tipitaka2500.github.io

22.1.9.6 Rājavasati

Mahānipāta

Mūgapakkhavagga

Vidhurajātaka

Rājavasati

1471.

2810 So ca putte amacce ca,
ñātayo suhadajjane;
Alīnamanasaṅkappo,
vidhuro etadabravi.

1472.

2811 “Ethayyo rājavasatiṃ,
nisīditvā suṇātha me;
Yathā rājakulaṃ patto,
yasaṃ poso nigacchati.

1473.

2812 Na hi rājakulaṃ patto,
aññāto labhate yasaṃ;
Nāsūro nāpi dummedho,
nappamatto kudācanaṃ.

1474.

2813 Yadāssa sīlaṃ paññañca,
soceyyaṃ cādhigacchati;
Atha vissasate tyamhi,
guyhañcassa na rakkhati.

1475.

2814 Tulā yathā paggahitā,
samadaṇḍā sudhāritā;
Ajjhiṭṭho na vikampeyya,
sa rājavasatiṃ vase.

1476.

2815 Tulā yathā paggahitā,
samadaṇḍā sudhāritā;
Sabbāni abhisambhonto,
sa rājavasatiṃ vase.

1477.

2816 Divā vā yadi vā rattiṃ,
rājakiccesu paṇḍito;
Ajjhiṭṭho na vikampeyya,
sa rājavasatiṃ vase.

1478.

2817 Divā vā yadi vā rattiṃ,
rājakiccesu paṇḍito;
Sabbāni abhisambhonto,
sa rājavasatiṃ vase.

1479.

2818 Yo cassa sukato maggo,
rañño suppaṭiyādito;
Na tena vutto gaccheyya,
sa rājavasatiṃ vase.

1480.

2819 Na rañño sadisaṃ bhuñje,
kāmabhoge kudācanaṃ;
Sabbattha pacchato gacche,
sa rājavasatiṃ vase.

1481.

2820 Na rañño sadisaṃ vatthaṃ,
na mālaṃ na vilepanaṃ;
Ākappaṃ sarakuttiṃ vā,
na rañño sadisamācare;
Aññaṃ kareyya ākappaṃ,
sa rājavasatiṃ vase.

1482.

2821 Kīḷe rājā amaccehi,
bhariyāhi parivārito;
Nāmacco rājabhariyāsu,
bhāvaṃ kubbetha paṇḍito.

1483.

2822 Anuddhato acapalo,
nipako saṃvutindriyo;
Manopaṇidhisampanno,
sa rājavasatiṃ vase.

1484.

2823 Nāssa bhariyāhi kīḷeyya,
na manteyya rahogato;
Nāssa kosā dhanaṃ gaṇhe,
sa rājavasatiṃ vase.

1485.

2824 Na niddaṃ bahu maññeyya,
na madāya suraṃ pive;
Nāssa dāye mige haññe,
sa rājavasatiṃ vase.

1486.

2825 Nāssa pīṭhaṃ na pallaṅkaṃ,
Na kocchaṃ na nāvaṃ rathaṃ;
Sammatomhīti ārūhe,
Sa rājavasatiṃ vase.

1487.

2826 Nātidūre bhaje rañño,
nāccāsanne vicakkhaṇo;
Sammukhañcassa tiṭṭheyya,
sandissanto sabhattuno.

1488.

2827 Na ve rājā sakhā hoti,
na rājā hoti methuno;
Khippaṃ kujjhanti rājāno,
sūkenakkhīva ghaṭṭitaṃ.

1489.

2828 Na pūjito maññamāno,
medhāvī paṇḍito naro;
Pharusaṃ patimanteyya,
rājānaṃ parisaṅgataṃ.

1490.

2829 Laddhadvāro labhe dvāraṃ,
neva rājūsu vissase;
Aggīva saṃyato tiṭṭhe,
sa rājavasatiṃ vase.

1491.

2830 Puttaṃ vā bhātaraṃ vā saṃ,
sampaggaṇhāti khattiyo;
Gāmehi nigamehi vā,
raṭṭhehi janapadehi vā;
Tuṇhībhūto upekkheyya,
na bhaṇe chekapāpakaṃ.

1492.

2831 Hatthārohe anīkaṭṭhe,
rathike pattikārake;
Tesaṃ kammāvadānena,
rājā vaḍḍheti vetanaṃ;
Na tesaṃ antarā gacche,
sa rājavasatiṃ vase.

1493.

2832 Cāpovūnudaro dhīro,
vaṃsovāpi pakampaye;
Paṭilomaṃ na vatteyya,
sa rājavasatiṃ vase.

1494.

2833 Cāpovūnudaro assa,
macchovassa ajivhavā;
Appāsī nipako sūro,
sa rājavasatiṃ vase.

1495.

2834 Na bāḷhaṃ itthiṃ gaccheyya,
sampassaṃ tejasaṅkhayaṃ;
Kāsaṃ sāsaṃ daraṃ balyaṃ,
khīṇamedho nigacchati.

1496.

2835 Nātivelaṃ pabhāseyya,
na tuṇhī sabbadā siyā;
Avikiṇṇaṃ mitaṃ vācaṃ,
patte kāle udīraye.

1497.

2836 Akkodhano asaṅghaṭṭo,
sacco saṇho apesuṇo;
Samphaṃ giraṃ na bhāseyya,
sa rājavasatiṃ vase.

1498.

2837 Mātāpettibharo assa,
kule jeṭṭhāpacāyiko;
Saṇho sakhilasambhāso,
sa rājavasatiṃ vase.

1499.

2838 Vinīto sippavā danto,
katatto niyato mudu;
Appamatto suci dakkho,
sa rājavasatiṃ vase.

1500.

2839 Nivātavutti vuddhesu,
sappatisso sagāravo;
Surato sukhasaṃvāso,
sa rājavasatiṃ vase.

1501.

2840 Ārakā parivajjeyya,
sahituṃ pahitaṃ janaṃ;
Bhattāraññevudikkheyya,
na ca aññassa rājino.

1502.

2841 Samaṇe brāhmaṇe cāpi,
sīlavante bahussute;
Sakkaccaṃ payirupāseyya,
sa rājavasatiṃ vase.

1503.

2842 Samaṇe brāhmaṇe cāpi,
sīlavante bahussute;
Sakkaccaṃ anuvāseyya,
sa rājavasatiṃ vase.

1504.

2843 Samaṇe brāhmaṇe cāpi,
sīlavante bahussute;
Tappeyya annapānena,
sa rājavasatiṃ vase.

1505.

2844 Samaṇe brāhmaṇe cāpi,
sīlavante bahussute;
Āsajja paññe sevetha,
ākaṅkhaṃ vuddhimattano.

1506.

2845 Dinnapubbaṃ na hāpeyya,
dānaṃ samaṇabrāhmaṇe;
Na ca kiñci nivāreyya,
dānakāle vanibbake.

1507.

2846 Paññavā buddhisampanno,
vidhānavidhikovido;
Kālaññū samayaññū ca,
sa rājavasatiṃ vase.

1508.

2847 Uṭṭhātā kammadheyyesu,
appamatto vicakkhaṇo;
Susaṃvihitakammanto,
sa rājavasatiṃ vase.

1509.

2848 Khalaṃ sālaṃ pasuṃ khettaṃ,
gantā cassa abhikkhaṇaṃ;
Mitaṃ dhaññaṃ nidhāpeyya,
mitaṃva pācaye ghare.

1510.

2849 Puttaṃ vā bhātaraṃ vā saṃ,
sīlesu asamāhitaṃ;
Anaṅgavā hi te bālā,
yathā petā tatheva te;
Coḷañca nesaṃ piṇḍañca,
āsīnānaṃ padāpaye.

1511.

2850 Dāse kammakare pesse,
sīlesu susamāhite;
Dakkhe uṭṭhānasampanne,
ādhipaccamhi ṭhāpaye.

1512.

2851 Sīlavā ca alolo ca,
anurakkho ca rājino;
Āvī raho hito tassa,
sa rājavasatiṃ vase.

1513.

2852 Chandaññū rājino cassa,
cittaṭṭho assa rājino;
Asaṅkusakavutti’ssa,
sa rājavasatiṃ vase.

1514.

2853 Ucchādaye ca nhāpaye,
dhove pāde adhosiraṃ;
Āhatopi na kuppeyya,
sa rājavasatiṃ vase.

1515.

2854 Kumbhampañjaliṃ kariyā,
cāṭañcāpi padakkhiṇaṃ;
Kimeva sabbakāmānaṃ,
dātāraṃ dhīramuttamaṃ.

1516.

2855 Yo deti sayanaṃ vatthaṃ,
yānaṃ āvasathaṃ gharaṃ;
Pajjunnoriva bhūtāni,
bhogehi abhivassati.

1517.

2856 Esayyo rājavasati,
vattamāno yathā naro;
Ārādhayati rājānaṃ,
pūjaṃ labhati bhattusu”.

2857 Rājavasati nāma.