Mahānipāta

Mūgapakkhavagga

Vessantarajātaka

Mahāvanavaṇṇanā

2007.

3359 Gacchanto so bhāradvājo,

addassa accutaṃ isiṃ;

Disvāna taṃ bhāradvājo,

sammodi isinā saha.

2008.

3360 “Kacci nu bhoto kusalaṃ,

kacci bhoto anāmayaṃ;

Kacci uñchena yāpesi,

kacci mūlaphalā bahū.

2009.

3361 Kacci ḍaṃsā makasā ca,

appameva sarīsapā;

Vane vāḷamigākiṇṇe,

kacci hiṃsā na vijjati”.

2010.

3362 “Kusalañceva me brahme,

atho brahme anāmayaṃ;

Atho uñchena yāpemi,

atho mūlaphalā bahū.

2011.

3363 Atho ḍaṃsā makasā ca,

appameva sarīsapā;

Vane vāḷamigākiṇṇe,

hiṃsā mayhaṃ na vijjati.

2012.

3364 Bahūni vassapūgāni,

assame vasato mama;

Nābhijānāmi uppannaṃ,

ābādhaṃ amanoramaṃ.

2013.

3365 Svāgataṃ te mahābrahme,

atho te adurāgataṃ;

Anto pavisa bhaddante,

pāde pakkhālayassu te.

2014.

3366 Tindukāni piyālāni,

madhuke kāsumāriyo;

Phalāni khuddakappāni,

bhuñja brahme varaṃ varaṃ.

2015.

3367 Idampi pānīyaṃ sītaṃ,

ābhataṃ girigabbharā;

Tato piva mahābrahme,

sace tvaṃ abhikaṅkhasi”.

2016.

3368 “Paṭiggahitaṃ yaṃ dinnaṃ,

sabbassa agghiyaṃ kataṃ;

Sañjayassa sakaṃ puttaṃ,

sivīhi vippavāsitaṃ;

Tamahaṃ dassanamāgato,

yadi jānāsi saṃsa me”.

2017.

3369 “Na bhavaṃ eti puññatthaṃ,

sivirājassa dassanaṃ;

Maññe bhavaṃ patthayati,

rañño bhariyaṃ patibbataṃ;

Maññe kaṇhājinaṃ dāsiṃ,

jāliṃ dāsañca icchasi.

2018.

3370 Atha vā tayo mātāputte,

araññā netumāgato;

Na tassa bhogā vijjanti,

dhanaṃ dhaññañca brāhmaṇa”.

2019.

3371 “Akuddharūpohaṃ bhoto,

nāhaṃ yācitumāgato;

Sādhu dassanamariyānaṃ,

sannivāso sadā sukho.

2020.

3372 Adiṭṭhapubbo sivirājā,

sivīhi vippavāsito;

Tamahaṃ dassanamāgato,

yadi jānāsi saṃsa me”.

2021.

3373 “Esa selo mahābrahme,

pabbato gandhamādano;

Yattha vessantaro rājā,

saha puttehi sammati.

2022.

3374 Dhārento brāhmaṇavaṇṇaṃ,

āsadañca masaṃ jaṭaṃ;

Cammavāsī chamā seti,

jātavedaṃ namassati.

2023.

3375 Ete nīlā padissanti,

nānāphaladharā dumā;

Uggatā abbhakūṭāva,

nīlā añjanapabbatā.

2024.

3376 Dhavassakaṇṇā khadirā,

sālā phandanamāluvā;

Sampavedhanti vātena,

sakiṃ pītāva māṇavā.

2025.

3377 Upari dumapariyāyesu,

Saṅgītiyova suyyare;

Najjuhā kokilasaṅghā,

Sampatanti dumā dumaṃ.

2026.

3378 Avhayanteva gacchantaṃ,

sākhāpattasamīritā;

Ramayanteva āgantaṃ,

modayanti nivāsinaṃ;

Yattha vessantaro rājā,

saha puttehi sammati.

2027.

3379 Dhārento brāhmaṇavaṇṇaṃ,

āsadañca masaṃ jaṭaṃ;

Cammavāsī chamā seti,

jātavedaṃ namassati.

2028.

3380 Karerimālā vitatā,

bhūmibhāge manorame;

Saddalāharitā bhūmi,

na tatthuddhaṃsate rajo.

2029.

3381 Mayūragīvasaṅkāsā,

tūlaphassasamūpamā;

Tiṇāni nātivattanti,

samantā caturaṅgulā.

2030.

3382 Ambā jambū kapitthā ca,

nīce pakkā cudumbarā;

Paribhogehi rukkhehi,

vanaṃ taṃ rativaḍḍhanaṃ.

2031.

3383 Veḷuriyavaṇṇasannibhaṃ,

macchagumbanisevitaṃ;

Suciṃ sugandhaṃ salilaṃ,

āpo tatthapi sandati.

2032.

3384 Tassāvidūre pokkharaṇī,

bhūmibhāge manorame;

Padumuppalasañchannā,

devānamiva nandane.

2033.

3385 Tīṇi uppalajātāni,

tasmiṃ sarasi brāhmaṇa;

Vicittaṃ nīlānekāni,

setā lohitakāni ca.

2034.

3386 Khomāva tattha padumā,

setasogandhikehi ca;

Kalambakehi sañchanno,

mucalindo nāma so saro.

2035.

3387 Athettha padumā phullā,

apariyantāva dissare;

Gimhā hemantikā phullā,

jaṇṇutagghā upattharā.

2036.

3388 Surabhī sampavāyanti,

vicittapupphasanthatā;

Bhamarā pupphagandhena,

samantā mabhināditā.

2037.

3389 Athettha udakantasmiṃ,

rukkhā tiṭṭhanti brāhmaṇa;

Kadambā pāṭalī phullā,

koviḷārā ca pupphitā.

2038.

3390 Aṅkolā kacchikārā ca,

pārijaññā ca pupphitā;

Vāraṇā vayanā rukkhā,

mucalindamubhato saraṃ.

2039.

3391 Sirīsā setapārisā,

sādhu vāyanti padmakā;

Nigguṇḍī sirīnigguṇḍī,

asanā cettha pupphitā.

2040.

3392 Paṅgurā bahulā selā,

sobhañjanā ca pupphitā;

Ketakā kaṇikārā ca,

kanaverā ca pupphitā.

2041.

3393 Ajjunā ajjukaṇṇā ca,

mahānāmā ca pupphitā;

Supupphitaggā tiṭṭhanti,

pajjalanteva kiṃsukā.

2042.

3394 Setapaṇṇī sattapaṇṇā,

kadaliyo kusumbharā;

Dhanutakkārī pupphehi,

sīsapāvaraṇāni ca.

2043.

3395 Acchivā sallavā rukkhā,

sallakiyo ca pupphitā;

Setageru ca tagarā,

maṃsikuṭṭhā kulāvarā.

2044.

3396 Daharā rukkhā ca vuddhā ca,

akuṭilā cettha pupphitā;

Assamaṃ ubhato ṭhanti,

agyāgāraṃ samantato.

2045.

3397 Athettha udakantasmiṃ,

bahujāto phaṇijjako;

Muggatiyo karatiyo,

sevālasīsakā bahū.

2046.

3398 Uddāpavattaṃ ulluḷitaṃ,

makkhikā hiṅgujālikā;

Dāsimakañjako cettha,

bahū nīcekaḷambakā.

2047.

3399 Elamphurakasañchannā,

rukkhā tiṭṭhanti brāhmaṇa;

Sattāhaṃ dhāriyamānānaṃ,

gandho tesaṃ na chijjati.

2048.

3400 Ubhato saraṃ mucalindaṃ,

pupphā tiṭṭhanti sobhanā;

Indīvarehi sañchannaṃ,

vanaṃ taṃ upasobhati.

2049.

3401 Aḍḍhamāsaṃ dhāriyamānānaṃ,

Gandho tesaṃ na chijjati;

Nīlapupphī setavārī,

Pupphitā girikaṇṇikā;

Kalerukkhehi sañchannaṃ,

Vanaṃ taṃ tulasīhi ca.

2050.

3402 Sammaddateva gandhena,

pupphasākhāhi taṃ vanaṃ;

Bhamarā pupphagandhena,

samantā mabhināditā.

2051.

3403 Tīṇi kakkārujātāni,

tasmiṃ sarasi brāhmaṇa;

Kumbhamattāni cekāni,

murajamattāni tā ubho.

2052.

3404 Athettha sāsapo bahuko,

nādiyo haritāyuto;

Asī tālāva tiṭṭhanti,

chejjā indīvarā bahū.

2053.

3405 Apphoṭā suriyavallī ca,

kāḷīyā madhugandhiyā;

Asokā mudayantī ca,

vallibho khuddapupphiyo.

2054.

3406 Koraṇḍakā anojā ca,

pupphitā nāgamallikā;

Rukkhamāruyha tiṭṭhanti,

phullā kiṃsukavalliyo.

2055.

3407 Kaṭeruhā ca vāsantī,

yūthikā madhugandhiyā;

Niliyā sumanā bhaṇḍī,

sobhati padumuttaro.

2056.

3408 Pāṭalī samuddakappāsī,

kaṇikārā ca pupphitā;

Hemajālāva dissanti,

ruciraggi sikhūpamā.

2057.

3409 Yāni tāni ca pupphāni,

thalajānudakāni ca;

Sabbāni tattha dissanti,

evaṃ rammo mahodadhi.

2058.

3410 Athassā pokkharaṇiyā,

bahukā vārigocarā;

Rohitā naḷapī siṅgū,

kumbhilā makarā susū.

2059.

3411 Madhu ca madhulaṭṭhi ca,

tālisā ca piyaṅgukā;

Kuṭandajā bhaddamuttā,

setapupphā ca lolupā.

2060.

3412 Surabhī ca rukkhā tagarā,

bahukā tuṅgavaṇṭakā;

Padmakā naradā kuṭṭhā,

jhāmakā ca hareṇukā.

2061.

3413 Haliddakā gandhasilā,

hiriverā ca guggulā;

Vibhedikā corakā kuṭṭhā,

kappūrā ca kaliṅgukā.

2062.

3414 Athettha sīhabyagghā ca,

purisālū ca hatthiyo;

Eṇeyyā pasadā ceva,

rohiccā sarabhā migā.

2063.

3415 Koṭṭhasuṇā suṇopi ca,

tuliyā naḷasannibhā;

Cāmarī calanī laṅghī,

jhāpitā makkaṭā picu.

2064.

3416 Kakkaṭā kaṭamāyā ca,

ikkā goṇasirā bahū;

Khaggā varāhā nakulā,

kāḷakettha bahūtaso.

2065.

3417 Mahiṃsā soṇasiṅgālā,

pampakā ca samantato;

Ākucchā pacalākā ca,

citrakā cāpi dīpiyo.

2066.

3418 Pelakā ca vighāsādā,

sīhā gogaṇisādakā;

Aṭṭhapādā ca morā ca,

bhassarā ca kukutthakā.

2067.

3419 Caṅkorā kukkuṭā nāgā,

aññamaññaṃ pakūjino;

Bakā balākā najjuhā,

dindibhā kuñjavājitā.

2068.

3420 Byagghinasā lohapiṭṭhā,

pammakā jīvajīvakā;

Kapiñjarā tittirāyo,

kulā ca paṭikutthakā.

2069.

3421 Mandālakā celakeṭu,

bhaṇḍutittiranāmakā;

Celāvakā piṅgalāyo,

goṭakā aṅgahetukā.

2070.

3422 Karaviyā ca saggā ca,

uhuṅkārā ca kukkuhā;

Nānādijagaṇākiṇṇaṃ,

nānāsaranikūjitaṃ.

2071.

3423 Athettha sakuṇā santi,

nīlakā mañjubhāṇakā;

Modanti saha bhariyāhi,

aññamaññaṃ pakūjino.

2072.

3424 Athettha sakuṇā santi,

dijā mañjussarā sitā;

Setacchikūṭā bhadrakkhā,

aṇḍajā citrapekhuṇā.

2073.

3425 Athettha sakuṇā santi,

dijā mañjussarā sitā;

Sikhaṇḍī nīlagīvāhi,

aññamaññaṃ pakūjino.

2074.

3426 Kukutthakā kuḷīrakā,

koṭṭhā pokkharasātakā;

Kālāmeyyā baliyakkhā,

kadambā suvasāḷikā.

2075.

3427 Haliddā lohitā setā,

athettha nalakā bahū;

Vāraṇā bhiṅgarājā ca,

kadambā suvakokilā.

2076.

3428 Ukkusā kurarā haṃsā,

āṭā parivadentikā;

Pākahaṃsā atibalā,

najjuhā jīvajīvakā.

2077.

3429 Pārevatā ravihaṃsā,

cakkavākā nadīcarā;

Vāraṇābhirudā rammā,

ubho kālūpakūjino.

2078.

3430 Athettha sakuṇā santi,

nānāvaṇṇā bahū dijā;

Modanti saha bhariyāhi,

aññamaññaṃ pakūjino.

2079.

3431 Athettha sakuṇā santi,

nānāvaṇṇā bahū dijā;

Sabbe mañjū nikūjanti,

mucalindamubhato saraṃ.

2080.

3432 Athettha sakuṇā santi,

karaviyā nāma te dijā;

Modanti saha bhariyāhi,

aññamaññaṃ pakūjino.

2081.

3433 Athettha sakuṇā santi,

karaviyā nāma te dijā;

Sabbe mañjū nikūjanti,

mucalindamubhato saraṃ.

2082.

3434 Eṇeyyapasadākiṇṇaṃ,

nāgasaṃsevitaṃ vanaṃ;

Nānālatāhi sañchannaṃ,

kadalīmigasevitaṃ.

2083.

3435 Athettha sāsapo bahuko,

nīvāro varako bahu;

Sāli akaṭṭhapāko ca,

ucchu tattha anappako.

2084.

3436 Ayaṃ ekapadī eti,

ujuṃ gacchati assamaṃ;

Khudaṃ pipāsaṃ aratiṃ,

tattha patto na vindati;

Yattha vessantaro rājā,

saha puttehi sammati.

2085.

3437 Dhārento brāhmaṇavaṇṇaṃ,

āsadañca masaṃ jaṭaṃ;

Cammavāsī chamā seti,

jātavedaṃ namassati”.

2086.

3438 Idaṃ sutvā brahmabandhu,

isiṃ katvā padakkhiṇaṃ;

Udaggacitto pakkāmi,

yattha vessantaro ahu.

3439 Mahāvanavaṇṇanā.