Asītinipāta

Cūḷahaṃsavagga

Sudhābhojanajātaka

192.

964 “Neva kiṇāmi napi vikkiṇāmi,

Na cāpi me sannicayo ca atthi;

Sukiccharūpaṃ vatidaṃ parittaṃ,

Patthodano nālamayaṃ duvinnaṃ”.

193.

965 “Appamhā appakaṃ dajjā,

anumajjhato majjhakaṃ;

Bahumhā bahukaṃ dajjā,

adānaṃ nupapajjati.

194.

966 Taṃ taṃ vadāmi kosiya,

dehi dānāni bhuñja ca;

Ariyamaggaṃ samārūha,

nekāsī labhate sukhaṃ”.

195.

967 “Moghañcassa hutaṃ hoti,

moghañcāpi samīhitaṃ;

Atithismiṃ yo nisinnasmiṃ,

eko bhuñjati bhojanaṃ.

196.

968 Taṃ taṃ vadāmi kosiya,

dehi dānāni bhuñja ca;

Ariyamaggaṃ samārūha,

nekāsī labhate sukhaṃ”.

197.

969 “Saccañcassa hutaṃ hoti,

saccañcāpi samīhitaṃ;

Atithismiṃ yo nisinnasmiṃ,

neko bhuñjati bhojanaṃ.

198.

970 Taṃ taṃ vadāmi kosiya,

dehi dānāni bhuñja ca;

Ariyamaggaṃ samārūha,

nekāsī labhate sukhaṃ”.

199.

971 “Sarañca juhati poso,

bahukāya gayāya ca;

Doṇe timbarutitthasmiṃ,

sīghasote mahāvahe.

200.

972 Atra cassa hutaṃ hoti,

atra cassa samīhitaṃ;

Atithismiṃ yo nisinnasmiṃ,

neko bhuñjati bhojanaṃ.

201.

973 Taṃ taṃ vadāmi kosiya,

dehi dānāni bhuñja ca;

Ariyamaggaṃ samārūha,

nekāsī labhate sukhaṃ”.

202.

974 “Baḷisañhi so nigilati,

dīghasuttaṃ sabandhanaṃ;

Atithismiṃ yo nisinnasmiṃ,

eko bhuñjati bhojanaṃ.

203.

975 Taṃ taṃ vadāmi kosiya,

dehi dānāni bhuñja ca;

Ariyamaggaṃ samārūha,

nekāsī labhate sukhaṃ”.

204.

976 “Uḷāravaṇṇā vata brāhmaṇā ime,

Ayañca vo sunakho kissa hetu;

Uccāvacaṃ vaṇṇanibhaṃ vikubbati,

Akkhātha no brāhmaṇā ke nu tumhe”.

205.

977 “Cando ca suriyo ca ubho idhāgatā,

Ayaṃ pana mātali devasārathi;

Sakkohamasmi tidasānamindo,

Eso ca kho pañcasikhoti vuccati.

206.

978 Pāṇissarā mudiṅgā ca,

murajālambarāni ca;

Suttamenaṃ pabodhenti,

paṭibuddho ca nandati.

207.

979 Ye kecime maccharino kadariyā,

Paribhāsakā samaṇabrāhmaṇānaṃ;

Idheva nikkhippa sarīradehaṃ,

Kāyassa bhedā nirayaṃ vajanti.

208.

980 Ye kecime suggatimāsamānā,

Dhamme ṭhitā saṃyame saṃvibhāge;

Idheva nikkhippa sarīradehaṃ,

Kāyassa bhedā sugatiṃ vajanti.

209.

981 Tvaṃ nosi ñāti purimāsu jātisu,

So maccharī rosako pāpadhammo;

Taveva atthāya idhāgatamhā,

Mā pāpadhammo nirayaṃ gamittha”.

210.

982 “Addhā maṃ vo hitakāmā,

yaṃ maṃ samanusāsatha;

Sohaṃ tathā karissāmi,

sabbaṃ vuttaṃ hitesibhi.

211.

983 Esāhamajjeva upāramāmi,

Na cāpihaṃ kiñci kareyya pāpaṃ;

Na cāpi me kiñci adeyyamatthi,

Na cāpidatvā udakaṃ pivāmi.

212.

984 Evañca me dadato sabbakālaṃ,

Bhogā ime vāsava khīyissanti;

Tato ahaṃ pabbajissāmi sakka,

Hitvāna kāmāni yathodhikāni”.

213.

985 Naguttame girivare gandhamādane,

Modanti tā devavarābhipālitā;

Athāgamā isivaro sabbalokagū,

Supupphitaṃ dumavarasākhamādiya.

214.

986 Suciṃ sugandhaṃ tidasehi sakkataṃ,

Pupphuttamaṃ amaravarehi sevitaṃ;

Aladdha maccehi va dānavehi vā,

Aññatra devehi tadārahaṃ hidaṃ.

215.

987 Tato catasso kanakattacūpamā,

Uṭṭhāya nāriyo pamadādhipā muniṃ;

Āsā ca saddhā ca sirī tato hirī,

Iccabravuṃ nāradadeva brāhmaṇaṃ.

216.

988 “Sace anuddiṭṭhaṃ tayā mahāmuni,

Pupphaṃ imaṃ pārichattassa brahme;

Dadāhi no sabbā gati te ijjhatu,

Tuvampi no hohi yatheva vāsavo”.

217.

989 Taṃ yācamānābhisamekkha nārado,

Iccabravī saṅkalahaṃ udīrayi;

“Na mayhamatthatthi imehi koci naṃ,

Yāyeva vo seyyasi sā piḷandhatha”.

218.

990 “Tvaṃ nottamevābhisamekkha nārada,

Yassicchasi tassā anuppavecchasu;

Yassā hi no nārada tvaṃ padassasi,

Sāyeva no hehiti seṭṭhasammatā”.

219.

991 “Akallametaṃ vacanaṃ sugatte,

Ko brāhmaṇo saṅkalahaṃ udīraye;

Gantvāna bhūtādhipameva pucchatha,

Sace na jānātha idhuttamādhamaṃ”.

220.

992 Tā nāradena paramappakopitā,

Udīritā vaṇṇamadena mattā;

Sakāse gantvāna sahassacakkhuno,

“Pucchiṃsu bhūtādhipaṃ kā nu seyyasi”.

221.

993 Tā disvā āyattamanā purindado,

Iccabravī devavaro katañjalī;

“Sabbāva vo hotha sugatte sādisī,

Ko neva bhadde kalahaṃ udīrayi”.

222.

994 “Yo sabbalokaccarito mahāmuni,

Dhamme ṭhito nārado saccanikkamo;

So nobravi girivare gandhamādane,

Gantvāna bhūtādhipameva pucchatha;

Sace na jānātha idhuttamādhamaṃ”.

223.

995 “Asu brahāraññacaro mahāmuni,

Nādatvā bhattaṃ varagatte bhuñjati;

Viceyya dānāni dadāti kosiyo,

Yassā hi so dassati sāva seyyasi”.

224.

996 “Asū hi yo sammati dakkhiṇaṃ disaṃ,

Gaṅgāya tīre himavantapassani;

Sa kosiyo dullabhapānabhojano,

Tassa sudhaṃ pāpaya devasārathi”.

225.

997 Sa mātalī devavarena pesito,

Sahassayuttaṃ abhiruyha sandanaṃ;

Sukhippameva upagamma assamaṃ,

Adissamāno munino sudhaṃ adā.

226.

998 “Udaggihuttaṃ upatiṭṭhato hi me,

Pabhaṅkaraṃ lokatamonuduttamaṃ;

Sabbāni bhūtāni adhicca vāsavo,

Ko neva me pāṇisu kiṃ sudhodahi.

227.

999 Saṅkhūpamaṃ setamatulyadassanaṃ,

Suciṃ sugandhaṃ piyarūpamabbhutaṃ;

Adiṭṭhapubbaṃ mama jātu cakkhubhi,

Kā devatā pāṇisu kiṃ sudhodahi”.

228.

1000 “Ahaṃ mahindena mahesi pesito,

Sudhābhihāsiṃ turito mahāmuni;

Jānāsi maṃ mātali devasārathi,

Bhuñjassu bhattuttama mābhivārayi.

229.

1001 Bhuttā ca sā dvādasa hanti pāpake,

Khudaṃ pipāsaṃ aratiṃ daraklamaṃ;

Kodhūpanāhañca vivādapesuṇaṃ,

Sītuṇha tandiñca rasuttamaṃ idaṃ”.

230.

1002 “Na kappatī mātali mayha bhuñjituṃ,

Pubbe adatvā iti me vatuttamaṃ;

Na cāpi ekāsnamarīyapūjitaṃ,

Asaṃvibhāgī ca sukhaṃ na vindati”.

231.

1003 “Thīghātakā ye cime pāradārikā,

Mittadduno ye ca sapanti subbate;

Sabbe ca te maccharipañcamādhamā,

Tasmā adatvā udakampi nāsniye.

232.

1004 Sohitthiyā vā purisassa vā pana,

Dassāmi dānaṃ vidusampavaṇṇitaṃ;

Saddhā vadaññū idha vītamaccharā,

Bhavanti hete sucisaccasammatā”.

233.

1005 Ato matā devavarena pesitā,

Kaññā catasso kanakattacūpamā;

Āsā ca saddhā ca sirī tato hirī,

Taṃ assamaṃ āgamu yattha kosiyo.

234.

1006 Tā disvā sabbo paramappamodito,

Subhena vaṇṇena sikhārivaggino;

Kaññā catasso caturo catuddisā,

Iccabravī mātalino ca sammukhā.

235.

1007 “Purimaṃ disaṃ kā tvaṃ pabhāsi devate,

Alaṅkatā tāravarāva osadhī;

Pucchāmi taṃ kañcanavelliviggahe,

Ācikkha me tvaṃ katamāsi devatā”.

236.

1008 “Sirāha devī manujebhi pūjitā,

Apāpasattūpanisevinī sadā;

Sudhāvivādena tavantimāgatā,

Taṃ maṃ sudhāya varapañña bhājaya.

237.

1009 Yassāhamicchāmi sudhaṃ mahāmuni,

So sabbakāmehi naro pamodati;

Sirīti maṃ jānahi jūhatuttama,

Taṃ maṃ sudhāya varapañña bhājaya”.

238.

1010 “Sippena vijjācaraṇena buddhiyā,

Narā upetā paguṇā sakammunā;

Tayā vihīnā na labhanti kiñcanaṃ,

Tayidaṃ na sādhu yadidaṃ tayā kataṃ.

239.

1011 Passāmi posaṃ alasaṃ mahagghasaṃ,

Sudukkulīnampi arūpimaṃ naraṃ;

Tayānugutto siri jātimāmapi,

Peseti dāsaṃ viya bhogavā sukhī.

240.

1012 Taṃ taṃ asaccaṃ avibhajjaseviniṃ,

Jānāmi mūḷhaṃ vidurānupātiniṃ;

Na tādisī arahati āsanūdakaṃ,

Kuto sudhā gaccha na mayha ruccasi”.

241.

1013 “Kā sukkadāṭhā paṭimukkakuṇḍalā,

Cittaṅgadā kambuvimaṭṭhadhārinī;

Osittavaṇṇaṃ paridayha sobhasi,

Kusaggirattaṃ apiḷayha mañjariṃ.

242.

1014 Migīva bhantā saracāpadhārinā,

Virādhitā mandamiva udikkhasi;

Ko te dutīyo idha mandalocane,

Na bhāyasi ekikā kānane vane”.

243.

1015 “Na me dutīyo idha matthi kosiya,

Masakkasārappabhavamhi devatā;

Āsā sudhāsāya tavantimāgatā,

Taṃ maṃ sudhāya varapañña bhājaya”.

244.

1016 “Āsāya yanti vāṇijā dhanesino,

Nāvaṃ samāruyha parenti aṇṇave;

Te tattha sīdanti athopi ekadā,

Jīnādhanā enti vinaṭṭhapābhatā.

245.

1017 Āsāya khettāni kasanti kassakā,

Vapanti bījāni karontupāyaso;

Ītīnipātena avuṭṭhitāya vā,

Na kiñci vindanti tato phalāgamaṃ.

246.

1018 Athattakārāni karonti bhattusu,

Āsaṃ purakkhatvā narā sukhesino;

Te bhatturatthā atigāḷhitā puna,

Disā panassanti aladdha kiñcanaṃ.

247.

1019 Hitvāna dhaññañca dhanañca ñātake,

Āsāya saggādhimanā sukhesino;

Tapanti lūkhampi tapaṃ cirantaraṃ,

Kumaggamāruyha parenti duggatiṃ.

248.

1020 Āsā visaṃvādikasammatā ime,

Āse sudhāsaṃ vinayassu attani;

Na tādisī arahati āsanūdakaṃ,

Kuto sudhā gaccha na mayha ruccasi”.

249.

1021 “Daddallamānā yasasā yasassinī,

Jighaññanāmavhayanaṃ disaṃ pati;

Pucchāmi taṃ kañcanavelliviggahe,

Ācikkha me tvaṃ katamāsi devatā”.

250.

1022 “Saddhāha devī manujehi pūjitā,

Apāpasattūpanisevinī sadā;

Sudhāvivādena tavantimāgatā,

Taṃ maṃ sudhāya varapañña bhājaya”.

251.

1023 “Dānaṃ damaṃ cāgamathopi saṃyamaṃ,

Ādāya saddhāya karonti hekadā;

Theyyaṃ musā kūṭamathopi pesuṇaṃ,

Karonti heke puna viccutā tayā.

252.

1024 Bhariyāsu poso sadisīsu pekkhavā,

Sīlūpapannāsu patibbatāsupi;

Vinetvāna chandaṃ kulitthiyāsupi,

Karoti saddhaṃ puna kumbhadāsiyā.

253.

1025 Tvameva saddhe paradārasevinī,

Pāpaṃ karosi kusalampi riñcasi;

Na tādisī arahati āsanūdakaṃ,

Kuto sudhā gaccha na mayha ruccasi”.

254.

1026 “Jighaññarattiṃ aruṇasmimūhate,

Yā dissati uttamarūpavaṇṇinī;

Tathūpamā maṃ paṭibhāsi devate,

Ācikkha me tvaṃ katamāsi accharā.

255.

1027 Kālā nidāgheriva aggijāriva,

Anileritā lohitapattamālinī;

Kā tiṭṭhasi mandamigāvalokayaṃ,

Bhāsesamānāva giraṃ na muñcasi”.

256.

1028 “Hirāha devī manujehi pūjitā,

Apāpasattūpanisevinī sadā;

Sudhāvivādena tavantimāgatā,

Sāhaṃ na sakkomi sudhampi yācituṃ;

Kopīnarūpā viya yācanitthiyā”.

257.

1029 “Dhammena ñāyena sugatte lacchasi,

Eso hi dhammo na hi yācanā sudhā;

Taṃ taṃ ayācantimahaṃ nimantaye,

Sudhāya yañcicchasi tampi dammi te.

258.

1030 Sā tvaṃ mayā ajja sakamhi assame,

Nimantitā kañcanavelliviggahe;

Tuvañhi me sabbarasehi pūjiyā,

Taṃ pūjayitvāna sudhampi asniye”.

259.

1031 Sā kosiyenānumatā jutīmatā,

Addhā hiri rammaṃ pāvisi yassamaṃ;

Udakavantaṃ phalamariyapūjitaṃ,

Apāpasattūpanisevitaṃ sadā.

260.

1032 Rukkhaggahānā bahukettha pupphitā,

Ambā piyālā panasā ca kiṃsukā;

Sobhañjanā loddamathopi padmakā,

Kekā ca bhaṅgā tilakā supupphitā.

261.

1033 Sālā karerī bahukettha jambuyo,

Assatthanigrodhamadhukavetasā;

Uddālakā pāṭali sinduvārakā,

Manuññagandhā mucalindaketakā.

262.

1034 Hareṇukā veḷukā keṇu tindukā,

Sāmākanīvāramathopi cīnakā;

Mocā kadalī bahukettha sāliyo,

Pavīhayo ābhūjino ca taṇḍulā.

263.

1035 Tassevuttarapassena,

jātā pokkharaṇī sivā;

Akakkasā apabbhārā,

sādhu appaṭigandhikā.

264.

1036 Tattha macchā sanniratā,

khemino bahubhojanā;

Siṅgū savaṅkā saṅkulā,

satavaṅkā ca rohitā;

Āḷigaggarakākiṇṇā,

pāṭhīnā kākamacchakā.

265.

1037 Tattha pakkhī sanniratā,

khemino bahubhojanā;

Haṃsā koñcā mayūrā ca,

cakkavākā ca kukkuhā;

Kuṇālakā bahū citrā,

sikhaṇḍī jīvajīvakā.

266.

1038 Tattha pānāya māyanti,

nānā migagaṇā bahū;

Sīhā byagghā varāhā ca,

acchakokataracchayo.

267.

1039 Palāsādā gavajā ca,

mahiṃsā rohitā rurū;

Eṇeyyā ca varāhā ca,

gaṇino nīkasūkarā;

Kadalimigā bahukettha,

biḷārā sasakaṇṇikā.

268.

1040 Chamāgirī pupphavicitrasanthatā,

Dijābhighuṭṭhā dijasaṅghasevitā.

269.

1041 Sā suttacā nīladumābhilambitā,

Vijju mahāmegharivānupajjatha;

Tassā susambandhasiraṃ kusāmayaṃ,

Suciṃ sugandhaṃ ajinūpasevitaṃ;

Atricca kocchaṃ hirimetadabravi,

“Nisīda kalyāṇi sukhayidamāsanaṃ”.

270.

1042 Tassā tadā kocchagatāya kosiyo,

Yadicchamānāya jaṭājinandharo;

Navehi pattehi sayaṃ sahūdakaṃ,

Sudhābhihāsī turito mahāmuni.

271.

1043 Sā taṃ paṭiggayha ubhohi pāṇibhi,

Iccabravi attamanā jaṭādharaṃ;

“Handāhaṃ etarahi pūjitā tayā,

Gaccheyyaṃ brahme tidivaṃ jitāvinī”.

272.

1044 Sā kosiyenānumatā jutīmatā,

Udīritā vaṇṇamadena mattā;

Sakāse gantvāna sahassacakkhuno,

“Ayaṃ sudhā vāsava dehi me jayaṃ”.

273.

1045 Tamena sakkopi tadā apūjayi,

Sahindadevā surakaññamuttamaṃ;

Sā pañjalī devamanussapūjitā,

Navamhi kocchamhi yadā upāvisi.

274.

1046 Tameva saṃsī punadeva mātaliṃ,

Sahassanetto tidasānamindo;

“Gantvāna vākyaṃ mama brūhi kosiyaṃ,

‘Āsāya saddhā siriyā ca kosiya;

Hirī sudhaṃ kena malattha hetunā’”.

275.

1047 Taṃ suplavatthaṃ udatārayī rathaṃ,

Daddallamānaṃ upakāriyasādisaṃ;

Jambonadīsaṃ tapaneyyasannibhaṃ,

Alaṅkataṃ kañcanacittasannibhaṃ.

276.

1048 Suvaṇṇacandettha bahū nipātitā,

Hatthī gavāssā kikibyagghadīpiyo;

Eṇeyyakā laṅghamayettha pakkhino,

Migettha veḷuriyamayā yudhā yutā.

277.

1049 Tatthassarājaharayo ayojayuṃ,

Dasasatāni susunāgasādise;

Alaṅkate kañcanajāluracchade,

Āveḷine saddagame asaṅgite.

278.

1050 Taṃ yānaseṭṭhaṃ abhiruyha mātali,

Disā imāyo abhinādayittha;

Nabhañca selañca vanappatiniñca,

Sasāgaraṃ pabyathayittha mediniṃ.

279.

1051 Sa khippameva upagamma assamaṃ,

Pāvāramekaṃsakato katañjalī;

Bahussutaṃ vuddhaṃ vinītavantaṃ,

Iccabravī mātali devabrāhmaṇaṃ.

280.

1052 “Indassa vākyaṃ nisāmehi kosiya,

Dūto ahaṃ pucchati taṃ purindado;

‘Āsāya saddhā siriyā ca kosiya,

Hirī sudhaṃ kena malattha hetunā’”.

281.

1053 “Andhā sirī maṃ paṭibhāti mātali,

Saddhā aniccā pana devasārathi;

Āsā visaṃvādikasammatā hi me,

Hirī ca ariyamhi guṇe patiṭṭhitā”.

282.

1054 “Kumāriyo yācimā gottarakkhitā,

Jiṇṇā ca yā yā ca sabhattuitthiyo;

Tā chandarāgaṃ purisesu uggataṃ,

Hiriyā nivārenti sacittamattano.

283.

1055 Saṅgāmasīse sarasattisaṃyute,

Parājitānaṃ patataṃ palāyinaṃ;

Hiriyā nivattanti jahitva jīvitaṃ,

Te sampaṭicchanti punā hirīmanā.

284.

1056 Velā yathā sāgaravegavārinī,

Hirāya hi pāpajanaṃ nivārinī;

Taṃ sabbaloke hirimariyapūjitaṃ,

Indassa taṃ vedaya devasārathi”.

285.

1057 “Ko te imaṃ kosiya diṭṭhimodahi,

Brahmā mahindo atha vā pajāpati;

Hirāya devesu hi seṭṭhasammatā,

Dhītā mahindassa mahesi jāyatha”.

286.

1058 “Handehi dāni tidivaṃ apakkama,

Rathaṃ samāruyha mamāyitaṃ imaṃ;

Indo ca taṃ indasagotta kaṅkhati,

Ajjeva tvaṃ indasahabyataṃ vaja”.

287.

1059 “Evaṃ visujjhanti apāpakammino,

Atho suciṇṇassa phalaṃ na nassati;

Ye keci maddakkhu sudhāya bhojanaṃ,

Sabbeva te indasahabyataṃ gatā.

288.

1060 Hirī uppalavaṇṇāsi,

kosiyo dānapati bhikkhu;

Anuruddho pañcasikho,

ānando āsi mātali.

289.

1061 Sūriyo kassapo bhikkhu,

moggallānosi candimā;

Nārado sāriputtosi,

sambuddho āsi vāsavo”ti.

1062 Sudhābhojanajātakaṃ tatiyaṃ.