Bhikkhunivibhaṅga

Paṭhamabhāga

Katthapaññattivāra

Pārājikakaṇḍa

201. 662 Yaṃ tena bhagavatā jānatā passatā arahatā sammāsambuddhena bhikkhunīnaṃ pañcamaṃ pārājikaṃ kattha paññattaṃ? Kaṃ ārabbha? Kismiṃ vatthusmiṃ? Atthi tattha paññatti, anupaññatti, anuppannapaññatti? Sabbatthapaññatti, padesapaññatti? Sādhāraṇapaññatti, asādhāraṇapaññatti? Ekatopaññatti, ubhatopaññatti? Catunnaṃ pātimokkhuddesānaṃ katthogadhaṃ kattha pariyāpannaṃ? Katamena uddesena uddesaṃ āgacchati? Catunnaṃ vipattīnaṃ katamā vipatti? Sattannaṃ āpattikkhandhānaṃ katamo āpattikkhandho? Channaṃ āpattisamuṭṭhānānaṃ katihi samuṭṭhānehi samuṭṭhāti? Catunnaṃ adhikaraṇānaṃ katamaṃ adhikaraṇaṃ? Sattannaṃ samathānaṃ katihi samathehi sammati? Ko tattha vinayo? Ko tattha abhivinayo? Kiṃ tattha pātimokkhaṃ? Kiṃ tattha adhipātimokkhaṃ? Kā vipatti? Kā sampatti? Kā paṭipatti? Kati atthavase paṭicca bhagavatā bhikkhunīnaṃ pañcamaṃ pārājikaṃ paññattaṃ? Kā sikkhanti? Kā sikkhitasikkhā? Kattha ṭhitaṃ? Kā dhārenti? Kassa vacanaṃ? Kenābhatanti?

202. 663 Yaṃ tena bhagavatā jānatā passatā arahatā sammāsambuddhena bhikkhunīnaṃ pañcamaṃ pārājikaṃ kattha paññattanti? Sāvatthiyaṃ paññattaṃ. Kaṃ ārabbhāti? Sundarīnandaṃ bhikkhuniṃ ārabbha. Kismiṃ vatthusminti? Sundarīnandā bhikkhunī avassutā avassutassa purisapuggalassa kāyasaṃsaggaṃ sādiyi, tasmiṃ vatthusmiṃ. Atthi tattha paññatti anupaññatti anuppannapaññattīti? Ekā paññatti. Anupaññatti anuppannapaññatti tasmiṃ natthi. Sabbatthapaññatti, padesapaññattīti? Sabbatthapaññatti. Sādhāraṇapaññatti, asādhāraṇapaññattīti? Asādhāraṇapaññatti. Ekatopaññatti, ubhatopaññattīti? Ekatopaññatti. Catunnaṃ pātimokkhuddesānaṃ katthogadhaṃ kattha pariyāpannanti? Nidānogadhaṃ nidānapariyāpannaṃ. Katamena uddesena uddesaṃ āgacchatīti? Dutiyena uddesena uddesaṃ āgacchati. Catunnaṃ vipattīnaṃ katamā vipattīti? Sīlavipatti. Sattannaṃ āpattikkhandhānaṃ katamo āpattikkhandhoti? Pārājikāpattikkhandho. Channaṃ āpattisamuṭṭhānānaṃ katihi samuṭṭhānehi samuṭṭhātīti? Ekena samuṭṭhānena samuṭṭhāti—  kāyato ca cittato ca samuṭṭhāti, na vācato. Catunnaṃ adhikaraṇānaṃ katamaṃ adhikaraṇanti? Āpattādhikaraṇaṃ? Sattannaṃ samathānaṃ katihi samathehi sammatīti? Dvīhi samathehi sammati—  sammukhāvinayena ca paṭiññātakaraṇena ca. Ko tattha vinayo, ko tattha abhivinayoti? Paññatti vinayo, vibhatti abhivinayo. Kiṃ tattha pātimokkhaṃ, kiṃ tattha adhipātimokkhanti? Paññatti pātimokkhaṃ, vibhatti adhipātimokkhaṃ. Kā vipattīti? Asaṃvaro vipatti. Kā sampattīti? Saṃvaro sampatti. Kā paṭipattīti? “Na evarūpaṃ karissāmī”ti yāvajīvaṃ āpāṇakoṭikaṃ samādāya sikkhati sikkhāpadesu. Kati atthavase paṭicca bhagavatā bhikkhunīnaṃ pañcamaṃ pārājikaṃ paññattanti? Dasa atthavase paṭicca bhagavatā bhikkhunīnaṃ pañcamaṃ pārājikaṃ paññattaṃ—  saṃghasuṭṭhutāya, saṃghaphāsutāya, dummaṅkūnaṃ bhikkhunīnaṃ niggahāya, pesalānaṃ bhikkhunīnaṃ phāsuvihārāya, diṭṭhadhammikānaṃ āsavānaṃ saṃvarāya, samparāyikānaṃ āsavānaṃ paṭighātāya, appasannānaṃ pasādāya, pasannānaṃ bhiyyobhāvāya, saddhammaṭṭhitiyā, vinayānuggahāya. Kā sikkhantīti? Sekkhā ca puthujjanakalyāṇikā ca sikkhanti. Kā sikkhitasikkhāti? Arahantiyo sikkhitasikkhā. Kattha ṭhitanti? Sikkhākāmāsu ṭhitaṃ. Kā dhārentīti? Yāsaṃ vattati tā dhārenti. Kassa vacananti? Bhagavato vacanaṃ arahato sammāsambuddhassa. Kenābhatanti? Paramparābhataṃ—

664 Upāli dāsako ceva,

soṇako siggavo tathā;

Moggaliputtena pañcamā,

ete jambusirivhaye.

665 Tato mahindo iṭṭiyo,

uttiyo sambalo tathā;

Bhaddanāmo ca paṇḍito.

666 Ete nāgā mahāpaññā,

jambudīpā idhāgatā;

Vinayaṃ te vācayiṃsu,

piṭakaṃ tambapaṇṇiyā.

667 Nikāye pañca vācesuṃ,

satta ceva pakaraṇe;

Tato ariṭṭho medhāvī,

tissadatto ca paṇḍito.

668 Visārado kāḷasumano,

thero ca dīghanāmako;

Dīghasumano ca paṇḍito.

669 Punadeva kāḷasumano,

Nāgatthero ca buddharakkhito;

Tissatthero ca medhāvī,

Devatthero ca paṇḍito.

670 Punadeva sumano medhāvī,

Vinaye ca visārado;

Bahussuto cūḷanāgo,

Gajova duppadhaṃsiyo.

671 Dhammapālitanāmo ca,

rohaṇe sādhupūjito;

Tassa sisso mahāpañño,

khemanāmo tipeṭako.

672 Dīpe tārakarājāva,

paññāya atirocatha;

Upatisso ca medhāvī,

phussadevo mahākathī.

673 Punadeva sumano medhāvī,

Pupphanāmo bahussuto;

Mahākathī mahāsivo,

Piṭake sabbattha kovido.

674 Punadeva upāli medhāvī,

Vinaye ca visārado;

Mahānāgo mahāpañño,

Saddhammavaṃsakovido.

675 Punadeva abhayo medhāvī,

Piṭake sabbattha kovido;

Tissatthero ca medhāvī,

Vinaye ca visārado.

676 Tassa sisso mahāpañño,

pupphanāmo bahussuto;

Sāsanaṃ anurakkhanto,

jambudīpe patiṭṭhito.

677 Cūḷābhayo ca medhāvī,

vinaye ca visārado;

Tissatthero ca medhāvī,

saddhammavaṃsakovido.

678 Cūḷadevo ca medhāvī,

vinaye ca visārado;

Sivatthero ca medhāvī,

vinaye sabbattha kovido.

679 Ete nāgā mahāpaññā,

Vinayaññū maggakovidā;

Vinayaṃ dīpe pakāsesuṃ,

Piṭakaṃ tambapaṇṇiyāti. (1)

203. 680 Yaṃ tena bhagavatā jānatā passatā arahatā sammāsambuddhena bhikkhunīnaṃ chaṭṭhaṃ pārājikaṃ kattha paññattanti? Sāvatthiyaṃ paññattaṃ. Kaṃ ārabbhāti? Thullanandaṃ bhikkhuniṃ ārabbha. Kismiṃ vatthusminti? Thullanandā bhikkhunī jānaṃ pārājikaṃ dhammaṃ ajjhāpannaṃ bhikkhuniṃ nevattanā paṭicodesi na gaṇassa ārocesi, tasmiṃ vatthusmiṃ. Ekā paññatti. Channaṃ āpattisamuṭṭhānānaṃ ekena samuṭṭhānena samuṭṭhāti—  kāyato ca vācato ca cittato ca samuṭṭhāti…pe… . (2)

204. 681 Bhikkhunīnaṃ sattamaṃ pārājikaṃ kattha paññattanti? Sāvatthiyaṃ paññattaṃ. Kaṃ ārabbhāti? Thullanandaṃ bhikkhuniṃ ārabbha. Kismiṃ vatthusminti? Thullanandā bhikkhunī samaggena saṃghena ukkhittaṃ ariṭṭhaṃ bhikkhuṃ gaddhabādhipubbaṃ anuvatti, tasmiṃ vatthusmiṃ. Ekā paññatti. Channaṃ āpattisamuṭṭhānānaṃ ekena samuṭṭhānena samuṭṭhāti—  dhuranikkhepe…pe… . (3)

205. 682 Bhikkhunīnaṃ aṭṭhamaṃ pārājikaṃ kattha paññattanti? Sāvatthiyaṃ paññattaṃ. Kaṃ ārabbhāti? Chabbaggiyā bhikkhuniyo ārabbha. Kismiṃ vatthusminti? Chabbaggiyā bhikkhuniyo aṭṭhamaṃ vatthuṃ paripūresuṃ, tasmiṃ vatthusmiṃ. Ekā paññatti. Channaṃ āpattisamuṭṭhānānaṃ ekena samuṭṭhānena samuṭṭhāti—  dhuranikkhepe…pe… . (4)

683 Aṭṭha pārājikā niṭṭhitā.

684 Tassuddānaṃ

685 Methunādinnādānañca,

manussaviggahuttari;

Kāyasaṃsaggaṃ chādeti,

ukkhittā aṭṭha vatthukā;

Paññāpesi mahāvīro,

chejjavatthū asaṃsayāti.