Mahānipāta

Mūgapakkhavagga

Vessantarajātaka

Jūjakapabba

1914.

3264 Ahu vāsī kaliṅgesu,

jūjako nāma brāhmaṇo;

Tassāsi daharā bhariyā,

nāmenāmittatāpanā.

1915.

3265 Tā naṃ tattha gatāvocuṃ,

nadiṃ udakahāriyā;

Thiyo naṃ paribhāsiṃsu,

samāgantvā kutūhalā.

1916.

3266 “Amittā nūna te mātā,

amitto nūna te pitā;

Ye taṃ jiṇṇassa pādaṃsu,

evaṃ dahariyaṃ satiṃ.

1917.

3267 Ahitaṃ vata te ñātī,

mantayiṃsu rahogatā;

Ye taṃ jiṇṇassa pādaṃsu,

evaṃ dahariyaṃ satiṃ.

1918.

3268 Amittā vata te ñātī,

mantayiṃsu rahogatā;

Ye taṃ jiṇṇassa pādaṃsu,

evaṃ dahariyaṃ satiṃ.

1919.

3269 Dukkaṭaṃ vata te ñātī,

mantayiṃsu rahogatā;

Ye taṃ jiṇṇassa pādaṃsu,

evaṃ dahariyaṃ satiṃ.

1920.

3270 Pāpakaṃ vata te ñātī,

mantayiṃsu rahogatā;

Ye taṃ jiṇṇassa pādaṃsu,

evaṃ dahariyaṃ satiṃ.

1921.

3271 Amanāpaṃ vata te ñātī,

mantayiṃsu rahogatā;

Ye taṃ jiṇṇassa pādaṃsu,

evaṃ dahariyaṃ satiṃ.

1922.

3272 Amanāpavāsaṃ vasi,

jiṇṇena patinā saha;

Yā tvaṃ vasasi jiṇṇassa,

mataṃ te jīvitā varaṃ.

1923.

3273 Na hi nūna tuyhaṃ kalyāṇi,

pitā mātā ca sobhane;

Aññaṃ bhattāraṃ vindiṃsu,

ye taṃ jiṇṇassa pādaṃsu;

Evaṃ dahariyaṃ satiṃ.

1924.

3274 Duyiṭṭhaṃ te navamiyaṃ,

akataṃ aggihuttakaṃ;

Ye taṃ jiṇṇassa pādaṃsu,

evaṃ dahariyaṃ satiṃ.

1925.

3275 Samaṇe brāhmaṇe nūna,

brahmacariyaparāyaṇe;

Sā tvaṃ loke abhisapi,

sīlavante bahussute;

Yā tvaṃ vasasi jiṇṇassa,

evaṃ dahariyā satī.

1926.

3276 Na dukkhaṃ ahinā daṭṭhaṃ,

na dukkhaṃ sattiyā hataṃ;

Tañca dukkhañca tibbañca,

yaṃ passe jiṇṇakaṃ patiṃ.

1927.

3277 Natthi khiḍḍā natthi rati,

jiṇṇena patinā saha;

Natthi allāpasallāpo,

jagghitampi na sobhati.

1928.

3278 Yadā ca daharo daharā,

mantayanti rahogatā;

Sabbesaṃ sokā nassanti,

ye keci hadayassitā.

1929.

3279 Daharā tvaṃ rūpavatī,

purisānaṃbhipatthitā;

Gaccha ñātikule accha,

kiṃ jiṇṇo ramayissati”.

1930.

3280 “Na te brāhmaṇa gacchāmi,

nadiṃ udakahāriyā;

Thiyo maṃ paribhāsanti,

tayā jiṇṇena brāhmaṇa”.

1931.

3281 “Mā me tvaṃ akarā kammaṃ,

mā me udakamāhari;

Ahaṃ udakamāhissaṃ,

mā bhoti kupitā ahu”.

1932.

3282 “Nāhaṃ tamhi kule jātā,

yaṃ tvaṃ udakamāhare;

Evaṃ brāhmaṇa jānāhi,

na te vacchāmahaṃ ghare.

1933.

3283 Sace me dāsaṃ dāsiṃ vā,

nānayissasi brāhmaṇa;

Evaṃ brāhmaṇa jānāhi,

na te vacchāmi santike”.

1934.

3284 “Natthi me sippaṭhānaṃ vā,

dhanaṃ dhaññañca brāhmaṇi;

Kutohaṃ dāsaṃ dāsiṃ vā,

ānayissāmi bhotiyā;

Ahaṃ bhotiṃ upaṭṭhissaṃ,

mā bhoti kupitā ahu”.

1935.

3285 “Ehi te ahamakkhissaṃ,

yathā me vacanaṃ sutaṃ;

Esa vessantaro rājā,

vaṅke vasati pabbate.

1936.

3286 Taṃ tvaṃ gantvāna yācassu,

dāsaṃ dāsiñca brāhmaṇa;

So te dassati yācito,

dāsaṃ dāsiñca khattiyo”.

1937.

3287 “Jiṇṇohamasmi dubbalo,

dīgho caddhā suduggamo;

Mā bhoti paṭidevesi,

mā ca tvaṃ vimanā ahu;

Ahaṃ bhotiṃ upaṭṭhissaṃ,

mā bhoti kupitā ahu”.

1938.

3288 “Yathā agantvā saṅgāmaṃ,

ayuddhova parājito;

Evameva tuvaṃ brahme,

agantvāva parājito.

1939.

3289 Sace me dāsaṃ dāsiṃ vā,

nānayissasi brāhmaṇa;

Evaṃ brāhmaṇa jānāhi,

na te vacchāmahaṃ ghare;

Amanāpaṃ te karissāmi,

taṃ te dukkhaṃ bhavissati.

1940.

3290 Nakkhatte utupubbesu,

yadā maṃ dakkhisilaṅkataṃ;

Aññehi saddhiṃ ramamānaṃ,

taṃ te dukkhaṃ bhavissati.

1941.

3291 Adassanena mayhaṃ te,

jiṇṇassa paridevato;

Bhiyyo vaṅkā ca palitā,

bahū hessanti brāhmaṇa”.

1942.

3292 Tato so brāhmaṇo bhīto,

brāhmaṇiyā vasānugo;

Aṭṭito kāmarāgena,

brāhmaṇiṃ etadabravi.

1943.

3293 “Pātheyyaṃ me karohi tvaṃ,

Saṅkulyā saguḷāni ca;

Madhupiṇḍikā ca sukatāyo,

Sattubhattañca brāhmaṇi.

1944.

3294 Ānayissaṃ methunake,

ubho dāsakumārake;

Te taṃ paricarissanti,

rattindivamatanditā”.

1945.

3295 Idaṃ vatvā brahmabandhu,

paṭimuñci upāhanā;

Tato so mantayitvāna,

bhariyaṃ katvā padakkhiṇaṃ.

1946.

3296 Pakkāmi so ruṇṇamukho,

brāhmaṇo sahitabbato;

Sivīnaṃ nagaraṃ phītaṃ,

dāsapariyesanaṃ caraṃ.

1947.

3297 So tattha gantvā avaca,

ye tatthāsuṃ samāgatā;

“Kuhiṃ vessantaro rājā,

kattha passemu khattiyaṃ”.

1948.

3298 Te janā taṃ avaciṃsu,

ye tatthāsuṃ samāgatā;

“Tumhehi brahme pakato,

atidānena khattiyo;

Pabbājito sakā raṭṭhā,

vaṅke vasati pabbate.

1949.

3299 Tumhehi brahme pakato,

atidānena khattiyo;

Ādāya puttadārañca,

vaṅke vasati pabbate”.

1950.

3300 So codito brāhmaṇiyā,

brāhmaṇo kāmagiddhimā;

Aghaṃ taṃ paṭisevittha,

vane vāḷamigākiṇṇe;

Khaggadīpinisevite.

1951.

3301 Ādāya beḷuvaṃ daṇḍaṃ,

aggihuttaṃ kamaṇḍaluṃ;

So pāvisi brahāraññaṃ,

yattha assosi kāmadaṃ.

1952.

3302 Taṃ paviṭṭhaṃ brahāraññaṃ,

kokā naṃ parivārayuṃ;

Vikkandi so vippanaṭṭho,

dūre panthā apakkami.

1953.

3303 Tato so brāhmaṇo gantvā,

bhogaluddho asaññato;

Vaṅkassorohaṇe naṭṭhe,

imā gāthā abhāsatha.

1954.

3304 “Ko rājaputtaṃ nisabhaṃ,

jayantamaparājitaṃ;

Bhaye khemassa dātāraṃ,

ko me vessantaraṃ vidū.

1955.

3305 Yo yācataṃ patiṭṭhāsi,

bhūtānaṃ dharaṇīriva;

Dharaṇūpamaṃ mahārājaṃ,

ko me vessantaraṃ vidū.

1956.

3306 Yo yācataṃ gatī āsi,

savantīnaṃva sāgaro;

Sāgarūpamaṃ mahārājaṃ,

ko me vessantaraṃ vidū.

1957.

3307 Kalyāṇatitthaṃ sucimaṃ,

sītūdakaṃ manoramaṃ;

Puṇḍarīkehi sañchannaṃ,

yuttaṃ kiñjakkhareṇunā;

Rahadūpamaṃ mahārājaṃ,

ko me vessantaraṃ vidū.

1958.

3308 Assatthaṃva pathe jātaṃ,

sītacchāyaṃ manoramaṃ;

Santānaṃ visametāraṃ,

kilantānaṃ paṭiggahaṃ;

Tathūpamaṃ mahārājaṃ,

ko me vessantaraṃ vidū.

1959.

3309 Nigrodhaṃva pathe jātaṃ,

sītacchāyaṃ manoramaṃ;

Santānaṃ visametāraṃ,

kilantānaṃ paṭiggahaṃ;

Tathūpamaṃ mahārājaṃ,

ko me vessantaraṃ vidū.

1960.

3310 Ambaṃ iva pathe jātaṃ,

sītacchāyaṃ manoramaṃ;

Santānaṃ visametāraṃ,

kilantānaṃ paṭiggahaṃ;

Tathūpamaṃ mahārājaṃ,

ko me vessantaraṃ vidū.

1961.

3311 Sālaṃ iva pathe jātaṃ,

sītacchāyaṃ manoramaṃ;

Santānaṃ visametāraṃ,

kilantānaṃ paṭiggahaṃ;

Tathūpamaṃ mahārājaṃ,

ko me vessantaraṃ vidū.

1962.

3312 Dumaṃ iva pathe jātaṃ,

sītacchāyaṃ manoramaṃ;

Santānaṃ visametāraṃ,

kilantānaṃ paṭiggahaṃ;

Tathūpamaṃ mahārājaṃ,

ko me vessantaraṃ vidū.

1963.

3313 Evañca me vilapato,

paviṭṭhassa brahāvane;

Ahaṃ jānanti yo vajjā,

nandiṃ so janaye mama.

1964.

3314 Evañca me vilapato,

paviṭṭhassa brahāvane;

Ahaṃ jānanti yo vajjā,

tāya so ekavācāya;

Pasave puññaṃ anappakaṃ”.

1965.

3315 Tassa ceto paṭissosi,

araññe luddako caraṃ;

“Tumhehi brahme pakato,

atidānena khattiyo;

Pabbājito sakā raṭṭhā,

vaṅke vasati pabbate.

1966.

3316 Tumhehi brahme pakato,

atidānena khattiyo;

Ādāya puttadārañca,

vaṅke vasati pabbate.

1967.

3317 Akiccakārī dummedho,

raṭṭhā pavanamāgato;

Rājaputtaṃ gavesanto,

bako macchamivodake.

1968.

3318 Tassa tyāhaṃ na dassāmi,

jīvitaṃ idha brāhmaṇa;

Ayañhi te mayā nunno,

saro pissati lohitaṃ.

1969.

3319 Siro te vajjhayitvāna,

hadayaṃ chetvā sabandhanaṃ;

Panthasakuṇaṃ yajissāmi,

tuyhaṃ maṃsena brāhmaṇa.

1970.

3320 Tuyhaṃ maṃsena medena,

matthakena ca brāhmaṇa;

Āhutiṃ paggahessāmi,

chetvāna hadayaṃ tava.

1971.

3321 Taṃ me suyiṭṭhaṃ suhutaṃ,

tuyhaṃ maṃsena brāhmaṇa;

Na ca tvaṃ rājaputtassa,

bhariyaṃ putte ca nessasi”.

1972.

3322 “Avajjho brāhmaṇo dūto,

cetaputta suṇohi me;

Tasmā hi dūtaṃ na hanti,

esa dhammo sanantano.

1973.

3323 Nijjhattā sivayo sabbe,

pitā naṃ daṭṭhumicchati;

Mātā ca dubbalā tassa,

acirā cakkhūni jīyare.

1974.

3324 Tesāhaṃ pahito dūto,

cetaputta suṇohi me;

Rājaputtaṃ nayissāmi,

yadi jānāsi saṃsa me”.

1975.

3325 “Piyassa me piyo dūto,

puṇṇapattaṃ dadāmi te;

Imañca madhuno tumbaṃ,

migasatthiñca brāhmaṇa;

Tañca te desamakkhissaṃ,

yattha sammati kāmado”.

3326 Jūjakapabbaṃ nāma.