Mahānipāta

Mūgapakkhavagga

Vessantarajātaka

Maddīpabba

2182.

3536 Tesaṃ lālappitaṃ sutvā,

tayo vāḷā vane migā;

Sīho byaggho ca dīpi ca,

idaṃ vacanamabravuṃ.

2183.

3537 “Mā heva no rājaputtī,

sāyaṃ uñchāto āgamā;

Mā hevamhāka nibbhoge,

heṭhayittha vane migā.

2184.

3538 Sīho ce naṃ viheṭheyya,

byaggho dīpi ca lakkhaṇaṃ;

Neva jālīkumārassa,

kuto kaṇhājinā siyā;

Ubhayeneva jīyetha,

patiṃ putte ca lakkhaṇā”.

2185.

3539 “Khaṇittikaṃ me patitaṃ,

dakkhiṇakkhi ca phandati;

Aphalā phalino rukkhā,

sabbā muyhanti me disā”.

2186.

3540 Tassā sāyanhakālasmiṃ,

assamāgamanaṃ pati;

Atthaṅgatamhi sūriye,

vāḷā panthe upaṭṭhahuṃ.

2187.

3541 “Nīce colambate sūriyo,

dūre ca vata assamo;

Yañca nesaṃ ito hassaṃ,

taṃ te bhuñjeyyu bhojanaṃ.

2188.

3542 So nūna khattiyo eko,

paṇṇasālāya acchati;

Tosento dārake chāte,

mamaṃ disvā anāyatiṃ.

2189.

3543 Te nūna puttakā mayhaṃ,

kapaṇāya varākiyā;

Sāyaṃ saṃvesanākāle,

khīrapītāva acchare.

2190.

3544 Te nūna puttakā mayhaṃ,

kapaṇāya varākiyā;

Sāyaṃ saṃvesanākāle,

vāripītāva acchare.

2191.

3545 Te nūna puttakā mayhaṃ,

kapaṇāya varākiyā;

Paccuggatā maṃ tiṭṭhanti,

vacchā bālāva mātaraṃ.

2192.

3546 Te nūna puttakā mayhaṃ,

kapaṇāya varākiyā;

Paccuggatā maṃ tiṭṭhanti,

haṃsāvuparipallale.

2193.

3547 Te nūna puttakā mayhaṃ,

kapaṇāya varākiyā;

Paccuggatā maṃ tiṭṭhanti,

assamassāvidūrato.

2194.

3548 Ekāyano ekapatho,

sarā sobbhā ca passato;

Aññaṃ maggaṃ na passāmi,

yena gaccheyya assamaṃ.

2195.

3549 Migā namatthu rājāno,

kānanasmiṃ mahabbalā;

Dhammena bhātaro hotha,

maggaṃ me detha yācitā.

2196.

3550 Avaruddhassāhaṃ bhariyā,

rājaputtassa sirīmato;

Tañcāhaṃ nātimaññāmi,

rāmaṃ sītāvanubbatā.

2197.

3551 Tumhe ca putte passatha,

sāyaṃ saṃvesanaṃ pati;

Ahañca putte passeyyaṃ,

jāliṃ kaṇhājinaṃ cubho.

2198.

3552 Bahuñcidaṃ mūlaphalaṃ,

bhakkho cāyaṃ anappako;

Tato upaḍḍhaṃ dassāmi,

maggaṃ me detha yācitā.

2199.

3553 Rājaputtī ca no mātā,

rājaputto ca no pitā;

Dhammena bhātaro hotha,

maggaṃ me detha yācitā”.

2200.

3554 Tassā lālappamānāya,

bahuṃ kāruññasañhitaṃ;

Sutvā nelapatiṃ vācaṃ,

vāḷā panthā apakkamuṃ.

2201.

3555 “Imamhi naṃ padesamhi,

puttakā paṃsukuṇṭhitā;

Paccuggatā maṃ tiṭṭhanti,

vacchā bālāva mātaraṃ.

2202.

3556 Imamhi naṃ padesamhi,

puttakā paṃsukuṇṭhitā;

Paccuggatā maṃ tiṭṭhanti,

haṃsāvuparipallale.

2203.

3557 Imamhi naṃ padesamhi,

puttakā paṃsukuṇṭhitā;

Paccuggatā maṃ tiṭṭhanti,

assamassāvidūrato.

2204.

3558 Dve migā viya ukkaṇṇā,

samantā mabhidhāvino;

Ānandino pamuditā,

vaggamānāva kampare;

Tyajja putte na passāmi,

jāliṃ kaṇhājinaṃ cubho.

2205.

3559 Chakalīva migī chāpaṃ,

pakkhī muttāva pañjarā;

Ohāya putte nikkhamiṃ,

sīhīvāmisagiddhinī;

Tyajja putte na passāmi,

jāliṃ kaṇhājinaṃ cubho.

2206.

3560 Idaṃ nesaṃ padakkantaṃ,

nāgānamiva pabbate;

Citakā parikiṇṇāyo,

assamassāvidūrato;

Tyajja putte na passāmi,

jāliṃ kaṇhājinaṃ cubho.

2207.

3561 Vālikāyapi okiṇṇā,

puttakā paṃsukuṇṭhitā;

Samantā mabhidhāvanti,

te na passāmi dārake.

2208.

3562 Ye maṃ pure paccuṭṭhenti,

araññā dūramāyatiṃ;

Tyajja putte na passāmi,

jāliṃ kaṇhājinaṃ cubho.

2209.

3563 Chakaliṃva migiṃ chāpā,

paccuggantuna mātaraṃ;

Dūre maṃ pavilokenti,

te na passāmi dārake.

2210.

3564 Idaṃ nesaṃ kīḷanakaṃ,

patitaṃ paṇḍubeḷuvaṃ;

Tyajja putte na passāmi,

jāliṃ kaṇhājinaṃ cubho.

2211.

3565 Thanā ca mayhime pūrā,

uro ca sampadālati;

Tyajja putte na passāmi,

jāliṃ kaṇhājinaṃ cubho.

2212.

3566 Ucchaṅgeko vicināti,

thanamekāvalambati;

Tyajja putte na passāmi,

jāliṃ kaṇhājinaṃ cubho.

2213.

3567 Yassu sāyanhasamayaṃ,

puttakā paṃsukuṇṭhitā;

Ucchaṅge me vivattanti,

te na passāmi dārake.

2214.

3568 Ayaṃ so assamo pubbe,

samajjo paṭibhāti maṃ;

Tyajja putte apassantyā,

bhamate viya assamo.

2215.

3569 Kimidaṃ appasaddova,

assamo paṭibhāti maṃ;

Kākolāpi na vassanti,

matā me nūna dārakā.

2216.

3570 Kimidaṃ appasaddova,

assamo paṭibhāti maṃ;

Sakuṇāpi na vassanti,

matā me nūna dārakā.

2217.

3571 Kimidaṃ tuṇhibhūtosi,

api ratteva me mano;

Kākolāpi na vassanti,

matā me nūna dārakā.

2218.

3572 Kimidaṃ tuṇhibhūtosi,

api ratteva me mano;

Sakuṇāpi na vassanti,

matā me nūna dārakā.

2219.

3573 Kacci nu me ayyaputta,

migā khādiṃsu dārake;

Araññe iriṇe vivane,

kena nītā me dārakā.

2220.

3574 Adu te pahitā dūtā,

adu suttā piyaṃvadā;

Adu bahi no nikkhantā,

khiḍḍāsu pasutā nu te.

2221.

3575 Nevāsaṃ kesā dissanti,

hatthapādā ca jālino;

Sakuṇānañca opāto,

kena nītā me dārakā.

2222.

3576 Idaṃ tato dukkhataraṃ,

sallaviddho yathā vaṇo;

Tyajja putte na passāmi,

jāliṃ kaṇhājinaṃ cubho.

2223.

3577 Idampi dutiyaṃ sallaṃ,

kampeti hadayaṃ mama;

Yañca putte na passāmi,

tvañca maṃ nābhibhāsasi.

2224.

3578 Ajjeva me imaṃ rattiṃ,

rājaputta na saṃsasi;

Maññe okkantasantaṃ maṃ,

pāto dakkhisi no mataṃ”.

2225.

3579 “Nūna maddī varārohā,

rājaputtī yasassinī;

Pāto gatāsi uñchāya,

kimidaṃ sāyamāgatā”.

2226.

3580 “Nanu tvaṃ saddamassosi,

ye saraṃ pātumāgatā;

Sīhassapi nadantassa,

byagghassa ca nikujjitaṃ.

2227.

3581 Ahu pubbanimittaṃ me,

vicarantyā brahāvane;

Khaṇitto me hatthā patito,

uggīvañcāpi aṃsato.

2228.

3582 Tadāhaṃ byathitā bhītā,

puthu katvāna pañjaliṃ;

Sabbadisā namassissaṃ,

api sotthi ito siyā.

2229.

3583 Mā heva no rājaputto,

hato sīhena dīpinā;

Dārakā vā parāmaṭṭhā,

acchakokataracchihi.

2230.

3584 Sīho byaggho ca dīpi ca,

tayo vāḷā vane migā;

Te maṃ pariyāvaruṃ maggaṃ,

tena sāyamhi āgatā.

2231.

3585 Ahaṃ patiñca putte ca,

āceramiva māṇavo;

Anuṭṭhitā divārattiṃ,

jaṭinī brahmacārinī.

2232.

3586 Ajināni paridahitvā,

vanamūlaphalahāriyā;

Vicarāmi divārattiṃ,

tumhaṃ kāmā hi puttakā.

2233.

3587 Ahaṃ suvaṇṇahaliddiṃ,

ābhataṃ paṇḍubeḷuvaṃ;

Rukkhapakkāni cāhāsiṃ,

ime vo putta kīḷanā.

2234.

3588 Imaṃ mūlāḷivattakaṃ,

sālukaṃ ciñcabhedakaṃ;

Bhuñja khuddehi saṃyuttaṃ,

saha puttehi khattiya.

2235.

3589 Padumaṃ jālino dehi,

kumudañca kumāriyā;

Māline passa naccante,

sivi puttāni avhaya.

2236.

3590 Tato kaṇhājināyapi,

nisāmehi rathesabha;

Mañjussarāya vagguyā,

assamaṃ upayantiyā.

2237.

3591 Samānasukhadukkhamhā,

raṭṭhā pabbājitā ubho;

Api sivi putte passesi,

jāliṃ kaṇhājinaṃ cubho.

2238.

3592 Samaṇe brāhmaṇe nūna,

brahmacariyaparāyaṇe;

Ahaṃ loke abhissapiṃ,

sīlavante bahussute;

Tyajja putte na passāmi,

jāliṃ kaṇhājinaṃ cubho.

2239.

3593 Ime te jambukā rukkhā,

vedisā sinduvārakā;

Vividhāni rukkhajātāni,

te kumārā na dissare.

2240.

3594 Assatthā panasā ceme,

nigrodhā ca kapitthanā;

Vividhāni phalajātāni,

te kumārā na dissare.

2241.

3595 Ime tiṭṭhanti ārāmā,

ayaṃ sītūdakā nadī;

Yatthassu pubbe kīḷiṃsu,

te kumārā na dissare.

2242.

3596 Vividhāni pupphajātāni,

asmiṃ uparipabbate;

Yānassu pubbe dhāriṃsu,

te kumārā na dissare.

2243.

3597 Vividhāni phalajātāni,

asmiṃ uparipabbate;

Yānassu pubbe bhuñjiṃsu,

te kumārā na dissare.

2244.

3598 Ime te hatthikā assā,

balībaddā ca te ime;

Yehissu pubbe kīḷiṃsu,

te kumārā na dissare.

2245.

3599 Ime sāmā sasolūkā,

bahukā kadalīmigā;

Yehissu pubbe kīḷiṃsu,

te kumārā na dissare.

2246.

3600 Ime haṃsā ca koñcā ca,

mayūrā citrapekhuṇā;

Yehissu pubbe kīḷiṃsu,

te kumārā na dissare.

2247.

3601 Imā tā vanagumbāyo,

pupphitā sabbakālikā;

Yatthassu pubbe kīḷiṃsu,

te kumārā na dissare.

2248.

3602 Imā tā pokkharaṇī rammā,

cakkavākūpakūjitā;

Mandālakehi sañchannā,

padumuppalakehi ca;

Yatthassu pubbe kīḷiṃsu,

te kumārā na dissare.

2249.

3603 Na te kaṭṭhāni bhinnāni,

na te udakamāhaṭaṃ;

Aggipi te na hāpito,

kiṃ nu mandova jhāyasi.

2250.

3604 Piyo piyena saṅgamma,

samo me byapahaññati;

Tyajja putte na passāmi,

jāliṃ kaṇhājinaṃ cubho.

2251.

3605 Na kho no deva passāmi,

yena te nīhatā matā;

Kākolāpi na vassanti,

matā me nūna dārakā.

2252.

3606 Na kho no deva passāmi,

yena te nīhatā matā;

Sakuṇāpi na vassanti,

matā me nūna dārakā”.

2253.

3607 Sā tattha paridevitvā,

pabbatāni vanāni ca;

Punadevassamaṃ gantvā,

rodi sāmikasantike.

2254.

3608 “Na kho no deva passāmi,

yena te nīhatā matā;

Kākolāpi na vassanti,

matā me nūna dārakā.

2255.

3609 Na kho no deva passāmi,

yena te nīhatā matā;

Sakuṇāpi na vassanti,

matā me nūna dārakā.

2256.

3610 Na kho no deva passāmi,

yena te nīhatā matā;

Vicarantī rukkhamūlesu,

pabbatesu guhāsu ca”.

2257.

3611 Iti maddī varārohā,

rājaputtī yasassinī;

Bāhā paggayha kanditvā,

tattheva patitā chamā.

2258.

3612 Tamajjhapattaṃ rājaputtiṃ,

udakenābhisiñcatha;

Assatthaṃ naṃ viditvāna,

atha naṃ etadabravi.

2259.

3613 “Ādiyeneva te maddi,

dukkhaṃ nakkhātumicchisaṃ;

Daliddo yācako vuḍḍho,

brāhmaṇo gharamāgato.

2260.

3614 Tassa dinnā mayā puttā,

maddi mā bhāyi assasa;

Maṃ passa maddi mā putte,

mā bāḷhaṃ paridevasi;

Lacchāma putte jīvantā,

arogā ca bhavāmase.

2261.

3615 Putte pasuñca dhaññañca,

yañca aññaṃ ghare dhanaṃ;

Dajjā sappuriso dānaṃ,

disvā yācakamāgataṃ;

Anumodāhi me maddi,

puttake dānamuttamaṃ”.

2262.

3616 “Anumodāmi te deva,

puttake dānamuttamaṃ;

Datvā cittaṃ pasādehi,

bhiyyo dānaṃ dado bhava.

2263.

3617 Yo tvaṃ maccherabhūtesu,

manussesu janādhipa;

Brāhmaṇassa adā dānaṃ,

sivīnaṃ raṭṭhavaḍḍhano”.

2264.

3618 Ninnāditā te pathavī,

saddo te tidivaṅgato;

Samantā vijjutā āguṃ,

girīnaṃva patissutā.

2265.

3619 Tassa te anumodanti,

ubho nāradapabbatā;

Indo ca brahmā pajāpati,

somo yamo vessavaṇo;

Sabbe devānumodanti,

tāvatiṃsā saindakā.

2266.

3620 Iti maddī varārohā,

rājaputtī yasassinī;

Vessantarassa anumodi,

puttake dānamuttamaṃ.

3621 Maddīpabbaṃ nāma.