Mahānipāta

Mūgapakkhavagga

Vidhurajātaka

Rājavasati

1471.

2810 So ca putte amacce ca,

ñātayo suhadajjane;

Alīnamanasaṅkappo,

vidhuro etadabravi.

1472.

2811 “Ethayyo rājavasatiṃ,

nisīditvā suṇātha me;

Yathā rājakulaṃ patto,

yasaṃ poso nigacchati.

1473.

2812 Na hi rājakulaṃ patto,

aññāto labhate yasaṃ;

Nāsūro nāpi dummedho,

nappamatto kudācanaṃ.

1474.

2813 Yadāssa sīlaṃ paññañca,

soceyyaṃ cādhigacchati;

Atha vissasate tyamhi,

guyhañcassa na rakkhati.

1475.

2814 Tulā yathā paggahitā,

samadaṇḍā sudhāritā;

Ajjhiṭṭho na vikampeyya,

sa rājavasatiṃ vase.

1476.

2815 Tulā yathā paggahitā,

samadaṇḍā sudhāritā;

Sabbāni abhisambhonto,

sa rājavasatiṃ vase.

1477.

2816 Divā vā yadi vā rattiṃ,

rājakiccesu paṇḍito;

Ajjhiṭṭho na vikampeyya,

sa rājavasatiṃ vase.

1478.

2817 Divā vā yadi vā rattiṃ,

rājakiccesu paṇḍito;

Sabbāni abhisambhonto,

sa rājavasatiṃ vase.

1479.

2818 Yo cassa sukato maggo,

rañño suppaṭiyādito;

Na tena vutto gaccheyya,

sa rājavasatiṃ vase.

1480.

2819 Na rañño sadisaṃ bhuñje,

kāmabhoge kudācanaṃ;

Sabbattha pacchato gacche,

sa rājavasatiṃ vase.

1481.

2820 Na rañño sadisaṃ vatthaṃ,

na mālaṃ na vilepanaṃ;

Ākappaṃ sarakuttiṃ vā,

na rañño sadisamācare;

Aññaṃ kareyya ākappaṃ,

sa rājavasatiṃ vase.

1482.

2821 Kīḷe rājā amaccehi,

bhariyāhi parivārito;

Nāmacco rājabhariyāsu,

bhāvaṃ kubbetha paṇḍito.

1483.

2822 Anuddhato acapalo,

nipako saṃvutindriyo;

Manopaṇidhisampanno,

sa rājavasatiṃ vase.

1484.

2823 Nāssa bhariyāhi kīḷeyya,

na manteyya rahogato;

Nāssa kosā dhanaṃ gaṇhe,

sa rājavasatiṃ vase.

1485.

2824 Na niddaṃ bahu maññeyya,

na madāya suraṃ pive;

Nāssa dāye mige haññe,

sa rājavasatiṃ vase.

1486.

2825 Nāssa pīṭhaṃ na pallaṅkaṃ,

Na kocchaṃ na nāvaṃ rathaṃ;

Sammatomhīti ārūhe,

Sa rājavasatiṃ vase.

1487.

2826 Nātidūre bhaje rañño,

nāccāsanne vicakkhaṇo;

Sammukhañcassa tiṭṭheyya,

sandissanto sabhattuno.

1488.

2827 Na ve rājā sakhā hoti,

na rājā hoti methuno;

Khippaṃ kujjhanti rājāno,

sūkenakkhīva ghaṭṭitaṃ.

1489.

2828 Na pūjito maññamāno,

medhāvī paṇḍito naro;

Pharusaṃ patimanteyya,

rājānaṃ parisaṅgataṃ.

1490.

2829 Laddhadvāro labhe dvāraṃ,

neva rājūsu vissase;

Aggīva saṃyato tiṭṭhe,

sa rājavasatiṃ vase.

1491.

2830 Puttaṃ vā bhātaraṃ vā saṃ,

sampaggaṇhāti khattiyo;

Gāmehi nigamehi vā,

raṭṭhehi janapadehi vā;

Tuṇhībhūto upekkheyya,

na bhaṇe chekapāpakaṃ.

1492.

2831 Hatthārohe anīkaṭṭhe,

rathike pattikārake;

Tesaṃ kammāvadānena,

rājā vaḍḍheti vetanaṃ;

Na tesaṃ antarā gacche,

sa rājavasatiṃ vase.

1493.

2832 Cāpovūnudaro dhīro,

vaṃsovāpi pakampaye;

Paṭilomaṃ na vatteyya,

sa rājavasatiṃ vase.

1494.

2833 Cāpovūnudaro assa,

macchovassa ajivhavā;

Appāsī nipako sūro,

sa rājavasatiṃ vase.

1495.

2834 Na bāḷhaṃ itthiṃ gaccheyya,

sampassaṃ tejasaṅkhayaṃ;

Kāsaṃ sāsaṃ daraṃ balyaṃ,

khīṇamedho nigacchati.

1496.

2835 Nātivelaṃ pabhāseyya,

na tuṇhī sabbadā siyā;

Avikiṇṇaṃ mitaṃ vācaṃ,

patte kāle udīraye.

1497.

2836 Akkodhano asaṅghaṭṭo,

sacco saṇho apesuṇo;

Samphaṃ giraṃ na bhāseyya,

sa rājavasatiṃ vase.

1498.

2837 Mātāpettibharo assa,

kule jeṭṭhāpacāyiko;

Saṇho sakhilasambhāso,

sa rājavasatiṃ vase.

1499.

2838 Vinīto sippavā danto,

katatto niyato mudu;

Appamatto suci dakkho,

sa rājavasatiṃ vase.

1500.

2839 Nivātavutti vuddhesu,

sappatisso sagāravo;

Surato sukhasaṃvāso,

sa rājavasatiṃ vase.

1501.

2840 Ārakā parivajjeyya,

sahituṃ pahitaṃ janaṃ;

Bhattāraññevudikkheyya,

na ca aññassa rājino.

1502.

2841 Samaṇe brāhmaṇe cāpi,

sīlavante bahussute;

Sakkaccaṃ payirupāseyya,

sa rājavasatiṃ vase.

1503.

2842 Samaṇe brāhmaṇe cāpi,

sīlavante bahussute;

Sakkaccaṃ anuvāseyya,

sa rājavasatiṃ vase.

1504.

2843 Samaṇe brāhmaṇe cāpi,

sīlavante bahussute;

Tappeyya annapānena,

sa rājavasatiṃ vase.

1505.

2844 Samaṇe brāhmaṇe cāpi,

sīlavante bahussute;

Āsajja paññe sevetha,

ākaṅkhaṃ vuddhimattano.

1506.

2845 Dinnapubbaṃ na hāpeyya,

dānaṃ samaṇabrāhmaṇe;

Na ca kiñci nivāreyya,

dānakāle vanibbake.

1507.

2846 Paññavā buddhisampanno,

vidhānavidhikovido;

Kālaññū samayaññū ca,

sa rājavasatiṃ vase.

1508.

2847 Uṭṭhātā kammadheyyesu,

appamatto vicakkhaṇo;

Susaṃvihitakammanto,

sa rājavasatiṃ vase.

1509.

2848 Khalaṃ sālaṃ pasuṃ khettaṃ,

gantā cassa abhikkhaṇaṃ;

Mitaṃ dhaññaṃ nidhāpeyya,

mitaṃva pācaye ghare.

1510.

2849 Puttaṃ vā bhātaraṃ vā saṃ,

sīlesu asamāhitaṃ;

Anaṅgavā hi te bālā,

yathā petā tatheva te;

Coḷañca nesaṃ piṇḍañca,

āsīnānaṃ padāpaye.

1511.

2850 Dāse kammakare pesse,

sīlesu susamāhite;

Dakkhe uṭṭhānasampanne,

ādhipaccamhi ṭhāpaye.

1512.

2851 Sīlavā ca alolo ca,

anurakkho ca rājino;

Āvī raho hito tassa,

sa rājavasatiṃ vase.

1513.

2852 Chandaññū rājino cassa,

cittaṭṭho assa rājino;

Asaṅkusakavutti’ssa,

sa rājavasatiṃ vase.

1514.

2853 Ucchādaye ca nhāpaye,

dhove pāde adhosiraṃ;

Āhatopi na kuppeyya,

sa rājavasatiṃ vase.

1515.

2854 Kumbhampañjaliṃ kariyā,

cāṭañcāpi padakkhiṇaṃ;

Kimeva sabbakāmānaṃ,

dātāraṃ dhīramuttamaṃ.

1516.

2855 Yo deti sayanaṃ vatthaṃ,

yānaṃ āvasathaṃ gharaṃ;

Pajjunnoriva bhūtāni,

bhogehi abhivassati.

1517.

2856 Esayyo rājavasati,

vattamāno yathā naro;

Ārādhayati rājānaṃ,

pūjaṃ labhati bhattusu”.

2857 Rājavasati nāma.