tipitaka2500.github.io

21.1.4 Kuṇālajātaka

Asītinipāta

Cūḷahaṃsavagga

Kuṇālajātaka

1063 Evamakkhāyati, evamanusūyati. Sabbosadhadharaṇidhare nekapupphamālyavitate gajagavajamahiṃsarurucamarapasadakhaggagokaṇṇasīhabyagghadīpiacchakokataracchauddārakadalimigabiḷārasasakaṇṇikānucarite ākiṇṇanelamaṇḍalamahāvarāhanāgakulakareṇusaṅghādhivuṭṭhe issamigasākhamigasarabhamigaeṇīmigavātamigapasadamigapurisālukimpurisayakkharakkhasanisevite amajjavamañjarīdharapahaṭṭhapupphaphusitaggānekapādapagaṇavitate kuraracakoravāraṇamayūraparabhatajīvañjīvakacelāvakābhiṅkārakaravīkamattavihaṅgagaṇasatatasampaghuṭṭhe añjanamanosilāharitālahiṅgulakahemarajatakanakānekadhātusatavinaddhapaṭimaṇḍitappadese evarūpe khalu, bho, ramme vanasaṇḍe kuṇālo nāma sakuṇo paṭivasati ativiya citto ativiya cittapattacchadano.

1064 Tasseva khalu, bho, kuṇālassa sakuṇassa aḍḍhuḍḍhāni itthisahassāni paricārikā dijakaññāyo, atha khalu, bho, dve dijakaññāyo kaṭṭhaṃ mukhena ḍaṃsitvā taṃ kuṇālaṃ sakuṇaṃ majjhe nisīdāpetvā uḍḍenti—  “mā naṃ kuṇālaṃ sakuṇaṃ addhānapariyāyapathe kilamatho ubbāhetthā”ti.

1065 Pañcasatā dijakaññāyo heṭṭhato heṭṭhato uḍḍenti—  “sacāyaṃ kuṇālo sakuṇo āsanā paripatissati, mayaṃ taṃ pakkhehi paṭiggahessāmā”ti.

1066 Pañcasatā dijakaññāyo uparūpari uḍḍenti—  “mā naṃ kuṇālaṃ sakuṇaṃ ātapo paritāpesī”ti.

1067 Pañcasatā pañcasatā dijakaññāyo ubhatopassena uḍḍenti—  “mā naṃ kuṇālaṃ sakuṇaṃ sītaṃ vā uṇhaṃ vā tiṇaṃ vā rajo vā vāto vā ussāvo vā upapphusī”ti.

1068 Pañcasatā dijakaññāyo purato purato uḍḍenti—  “mā naṃ kuṇālaṃ sakuṇaṃ gopālakā vā pasupālakā vā tiṇahārakā vā kaṭṭhahārakā vā vanakammikā vā kaṭṭhena vā kaṭhalena vā pāṇinā vā ( ) leḍḍunā vā daṇḍena vā satthena vā sakkharāhi vā pahāraṃ adaṃsu. Māyaṃ kuṇālo sakuṇo gacchehi vā latāhi vā rukkhehi vā sākhāhi vā thambhehi vā pāsāṇehi vā balavantehi vā pakkhīhi saṅgamesī”ti.

1069 Pañcasatā dijakaññāyo pacchato pacchato uḍḍenti saṇhāhi sakhilāhi mañjūhi madhurāhi vācāhi samudācarantiyo—  “māyaṃ kuṇālo sakuṇo āsane pariyukkaṇṭhī”ti.

1070 Pañcasatā dijakaññāyo disodisaṃ uḍḍenti anekarukkhavividhavikatiphalamāharantiyo—  “māyaṃ kuṇālo sakuṇo khudāya parikilamitthā”ti.

1071 Atha khalu, bho, tā dijakaññāyo taṃ kuṇālaṃ sakuṇaṃ ārāmeneva ārāmaṃ uyyāneneva uyyānaṃ nadītittheneva nadītitthaṃ pabbatasikhareneva pabbatasikharaṃ ambavaneneva ambavanaṃ jambuvaneneva jambuvanaṃ labujavaneneva labujavanaṃ nāḷikerasañcāriyeneva nāḷikerasañcāriyaṃ khippameva abhisambhonti ratitthāya.

1072 Atha khalu, bho, kuṇālo sakuṇo tāhi dijakaññāhi divasaṃ paribyūḷho evaṃ apasādeti—  “nassatha tumhe vasaliyo, vinassatha tumhe vasaliyo, coriyo dhuttiyo asatiyo lahucittāyo katassa appaṭikārikāyo anilo viya yenakāmaṃgamāyo”ti.

1073 Tasseva khalu, bho, himavato pabbatarājassa puratthimadisābhāge susukhumasunipuṇagirippabhava—  haritupayantiyo.

1074 Uppala paduma kumuda nalina satapatta sogandhika mandālaka sampativirūḷhasucigandhamanuññamāvakappadese.

1075 Kuravakamucalindaketakavedisavañjulapunnāgabakulatilakapiyakahasanasālasaḷalacampakaasokanāgarukkhatirīṭibhujapattaloddacandanoghavane kāḷāgarupadmakapiyaṅgudevadārukacocagahane kakudhakuṭajaaṅkolakaccikārakaṇikārakaṇṇikārakanaverakoraṇḍakakoviḷārakiṃsukayodhikavanamallikamanaṅgaṇamanavajjabhaṇḍisurucirabhaginimālāmalyadhare jātisumanamadhugandhikadhanutakkāritālīsatagaramusīrakoṭṭhakacchavitate atimuttakasaṅkusumitalatāvitatapaṭimaṇḍitappadese haṃsapilavakādambakāraṇḍavābhinadite vijjādharasiddhasamaṇatāpasagaṇādhivuṭṭhe varadevayakkharakkhasadānavagandhabbakinnaramahoragānuciṇṇappadese evarūpe khalu, bho, ramme vanasaṇḍe puṇṇamukho nāma phussakokilo paṭivasati ativiya madhuragiro vilāsitanayano mattakkho.

1076 Tasseva khalu, bho, puṇṇamukhassa phussakokilassa aḍḍhuḍḍhāni itthisatāni paricārikā dijakaññāyo. Atha khalu, bho, dve dijakaññāyo kaṭṭhaṃ mukhena ḍaṃsitvā taṃ puṇṇamukhaṃ phussakokilaṃ majjhe nisīdāpetvā uḍḍenti—  “mā naṃ puṇṇamukhaṃ phussakokilaṃ addhānapariyāyapathe kilamatho ubbāhetthā”ti.

1077 Paññāsa dijakaññāyo heṭṭhato heṭṭhato uḍḍenti—  “sacāyaṃ puṇṇamukho phussakokilo āsanā paripatissati, mayaṃ taṃ pakkhehi paṭiggahessāmā”ti.

1078 Paññāsa dijakaññāyo uparūpari uḍḍenti—  “mā naṃ puṇṇamukhaṃ phussakokilaṃ ātapo paritāpesī”ti.

1079 Paññāsa paññāsa dijakaññāyo ubhatopassena uḍḍenti—  “mā naṃ puṇṇamukhaṃ phussakokilaṃ sītaṃ vā uṇhaṃ vā tiṇaṃ vā rajo vā vāto vā ussāvo vā upapphusī”ti.

1080 Paññāsa dijakaññāyo purato purato uḍḍenti—  “mā naṃ puṇṇamukhaṃ phussakokilaṃ gopālakā vā pasupālakā vā tiṇahārakā vā kaṭṭhahārakā vā vanakammikā vā kaṭṭhena vā kaṭhalena vā pāṇinā vā leḍḍunā vā daṇḍena vā satthena vā sakkharāhi vā pahāraṃ adaṃsu. Māyaṃ puṇṇamukho phussakokilo gacchehi vā latāhi vā rukkhehi vā sākhāhi vā thambhehi vā pāsāṇehi vā balavantehi vā pakkhīhi saṅgamesī”ti.

1081 Paññāsa dijakaññāyo pacchato pacchato uḍḍenti saṇhāhi sakhilāhi mañjūhi madhurāhi vācāhi samudācarantiyo—  “māyaṃ puṇṇamukho phussakokilo āsane pariyukkaṇṭhī”ti.

1082 Paññāsa dijakaññāyo disodisaṃ uḍḍenti anekarukkhavividhavikatiphalamāharantiyo—  “māyaṃ puṇṇamukho phussakokilo khudāya parikilamitthā”ti.

1083 Atha khalu, bho, tā dijakaññāyo taṃ puṇṇamukhaṃ phussakokilaṃ ārāmeneva ārāmaṃ uyyāneneva uyyānaṃ nadītittheneva nadītitthaṃ pabbatasikhareneva pabbatasikharaṃ ambavaneneva ambavanaṃ jambuvaneneva jambuvanaṃ labujavaneneva labujavanaṃ nāḷikerasañcāriyeneva nāḷikerasañcāriyaṃ khippameva abhisambhonti ratitthāya.

1084 Atha khalu, bho, puṇṇamukho phussakokilo tāhi dijakaññāhi divasaṃ paribyūḷho evaṃ pasaṃsati—  “sādhu sādhu, bhaginiyo, etaṃ kho, bhaginiyo, tumhākaṃ patirūpaṃ kuladhītānaṃ, yaṃ tumhe bhattāraṃ paricareyyāthā”ti.

1085 Atha khalu, bho, puṇṇamukho phussakokilo yena kuṇālo sakuṇo tenupasaṅkami. Addasaṃsu kho kuṇālassa sakuṇassa paricārikā dijakaññāyo taṃ puṇṇamukhaṃ phussakokilaṃ dūratova āgacchantaṃ; disvāna yena puṇṇamukho phussakokilo tenupasaṅkamiṃsu; upasaṅkamitvā taṃ puṇṇamukhaṃ phussakokilaṃ etadavocuṃ—  “ayaṃ, samma puṇṇamukha, kuṇālo sakuṇo ativiya pharuso ativiya pharusavāco, appevanāma tavampi āgamma piyavācaṃ labheyyāmā”ti. “Appevanāma, bhaginiyo”ti vatvā yena kuṇālo sakuṇo tenupasaṅkami; upasaṅkamitvā kuṇālena sakuṇena saddhiṃ paṭisammoditvā ekamantaṃ nisīdi. Ekamantaṃ nisinno kho puṇṇamukho phussakokilo taṃ kuṇālaṃ sakuṇaṃ etadavoca—  “kissa tvaṃ, samma kuṇāla, itthīnaṃ sujātānaṃ kuladhītānaṃ sammāpaṭipannānaṃ micchāpaṭipannosi? Amanāpabhāṇīnampi kira, samma kuṇāla, itthīnaṃ manāpabhāṇinā bhavitabbaṃ, kimaṅga pana manāpabhāṇīnan”ti.

1086 Evaṃ vutte, kuṇālo sakuṇo taṃ puṇṇamukhaṃ phussakokilaṃ evaṃ apasādesi—  “nassa tvaṃ, samma jamma vasala, vinassa tvaṃ, samma jamma vasala, ko nu tayā viyatto jāyājinenā”ti. Evaṃ apasādito ca pana puṇṇamukho phussakokilo tatoyeva paṭinivatti.

1087 Atha khalu, bho, puṇṇamukhassa phussakokilassa aparena samayena nacirasseva kharo ābādho uppajji lohitapakkhandikā bāḷhā vedanā vattanti māraṇantikā. Atha khalu, bho, puṇṇamukhassa phussakokilassa paricārikānaṃ dijakaññānaṃ etadahosi—  “ābādhiko kho ayaṃ puṇṇamukho phussakokilo, appevanāma imamhā ābādhā vuṭṭhaheyyā”ti ekaṃ adutiyaṃ ohāya yena kuṇālo sakuṇo tenupasaṅkamiṃsu. Addasā kho kuṇālo sakuṇo tā dijakaññāyo dūratova āgacchantiyo, disvāna tā dijakaññāyo etadavoca—  “kahaṃ pana tumhaṃ vasaliyo bhattā”ti? “Ābādhiko kho, samma kuṇāla, puṇṇamukho phussakokilo appevanāma tamhā ābādhā vuṭṭhaheyyā”ti. Evaṃ vutte, kuṇālo sakuṇo tā dijakaññāyo evaṃ apasādesi—  “nassatha tumhe vasaliyo, vinassatha tumhe vasaliyo, coriyo dhuttiyo asatiyo lahucittāyo katassa appaṭikārikāyo anilo viya yenakāmaṃgamāyo”ti; vatvā yena puṇṇamukho phussakokilo tenupasaṅkami; upasaṅkamitvā taṃ puṇṇamukhaṃ phussakokilaṃ etadavoca—  “haṃ, samma, puṇṇamukhā”ti. “Haṃ, samma, kuṇālā”ti.

1088 Atha khalu, bho kuṇālo sakuṇo taṃ puṇṇamukhaṃ phussakokilaṃ pakkhehi ca mukhatuṇḍakena ca pariggahetvā vuṭṭhāpetvā nānābhesajjāni pāyāpesi. Atha khalu, bho, puṇṇamukhassa phussakokilassa so ābādho paṭippassambhīti. Atha khalu, bho, kuṇālo sakuṇo taṃ puṇṇamukhaṃ phussakokilaṃ gilānavuṭṭhitaṃ aciravuṭṭhitaṃ gelaññā etadavoca—

1089 “Diṭṭhā mayā, samma puṇṇamukha, kaṇhā dvepitikā pañcapatikāya chaṭṭhe purise cittaṃ paṭibandhantiyā, yadidaṃ kabandhe pīṭhasappimhī”ti. Bhavati ca panuttarettha vākyaṃ—

290.

1090 “Athajjuno nakulo bhīmaseno,
Yudhiṭṭhilo sahadevo ca rājā;
Ete patī pañca maticca nārī,
Akāsi khujjavāmanakena pāpanti.

1091 Diṭṭhā mayā, samma puṇṇamukha, saccatapāpī nāma samaṇī susānamajjhe vasantī catutthabhattaṃ pariṇāmayamānā surādhuttakena pāpamakāsi.

1092 Diṭṭhā mayā, samma puṇṇamukha, kākavatī nāma devī samuddamajjhe vasantī bhariyā venateyyassa naṭakuverena pāpamakāsi.

1093 Diṭṭhā mayā, samma puṇṇamukha, kuruṅgadevī nāma lomasuddarī eḷikakumāraṃ kāmayamānā chaḷaṅgakumāradhanantevāsinā pāpamakāsi.

1094 Evañhetaṃ mayā ñātaṃ,
Brahmadattassa mātaraṃ;
Ohāya kosalarājaṃ,
Pañcālacaṇḍena pāpamakāsi.

291.

1095 Etā ca aññā ca akaṃsu pāpaṃ,
Tasmāhamitthīnaṃ na vissase nappasaṃse;
Mahī yathā jagati samānarattā,
Vasundharā itarītarā patiṭṭhā;
Sabbasahā aphandanā akuppā,
Tathitthiyo tāyo na vissase naro.

292.

1096 Sīho yathā lohitamaṃsabhojano,
Vāḷamigo pañcāvudho suruddho;
Pasayhakhādī parahiṃsane rato,
Tathitthiyo tāyo na vissase naro.

1097 Na khalu, samma puṇṇamukha, vesiyo nāriyo gamaniyo, na hetā bandhakiyo nāma, vadhikāyo nāma etāyo, yadidaṃ vesiyo nāriyo gamaniyoti.

1098 Coro viya veṇikatā, madirāva diddhā vāṇijo viya vācāsanthutiyo, issasiṅghamiva viparivattāyo, uragāmiva dujivhāyo, sobbhamiva paṭicchannā, pātālamiva duppūrā rakkhasī viya duttosā, yamovekantahāriyo, sikhīriva sabbabhakkhā, nadīriva sabbavāhī, anilo viya yenakāmaṃcarā, neru viya avisesakarā, visarukkho viya niccaphalitāyoti. Bhavati ca panuttarettha vākyaṃ—

293.

1099 Yathā coro yathā diddho,
Vāṇijova vikatthanī;
Issasiṅghamiva parivattā,
Dujivhā urago viya.

294.

1100 Sobbhamiva paṭicchannā,
pātālamiva duppurā;
Rakkhasī viya duttosā,
yamovekantahāriyo.

295.

1101 Yathā sikhī nadī vāto,
Nerunāva samāgatā;
Visarukkho viya niccaphalā,
Nāsayanti ghare bhogaṃ;
Ratanantakaritthiyoti.

1102 Cattārimāni, samma puṇṇamukha, yāni vatthūni kicce jāte anatthacarāni bhavanti; tāni parakule na vāsetabbāni—  goṇaṃ dhenuṃ yānaṃ bhariyā. Cattāri etāni paṇḍito dhanāni gharā na vippavāsaye.

296.

1103 Goṇaṃ dhenuñca yānañca,
Bhariyaṃ ñātikule na vāsaye;
Bhañjanti rathaṃ ayānakā,
Ativāhena hananti puṅgavaṃ;
Dohena hananti vacchakaṃ,
Bhariyā ñātikule padussatīti.

1104 Cha imāni, samma puṇṇamukha, yāni vatthūni kicce jāte anatthacarāni bhavanti—

297.

1105 Aguṇaṃ dhanu ñātikule ca bhariyā,
Pāraṃ nāvā akkhabhaggañca yānaṃ;
Dūre mitto pāpasahāyako ca,
Kicce jāte anatthacarāni bhavanti.

1106 Aṭṭhahi khalu, samma puṇṇamukha, ṭhānehi itthī sāmikaṃ avajānāti. Daliddatā, āturatā, jiṇṇatā, surāsoṇḍatā, muddhatā, pamattatā, sabbakiccesu anuvattanatā, sabbadhanaanuppadānena—  imehi khalu, samma puṇṇamukha, aṭṭhahi ṭhānehi itthī sāmikaṃ avajānāti. Bhavati ca panuttarettha vākyaṃ—

298.

1107 Daliddaṃ āturañcāpi,
jiṇṇakaṃ surasoṇḍakaṃ;
Pamattaṃ muddhapattañca,
sabbakiccesu hāpanaṃ;
Sabbakāmappadānena,
avajānāti sāmikanti.

1108 Navahi khalu, samma puṇṇamukha, ṭhānehi itthī padosamāharati. Ārāmagamanasīlā ca hoti, uyyānagamanasīlā ca hoti, nadītitthagamanasīlā ca hoti, ñātikulagamanasīlā ca hoti, parakulagamanasīlā ca hoti, ādāsadussamaṇḍanānuyogamanuyuttasīlā ca hoti, majjapāyinī ca hoti, nillokanasīlā ca hoti, sadvāraṭhāyinī ca hoti—  imehi khalu, samma puṇṇamukha, navahi ṭhānehi itthī padosamāharatīti. Bhavati ca panuttarettha vākyaṃ—

299.

1109 Ārāmasīlā ca uyyānaṃ,
Nadī ñāti parakulaṃ;
Ādāsadussamaṇḍanamanuyuttā,
Yā citthī majjapāyinī.

300.

1110 Yā ca nillokanasīlā,
Yā ca sadvāraṭhāyinī;
Navahetehi ṭhānehi,
Padosamāharanti itthiyoti.

1111 Cattālīsāya khalu, samma puṇṇamukha, ṭhānehi itthī purisaṃ accācarati. Vijambhati, vinamati, vilasati, vilajjati, nakhena nakhaṃ ghaṭṭeti, pādena pādaṃ akkamati, kaṭṭhena pathaviṃ vilikhati, dārakaṃ ullaṅghati ullaṅghāpeti, kīḷati kīḷāpeti, cumbati cumbāpeti, bhuñjati bhuñjāpeti, dadāti, yācati, katamanukaroti, uccaṃ bhāsati, nīcaṃ bhāsati, aviccaṃ bhāsati, viviccaṃ bhāsati, naccena gītena vāditena rodanena vilasitena vibhūsitena jagghati, pekkhati, kaṭiṃ cāleti, guyhabhaṇḍakaṃ sañcāleti, ūruṃ vivarati, ūruṃ pidahati, thanaṃ dasseti, kacchaṃ dasseti, nābhiṃ dasseti, akkhiṃ nikhanati, bhamukaṃ ukkhipati, oṭṭhaṃ upalikhati, jivhaṃ nillāleti, dussaṃ muñcati, dussaṃ paṭibandhati, sirasaṃ muñcati, sirasaṃ bandhati—  imehi khalu, samma puṇṇamukha, cattālīsāya ṭhānehi itthī purisaṃ accācarati.

1112 Pañcavīsāya khalu, samma puṇṇamukha, ṭhānehi itthī paduṭṭhā veditabbā bhavati. Sāmikassa pavāsaṃ vaṇṇeti, pavuṭṭhaṃ na sarati, āgataṃ nābhinandati, avaṇṇaṃ tassa bhaṇati, vaṇṇaṃ tassa na bhaṇati, anatthaṃ tassa carati, atthaṃ tassa na carati, akiccaṃ tassa karoti, kiccaṃ tassa na karoti, paridahitvā sayati, parammukhī nipajjati, parivattakajātā kho pana hoti kuṅkumiyajātā, dīghaṃ assasati, dukkhaṃ vedayati, uccārapassāvaṃ abhiṇhaṃ gacchati, vilomamācarati, parapurisasaddaṃ sutvā kaṇṇasotaṃ vivaramodahati, nihatabhogā kho pana hoti, paṭivissakehi santhavaṃ karoti, nikkhantapādā kho pana hoti, visikhānucārinī aticārinī kho pana hoti, niccaṃ sāmike agāravā paduṭṭhamanasaṅkappā, abhiṇhaṃ dvāre tiṭṭhati, kacchāni aṅgāni thanāni dasseti, disodisaṃ gantvā pekkhati—  imehi khalu, samma puṇṇamukha, pañcavīsāya ṭhānehi itthī paduṭṭhā veditabbā bhavati. Bhavati ca panuttarettha vākyaṃ—

301.

1113 Pavāsaṃ tassa vaṇṇeti,
Gataṃ tassa na socati;
Disvāna patimāgataṃ nābhinandati,
Bhattāravaṇṇaṃ na kadāci bhāsati;
Ete paduṭṭhāya bhavanti lakkhaṇā.

302.

1114 Anatthaṃ tassa carati asaññatā,
Atthañca hāpeti akiccakārinī;
Paridahitvā sayati parammukhī,
Ete paduṭṭhāya bhavanti lakkhaṇā.

303.

1115 Parivattajātā ca bhavati kuṅkumī,
Dīghañca assasati dukkhavedinī;
Uccārapassāvamabhiṇhaṃ gacchati,
Ete paduṭṭhāya bhavanti lakkhaṇā.

304.

1116 Vilomamācarati akiccakārinī,
Saddaṃ nisāmeti parassa bhāsato;
Nihatabhogā ca karoti santhavaṃ,
Ete paduṭṭhāya bhavanti lakkhaṇā.

305.

1117 Kicchena laddhaṃ kasirābhataṃ dhanaṃ,
Vittaṃ vināseti dukkhena sambhataṃ;
Paṭivissakehi ca karoti santhavaṃ,
Ete paduṭṭhāya bhavanti lakkhaṇā.

306.

1118 Nikkhantapādā visikhānucārinī,
Niccañca sāmimhi paduṭṭhamānasā;
Aticārinī hoti apetagāravā,
Ete paduṭṭhāya bhavanti lakkhaṇā.

307.

1119 Abhikkhaṇaṃ tiṭṭhati dvāramūle,
Thanāni kacchāni ca dassayantī;
Disodisaṃ pekkhati bhantacittā,
Ete paduṭṭhāya bhavanti lakkhaṇā.

308.

1120 Sabbā nadī vaṅkagatī,
sabbe kaṭṭhamayā vanā;
Sabbitthiyo kare pāpaṃ,
labhamāne nivātake.

309.

1121 Sace labhetha khaṇaṃ vā raho vā,
Nivātakaṃ vāpi labhetha tādisaṃ;
Sabbāva itthī kayiruṃ nu pāpaṃ,
Aññaṃ alattha pīṭhasappināpi saddhiṃ.

310.

1122 Narānamārāmakarāsu nārisu,
Anekacittāsu aniggahāsu ca;
Sabbattha nāpītikarāpi ce siyā,
Na vissase titthasamā hi nāriyoti.

311.

1123 Yaṃ ve disvā kaṇḍarīkinnarānaṃ,
Sabbitthiyo na ramanti agāre;
Taṃ tādisaṃ maccaṃ cajitvā bhariyā,
Aññaṃ disvā purisaṃ pīṭhasappiṃ.

312.

1124 Bakassa ca bāvarikassa rañño,
Accantakāmānugatassa bhariyā;
Avācarī paṭṭhavasānugassa,
Kaṃ vāpi itthī nāticare tadaññaṃ.

313.

1125 Piṅgiyānī sabbalokissarassa,
Rañño piyā brahmadattassa bhariyā;
Avācarī paṭṭhavasānugassa,
Taṃ vāpi sā nājjhagā kāmakāminī.

314.

1126 Luddhānaṃ lahucittānaṃ,
Akataññūna dubbhinaṃ;
Nādevasatto puriso,
Thīnaṃ saddhātumarahati.

315.

1127 Na tā pajānanti kataṃ na kiccaṃ,
Na mātaraṃ pitaraṃ bhātaraṃ vā;
Anariyā samatikkantadhammā,
Sasseva cittassa vasaṃ vajanti.

316.

1128 Cirānuvuṭṭhampi piyaṃ manāpaṃ,
Anukampakaṃ pāṇasamampi bhattuṃ;
Āvāsu kiccesu ca naṃ jahanti,
Tasmāhamitthīnaṃ na vissasāmi.

317.

1129 Thīnañhi cittaṃ yathā vānarassa,
Kannappakannaṃ yathā rukkhachāyā;
Calācalaṃ hadayamitthiyānaṃ,
Cakkassa nemi viya parivattati.

318.

1130 Yadā tā passanti samekkhamānā,
Ādeyyarūpaṃ purisassa vittaṃ;
Saṇhāhi vācāhi nayanti menaṃ,
Kambojakā jalajeneva assaṃ.

319.

1131 Yadā na passanti samekkhamānā,
Ādeyyarūpaṃ purisassa vittaṃ;
Samantato naṃ parivajjayanti,
Tiṇṇo nadīpāragatova kullaṃ.

320.

1132 Silesūpamā sikhiriva sabbabhakkhā,
Tikkhamāyā nadīriva sīghasotā;
Sevanti hetā piyamappiyañca,
Nāvā yathā orakūlaṃ parañca.

321.

1133 Na tā ekassa na dvinnaṃ,
āpaṇova pasārito;
Yo tā mayhanti maññeyya,
vātaṃ jālena bādhaye.

322.

1134 Yathā nadī ca pantho ca,
pānāgāraṃ sabhā papā;
Evaṃ lokitthiyo nāma,
velā tāsaṃ na vijjati.

323.

1135 Ghatāsanasamā etā,
kaṇhasappasirūpamā;
Gāvo bahitiṇasseva,
omasanti varaṃ varaṃ.

324.

1136 Ghatāsanaṃ kuñjaraṃ kaṇhasappaṃ,
Muddhābhisittaṃ pamadā ca sabbā;
Ete naro niccayato bhajetha,
Tesaṃ have dubbidu sabbabhāvo.

325.

1137 Naccantavaṇṇā na bahūna kantā,
Na dakkhiṇā pamadā sevitabbā;
Na parassa bhariyā na dhanassa hetu,
Etitthiyo pañca na sevitabbā”.

1138 Atha khalu, bho, ānando gijjharājā kuṇālassa sakuṇassa ādimajjhakathāpariyosānaṃ viditvā tāyaṃ velāyaṃ imā gāthāyo abhāsi—

326.

1139 “Puṇṇampi cemaṃ pathaviṃ dhanena,
Dajjitthiyā puriso sammatāya;
Laddhā khaṇaṃ atimaññeyya tampi,
Tāsaṃ vasaṃ asatīnaṃ na gacche.

327.

1140 Uṭṭhāhakañcepi alīnavuttiṃ,
Komārabhattāraṃ piyaṃ manāpaṃ;
Āvāsu kiccesu ca naṃ jahanti,
Tasmāhamitthīnaṃ na vissasāmi.

328.

1141 Na vissase icchati manti poso,
Na vissase rodati me sakāse;
Sevanti hetā piyamappiyañca,
Nāvā yathā orakūlaṃ parañca.

329.

1142 Na vissase sākhapurāṇasanthataṃ,
Na vissase mittapurāṇacoraṃ;
Na vissase rājānaṃ sakhā mamanti,
Na vissase itthi dasanna mātaraṃ.

330.

1143 Na vissase rāmakarāsu nārisu,
Accantasīlāsu asaññatāsu;
Accantapemānugatassa bhariyā,
Na vissase titthasamā hi nāriyo.

331.

1144 Haneyyuṃ chindeyyuṃ chedāpeyyumpi,
Kaṇṭhepi chetvā rudhiraṃ piveyyuṃ;
Mā dīnakāmāsu asaññatāsu,
Bhāvaṃ kare gaṅgatitthūpamāsu.

332.

1145 Musā tāsaṃ yathā saccaṃ,
saccaṃ tāsaṃ yathā musā;
Gāvo bahitiṇasseva,
omasanti varaṃ varaṃ.

333.

1146 Gatenetā palobhenti,
pekkhitena mhitena ca;
Athopi dunnivatthena,
mañjunā bhaṇitena ca.

334.

1147 Coriyo kathinā hetā,
vāḷā ca lapasakkharā;
Na tā kiñci na jānanti,
yaṃ manussesu vañcanaṃ.

335.

1148 Asā lokitthiyo nāma,
velā tāsaṃ na vijjati;
Sārattā ca pagabbhā ca,
sikhī sabbaghaso yathā.

336.

1149 Natthitthīnaṃ piyo nāma,
Appiyopi na vijjati;
Sevanti hetā piyamappiyañca,
Nāvā yathā orakūlaṃ parañca.

337.

1150 Natthitthīnaṃ piyo nāma,
appiyopi na vijjati;
Dhanattā paṭivallanti,
latāva dumanissitā.

338.

1151 Hatthibandhaṃ assabandhaṃ,
Gopurisañca maṇḍalaṃ;
Chavaḍāhakaṃ pupphachaḍḍakaṃ,
Sadhanamanupatanti nāriyo.

339.

1152 Kulaputtampi jahanti akiñcanaṃ,
Chavakasamasadisampi;
Anugacchanti anupatanti,
Dhanahetu hi nāriyo”ti.

1153 Atha khalu, bho, nārado devabrāhmaṇo ānandassa gijjharājassa ādimajjhakathāpariyosānaṃ viditvā tāyaṃ velāyaṃ imā gāthāyo abhāsi—

340.

1154 “Cattārome na pūrenti,
te me suṇātha bhāsato;
Samuddo brāhmaṇo rājā,
itthī cāpi dijampati.

341.

1155 Saritā sāgaraṃ yanti,
yā kāci pathavissitā;
Tā samuddaṃ na pūrenti,
ūnattā hi na pūrati.

342.

1156 Brāhmaṇo ca adhīyāna,
vedamakkhānapañcamaṃ;
Bhiyyopi sutamiccheyya,
ūnattā hi na pūrati.

343.

1157 Rājā ca pathaviṃ sabbaṃ,
sasamuddaṃ sapabbataṃ;
Ajjhāvasaṃ vijinitvā,
anantaratanocitaṃ;
Pāraṃ samuddaṃ pattheti,
ūnattā hi na pūrati.

344.

1158 Ekamekāya itthiyā,
aṭṭhaṭṭha patino siyā;
Sūrā ca balavanto ca,
sabbakāmarasāharā;
Kareyya navame chandaṃ,
ūnattā hi na pūrati.

345.

1159 Sabbitthiyo sikhiriva sabbabhakkhā,
Sabbitthiyo nadīriva sabbavāhī;
Sabbitthiyo kaṇṭakānaṃva sākhā,
Sabbitthiyo dhanahetu vajanti.

346.

1160 Vātañca jālena naro parāmase,
Osiñcaye sāgaramekapāṇinā;
Sakena hatthena kareyya ghosaṃ,
Yo sabbabhāvaṃ pamadāsu osaje.

347.

1161 Corīnaṃ bahubuddhīnaṃ,
yāsu saccaṃ sudullabhaṃ;
Thīnaṃ bhāvo durājāno,
macchassevodake gataṃ.

348.

1162 Analā mudusambhāsā,
duppūrā tā nadīsamā;
Sīdanti naṃ viditvāna,
ārakā parivajjaye.

349.

1163 Āvaṭṭanī mahāmāyā,
brahmacariyavikopanā;
Sīdanti naṃ viditvāna,
ārakā parivajjaye.

350.

1164 Yaṃ etā upasevanti,
chandasā vā dhanena vā;
Jātavedova saṇṭhānaṃ,
khippaṃ anudahanti nan”ti.

1165 Atha khalu, bho, kuṇālo sakuṇo nāradassa devabrāhmaṇassa ādimajjhakathāpariyosānaṃ viditvā tāyaṃ velāyaṃ imā gāthāyo abhāsi—

351.

1166 “Sallape nisitakhaggapāṇinā,
Paṇḍito api pisācadosinā;
Uggatejamuragampi āside,
Eko ekāya pamadāya nālape.

352.

1167 Lokacittamathanā hi nāriyo,
Naccagītabhaṇitamhitāvudhā;
Bādhayanti anupaṭṭhitassatiṃ,
Dīpe rakkhasigaṇova vāṇije.

353.

1168 Natthi tāsaṃ vinayo na saṃvaro,
Majjamaṃsaniratā asaññatā;
Tā gilanti purisassa pābhataṃ,
Sāgareva makaraṃ timiṅgalo.

354.

1169 Pañcakāmaguṇasātagocarā,
Uddhatā aniyatā asaññatā;
Osaranti pamadā pamādinaṃ,
Loṇatoyavatiyaṃva āpakā.

355.

1170 Yaṃ naraṃ upalapenti nāriyo,
Chandasā va ratiyā dhanena vā;
Jātavedasadisampi tādisaṃ,
Rāgadosavadhiyo dahanti naṃ.

356.

1171 Aḍḍhaṃ ñatvā purisaṃ mahaddhanaṃ,
Osaranti sadhanā sahattanā;
Rattacittamativeṭhayanti naṃ,
Sāla māluvalatāva kānane.

357.

1172 Tā upenti vividhena chandasā,
Citrabimbamukhiyo alaṅkatā;
Uhasanti pahasanti nāriyo,
Sambarova satamāyakovidā.

358.

1173 Jātarūpamaṇimuttabhūsitā,
Sakkatā patikulesu nāriyo;
Rakkhitā aticaranti sāmikaṃ,
Dānavaṃva hadayantarassitā.

359.

1174 Tejavāpi hi naro vicakkhaṇo,
Sakkato bahujanassa pūjito;
Nārinaṃ vasagato na bhāsati,
Rāhunā upahatova candimā.

360.

1175 Yaṃ kareyya kupito diso disaṃ,
Duṭṭhacitto vasamāgataṃ ariṃ;
Tena bhiyyo byasanaṃ nigacchati,
Nārinaṃ vasagato apekkhavā.

361.

1176 Kesalūnanakhachinnatajjitā,
Pādapāṇikasadaṇḍatāḷitā;
Hīnamevupagatā hi nāriyo,
Tā ramanti kuṇapeva makkhikā.

362.

1177 Tā kulesu visikhantaresu vā,
Rājadhāninigamesu vā puna;
Oḍḍitaṃ namucipāsavākaraṃ,
Cakkhumā parivajje sukhatthiko.

363.

1178 Ossajitva kusalaṃ tapoguṇaṃ,
Yo anariyacaritāni mācari;
Devatāhi nirayaṃ nimissati,
Chedagāmimaṇiyaṃva vāṇijo.

364.

1179 So idha garahito parattha ca,
Dummatī upahato sakammunā;
Gacchatī aniyato gaḷāgaḷaṃ,
Duṭṭhagadrabharathova uppathe.

365.

1180 So upeti nirayaṃ patāpanaṃ,
Sattisimbalivanañca āyasaṃ;
Āvasitvā tiracchānayoniyaṃ,
Petarājavisayaṃ na muñcati.

366.

1181 Dibyakhiḍḍaratiyo ca nandane,
Cakkavatticaritañca mānuse;
Nāsayanti pamadā pamādinaṃ,
Duggatiñca paṭipādayanti naṃ.

367.

1182 Dibyakhiḍḍaratiyo na dullabhā,
Cakkavatticaritañca mānuse;
Soṇṇabyamhanilayā ca accharā,
Ye caranti pamadāhanatthikā.

368.

1183 Kāmadhātusamatikkamā gati,
Rūpadhātuyā bhāvo na dullabho;
Vītarāgavisayūpapatti yā,
Ye caranti pamadāhanatthikā.

369.

1184 Sabbadukkhasamatikkamaṃ sivaṃ,
Accantamacalitaṃ asaṅkhataṃ;
Nibbutehi sucihī na dullabhaṃ,
Ye caranti pamadāhanatthikā”ti.

370.

1185 “Kuṇālohaṃ tadā āsiṃ,
udāyī phussakokilo;
Ānando gijjharājāsi,
sāriputto ca nārado;
Parisā buddhaparisā,
evaṃ dhāretha jātakan”ti.

1186 Kuṇālajātakaṃ catutthaṃ.