambaravatiyo,

Āḷakamandā nāma rājadhānī.

683 Kuverassa kho pana mārisa,

Mahārājassa visāṇā nāma rājadhānī;

Tasmā kuvero mahārājā,

‘Vessavaṇo’ti pavuccati.

684 Paccesanto pakāsenti,

Tatolā tattalā tatotalā;

Ojasi tejasi tatojasī,

Sūro rājā ariṭṭho nemi.

685 Rahadopi tattha dharaṇī nāma,

Yato meghā pavassanti;

Vassā yato patāyanti,

Sabhāpi tattha sālavatī nāma.

686 Yattha yakkhā payirupāsanti,

Tattha niccaphalā rukkhā;

Nānā dijagaṇā yutā,

Mayūrakoñcābhirudā;

Kokilādīhi vagguhi.

687 Jīvañjīvakasaddettha,

atho oṭṭhavacittakā;

Kukkuṭakā kuḷīrakā,

vane pokkharasātakā.

688 Sukasāḷikasaddettha,

daṇḍamāṇavakāni ca;

Sobhati sabbakālaṃ sā,

kuveranaḷinī sadā.

689 Ito ‘sā uttarā disā’,

iti naṃ ācikkhatī jano;

Yaṃ disaṃ abhipāleti,

mahārājā yasassi so.

690 Yakkhānañca adhipati,

‘kuvero’ iti nāmaso;

Ramatī naccagītehi,

yakkheheva purakkhato.

691 Puttāpi tassa bahavo,

ekanāmāti me sutaṃ;

Asīti dasa eko ca,

indanāmā mahabbalā.

692 Te cāpi buddhaṃ disvāna,

buddhaṃ ādiccabandhunaṃ;

Dūratova namassanti,

mahantaṃ vītasāradaṃ.

693 Namo te purisājañña,

namo te purisuttama;

Kusalena samekkhasi,

amanussāpi taṃ vandanti;

Sutaṃ netaṃ abhiṇhaso,

tasmā evaṃ vademase.

694 ‘Jinaṃ vandatha gotamaṃ’,

‘jinaṃ vandāma gotamaṃ;

Vijjācaraṇasampannaṃ,

buddhaṃ vandāma gotaman’ti.

695 Ayaṃ kho sā, mārisa, āṭānāṭiyā rakkhā bhikkhūnaṃ bhikkhunīnaṃ upāsakānaṃ upāsikānaṃ guttiyā rakkhāya avihiṃsāya phāsuvihārāya.

282. 696 Yassa kassaci, mārisa, bhikkhussa vā bhikkhuniyā vā upāsakassa vā upāsikāya vā ayaṃ āṭānāṭiyā rakkhā suggahitā bhavissati samattā pariyāputā. Tañce amanusso yakkho vā yakkhinī vā yakkhapotako vā yakkhapotikā vā yakkhamahāmatto vā yakkhapārisajjo vā yakkhapacāro vā, gandhabbo vā gandhabbī vā gandhabbapotako vā gandhabbapotikā vā gandhabbamahāmatto vā gandhabbapārisajjo vā gandhabbapacāro vā, kumbhaṇḍo vā kumbhaṇḍī vā kumbhaṇḍapotako vā kumbhaṇḍapotikā vā kumbhaṇḍamahāmatto vā kumbhaṇḍapārisajjo vā kumbhaṇḍapacāro vā, nāgo vā nāgī vā nāgapotako vā nāgapotikā vā nāgamahāmatto vā nāgapārisajjo vā nāgapacāro vā, paduṭṭhacitto bhikkhuṃ vā bhikkhuniṃ vā upāsakaṃ vā upāsikaṃ vā gacchantaṃ vā anugaccheyya, ṭhitaṃ vā upatiṭṭheyya, nisinnaṃ vā upanisīdeyya, nipannaṃ vā upanipajjeyya. Na me so, mārisa, amanusso labheyya gāmesu vā nigamesu vā sakkāraṃ vā garukāraṃ vā. Na me so, mārisa, amanusso labheyya āḷakamandāya nāma rājadhāniyā vatthuṃ vā vāsaṃ vā. Na me so, mārisa, amanusso labheyya yakkhānaṃ samitiṃ gantuṃ. Apissu naṃ, mārisa, amanussā anāvayhampi naṃ kareyyuṃ avivayhaṃ. Apissu naṃ, mārisa, amanussā attāhipi paripuṇṇāhi paribhāsāhi paribhāseyyuṃ. Apissu naṃ, mārisa, amanussā rittampissa pattaṃ sīse nikkujjeyyuṃ. Apissu naṃ, mārisa, amanussā sattadhāpissa muddhaṃ phāleyyuṃ.

697 Santi hi, mārisa, amanussā caṇḍā ruddhā rabhasā, te neva mahārājānaṃ ādiyanti, na mahārājānaṃ purisakānaṃ ādiyanti, na mahārājānaṃ purisakānaṃ purisakānaṃ ādiyanti. Te kho te, mārisa, amanussā mahārājānaṃ avaruddhā nāma vuccanti. Seyyathāpi, mārisa, rañño māgadhassa vijite mahācorā. Te neva rañño māgadhassa ādiyanti, na rañño māgadhassa purisakānaṃ ādiyanti, na rañño māgadhassa purisakānaṃ purisakānaṃ ādiyanti. Te kho te, mārisa, mahācorā rañño māgadhassa avaruddhā nāma vuccanti. Evameva kho, mārisa, santi amanussā caṇḍā ruddhā rabhasā, te neva mahārājānaṃ ādiyanti, na mahārājānaṃ purisakānaṃ ādiyanti, na mahārājānaṃ purisakānaṃ purisakānaṃ ādiyanti. Te kho te, mārisa, amanussā mahārājānaṃ avaruddhā nāma vuccanti. Yo hi koci, mārisa, amanusso yakkho vā yakkhinī vā…pe…  gandhabbo vā gandhabbī vā…pe…  kumbhaṇḍo vā kumbhaṇḍī vā…pe…  nāgo vā nāgī vā nāgapotako vā nāgapotikā vā nāgamahāmatto vā nāgapārisajjo vā nāgapacāro vā paduṭṭhacitto bhikkhuṃ vā bhikkhuniṃ vā upāsakaṃ vā upāsikaṃ vā gacchantaṃ vā anugaccheyya, ṭhitaṃ vā upatiṭṭheyya, nisinnaṃ vā upanisīdeyya, nipannaṃ vā upanipajjeyya. Imesaṃ yakkhānaṃ mahāyakkhānaṃ senāpatīnaṃ mahāsenāpatīnaṃ ujjhāpetabbaṃ vikkanditabbaṃ viravitabbaṃ—  ‘ayaṃ yakkho gaṇhāti, ayaṃ yakkho āvisati, ayaṃ yakkho heṭheti, ayaṃ yakkho viheṭheti, ayaṃ yakkho hiṃsati, ayaṃ yakkho vihiṃsati, ayaṃ yakkho na muñcatī’ti.

283. 698 Katamesaṃ yakkhānaṃ mahāyakkhānaṃ senāpatīnaṃ mahāsenāpatīnaṃ?

699 Indo somo varuṇo ca,

bhāradvājo pajāpati;

Candano kāmaseṭṭho ca,

kinnughaṇḍu nighaṇḍu ca.

700 Panādo opamañño ca,

devasūto ca mātali;

Cittaseno ca gandhabbo,

naḷo rājā janesabho.

701 Sātāgiro hemavato,

puṇṇako karatiyo guḷo;

Sivako mucalindo ca,

vessāmitto yugandharo.

702 Gopālo supparodho ca,

Hiri netti ca mandiyo;

Pañcālacaṇḍo āḷavako,

Pajjunno sumano sumukho;

Dadhimukho maṇi māṇivaro dīgho,

Atho serīsako saha.

703 Imesaṃ yakkhānaṃ mahāyakkhānaṃ senāpatīnaṃ mahāsenāpatīnaṃ ujjhāpetabbaṃ vikkanditabbaṃ viravitabbaṃ—  ‘ayaṃ yakkho gaṇhāti, ayaṃ yakkho āvisati, ayaṃ yakkho heṭheti, ayaṃ yakkho viheṭheti, ayaṃ yakkho hiṃsati, ayaṃ yakkho vihiṃsati, ayaṃ yakkho na muñcatī’ti.

704 Ayaṃ kho sā, mārisa, āṭānāṭiyā rakkhā bhikkhūnaṃ bhikkhunīnaṃ upāsakānaṃ upāsikānaṃ guttiyā rakkhāya avihiṃsāya phāsuvihārāya. Handa ca dāni mayaṃ, mārisa, gacchāma bahukiccā mayaṃ bahukaraṇīyā”ti. “Yassadāni tumhe, mahārājāno, kālaṃ maññathā”ti.

284. 705 Atha kho cattāro mahārājā uṭṭhāyāsanā bhagavantaṃ abhivādetvā padakkhiṇaṃ katvā tatthevantaradhāyiṃsu. Tepi kho yakkhā uṭṭhāyāsanā appekacce bhagavantaṃ abhivādetvā padakkhiṇaṃ katvā tatthevantaradhāyiṃsu. Appekacce bhagavatā saddhiṃ sammodiṃsu, sammodanīyaṃ kathaṃ sāraṇīyaṃ vītisāretvā tatthevantaradhāyiṃsu. Appekacce yena bhagavā tenañjaliṃ paṇāmetvā tatthevantaradhāyiṃsu. Appekacce nāmagottaṃ sāvetvā tatthevantaradhāyiṃsu. Appekacce tuṇhībhūtā tatthevantaradhāyiṃsūti.

706 Paṭhamabhāṇavāro niṭṭhito.