Saṅgītisutta

Tika

305. 818 Atthi kho, āvuso, tena bhagavatā jānatā passatā arahatā sammāsambuddhena tayo dhammā sammadakkhātā. Tattha sabbeheva saṅgāyitabbaṃ…pe…  atthāya hitāya sukhāya devamanussānaṃ. Katame tayo?

819 Tīṇi akusalamūlāni—  lobho akusalamūlaṃ, doso akusalamūlaṃ, moho akusalamūlaṃ. (1)

820 Tīṇi kusalamūlāni—  alobho kusalamūlaṃ, adoso kusalamūlaṃ, amoho kusalamūlaṃ. (2)

821 Tīṇi duccaritāni—  kāyaduccaritaṃ, vacīduccaritaṃ, manoduccaritaṃ. (3)

822 Tīṇi sucaritāni—  kāyasucaritaṃ, vacīsucaritaṃ, manosucaritaṃ. (4)

823 Tayo akusalavitakkā—  kāmavitakko, byāpādavitakko, vihiṃsāvitakko. (5)

824 Tayo kusalavitakkā—  nekkhammavitakko, abyāpādavitakko, avihiṃsāvitakko. (6)

825 Tayo akusalasaṅkappā—  kāmasaṅkappo, byāpādasaṅkappo, vihiṃsāsaṅkappo. (7)

826 Tayo kusalasaṅkappā—  nekkhammasaṅkappo, abyāpādasaṅkappo, avihiṃsāsaṅkappo. (8)

827 Tisso akusalasaññā—  kāmasaññā, byāpādasaññā, vihiṃsāsaññā. (9)

828 Tisso kusalasaññā—  nekkhammasaññā, abyāpādasaññā, avihiṃsāsaññā. (10)

829 Tisso akusaladhātuyo—  kāmadhātu, byāpādadhātu, vihiṃsādhātu. (11)

830 Tisso kusaladhātuyo—  nekkhammadhātu, abyāpādadhātu, avihiṃsādhātu. (12)

831 Aparāpi tisso dhātuyo—  kāmadhātu, rūpadhātu, arūpadhātu. (13)

832 Aparāpi tisso dhātuyo—  rūpadhātu, arūpadhātu, nirodhadhātu. (14)

833 Aparāpi tisso dhātuyo—  hīnadhātu, majjhimadhātu, paṇītadhātu. (15)

834 Tisso taṇhā—  kāmataṇhā, bhavataṇhā, vibhavataṇhā. (16)

835 Aparāpi tisso taṇhā—  kāmataṇhā, rūpataṇhā, arūpataṇhā. (17)

836 Aparāpi tisso taṇhā—  rūpataṇhā, arūpataṇhā, nirodhataṇhā. (18)

837 Tīṇi saṃyojanāni—  sakkāyadiṭṭhi, vicikicchā, sīlabbataparāmāso. (19)

838 Tayo āsavā—  kāmāsavo, bhavāsavo, avijjāsavo. (20)

839 Tayo bhavā—  kāmabhavo, rūpabhavo, arūpabhavo. (21)

840 Tisso esanā—  kāmesanā, bhavesanā, brahmacariyesanā. (22)

841 Tisso vidhā—  seyyohamasmīti vidhā, sadisohamasmīti vidhā, hīnohamasmīti vidhā. (23)

842 Tayo addhā—  atīto addhā, anāgato addhā, paccuppanno addhā. (24)

843 Tayo antā—  sakkāyo anto, sakkāyasamudayo anto, sakkāyanirodho anto. (25)

844 Tisso vedanā—  sukhā vedanā, dukkhā vedanā, adukkhamasukhā vedanā. (26)

845 Tisso dukkhatā—  dukkhadukkhatā, saṅkhāradukkhatā, vipariṇāmadukkhatā. (27)

846 Tayo rāsī—  micchattaniyato rāsi, sammattaniyato rāsi, aniyato rāsi. (28)

847 Tayo tamā—  atītaṃ vā addhānaṃ ārabbha kaṅkhati vicikicchati nādhimuccati na sampasīdati, anāgataṃ vā addhānaṃ ārabbha kaṅkhati vicikicchati nādhimuccati na sampasīdati, etarahi vā paccuppannaṃ addhānaṃ ārabbha kaṅkhati vicikicchati nādhimuccati na sampasīdati. (29)

848 Tīṇi tathāgatassa arakkheyyāni—  parisuddhakāyasamācāro āvuso tathāgato, natthi tathāgatassa kāyaduccaritaṃ, yaṃ tathāgato rakkheyya—  ‘mā me idaṃ paro aññāsī’ti. Parisuddhavacīsamācāro āvuso, tathāgato, natthi tathāgatassa vacīduccaritaṃ, yaṃ tathāgato rakkheyya—  ‘mā me idaṃ paro aññāsī’ti. Parisuddhamanosamācāro, āvuso, tathāgato, natthi tathāgatassa manoduccaritaṃ yaṃ tathāgato rakkheyya—  ‘mā me idaṃ paro aññāsī’ti. (30)

849 Tayo kiñcanā—  rāgo kiñcanaṃ, doso kiñcanaṃ, moho kiñcanaṃ. (31)

850 Tayo aggī—  rāgaggi, dosaggi, mohaggi. (32)

851 Aparepi tayo aggī—  āhuneyyaggi, gahapataggi, dakkhiṇeyyaggi. (33)

852 Tividhena rūpasaṅgaho—  sanidassanasappaṭighaṃ rūpaṃ, anidassanasappaṭighaṃ rūpaṃ, anidassanaappaṭighaṃ rūpaṃ. (34)

853 Tayo saṅkhārā—  puññābhisaṅkhāro, apuññābhisaṅkhāro, āneñjābhisaṅkhāro. (35)

854 Tayo puggalā—  sekkho puggalo, asekkho puggalo, nevasekkho nāsekkho puggalo. (36)

855 Tayo therā—  jātithero, dhammathero, sammutithero. (37)

856 Tīṇi puññakiriyavatthūni—  dānamayaṃ puññakiriyavatthu, sīlamayaṃ puññakiriyavatthu, bhāvanāmayaṃ puññakiriyavatthu. (38)

857 Tīṇi codanāvatthūni—  diṭṭhena, sutena, parisaṅkāya. (39)

858 Tisso kāmūpapattiyo—  santāvuso sattā paccupaṭṭhitakāmā, te paccupaṭṭhitesu kāmesu vasaṃ vattenti, seyyathāpi manussā ekacce ca devā ekacce ca vinipātikā. Ayaṃ paṭhamā kāmūpapatti. Santāvuso, sattā nimmitakāmā, te nimminitvā nimminitvā kāmesu vasaṃ vattenti, seyyathāpi devā nimmānaratī. Ayaṃ dutiyā kāmūpapatti. Santāvuso sattā paranimmitakāmā, te paranimmitesu kāmesu vasaṃ vattenti, seyyathāpi devā paranimmitavasavattī. Ayaṃ tatiyā kāmūpapatti. (40)

859 Tisso sukhūpapattiyo—  santāvuso sattā uppādetvā uppādetvā sukhaṃ viharanti, seyyathāpi devā brahmakāyikā. Ayaṃ paṭhamā sukhūpapatti. Santāvuso, sattā sukhena abhisannā parisannā paripūrā paripphuṭā. Te kadāci karahaci udānaṃ udānenti—  ‘aho sukhaṃ, aho sukhan’ti, seyyathāpi devā ābhassarā. Ayaṃ dutiyā sukhūpapatti. Santāvuso, sattā sukhena abhisannā parisannā paripūrā paripphuṭā. Te santaṃyeva tusitā sukhaṃ paṭisaṃvedenti, seyyathāpi devā subhakiṇhā. Ayaṃ tatiyā sukhūpapatti. (41)

860 Tisso paññā—  sekkhā paññā, asekkhā paññā, nevasekkhānāsekkhā paññā. (42)

861 Aparāpi tisso paññā—  cintāmayā paññā, sutamayā paññā, bhāvanāmayā paññā. (43)

862 Tīṇāvudhāni—  sutāvudhaṃ, pavivekāvudhaṃ, paññāvudhaṃ. (44)

863 Tīṇindriyāni—  anaññātaññassāmītindriyaṃ, aññindriyaṃ, aññātāvindriyaṃ. (45)

864 Tīṇi cakkhūni—  maṃsacakkhu, dibbacakkhu, paññācakkhu. (46)

865 Tisso sikkhā—  adhisīlasikkhā, adhicittasikkhā, adhipaññāsikkhā. (47)

866 Tisso bhāvanā—  kāyabhāvanā, cittabhāvanā, paññābhāvanā. (48)

867 Tīṇi anuttariyāni—  dassanānuttariyaṃ, paṭipadānuttariyaṃ, vimuttānuttariyaṃ. (49)

868 Tayo samādhī—  savitakkasavicāro samādhi, avitakkavicāramatto samādhi, avitakkaavicāro samādhi. (50)

869 Aparepi tayo samādhī—  suññato samādhi, animitto samādhi, appaṇihito samādhi. (51)

870 Tīṇi soceyyāni—  kāyasoceyyaṃ, vacīsoceyyaṃ, manosoceyyaṃ. (52)

871 Tīṇi moneyyāni—  kāyamoneyyaṃ, vacīmoneyyaṃ, manomoneyyaṃ. (53)

872 Tīṇi kosallāni—  āyakosallaṃ, apāyakosallaṃ, upāyakosallaṃ. (54)

873 Tayo madā—  ārogyamado, yobbanamado, jīvitamado. (55)

874 Tīṇi ādhipateyyāni—  attādhipateyyaṃ, lokādhipateyyaṃ, dhammādhipateyyaṃ. (56)

875 Tīṇi kathāvatthūni—  atītaṃ vā addhānaṃ ārabbha kathaṃ katheyya—  ‘evaṃ ahosi atītamaddhānan’ti; anāgataṃ vā addhānaṃ ārabbha kathaṃ katheyya—  ‘evaṃ bhavissati anāgatamaddhānan’ti; etarahi vā paccuppannaṃ addhānaṃ ārabbha kathaṃ katheyya—  ‘evaṃ hoti etarahi paccuppannaṃ addhānan’ti. (57)

876 Tisso vijjā—  pubbenivāsānussatiñāṇaṃ vijjā, sattānaṃ cutūpapāteñāṇaṃ vijjā, āsavānaṃ khayeñāṇaṃ vijjā. (58)

877 Tayo vihārā—  dibbo vihāro, brahmā vihāro, ariyo vihāro. (59)

878 Tīṇi pāṭihāriyāni—  iddhipāṭihāriyaṃ, ādesanāpāṭihāriyaṃ, anusāsanīpāṭihāriyaṃ. (60)

879 Ime kho, āvuso, tena bhagavatā jānatā passatā arahatā sammāsambuddhena tayo dhammā sammadakkhātā. Tattha sabbeheva saṅgāyitabbaṃ…pe…  atthāya hitāya sukhāya devamanussānaṃ.