
-
-
- Khuddakapāṭhapāḷi
- Dhammapadapāḷi
- Udānapāḷi
- Itivuttakapāḷi
- Suttanipātapāḷi
- Vimānavatthupāḷi
- Petavatthupāḷi
- Theragāthāpāḷi
- Therīgāthāpāḷi
- Therāpadānapāḷi
- Therīapadānapāḷi
- Buddhavaṃsapāḷi
- Cariyāpiṭakapāḷi
- Jātakapāḷi
- Jātakapāḷi
- Mahāniddesapāḷi
- Cūḷaniddesapāḷi
- Paṭisambhidāmaggapāḷi
- Nettipāḷi
- Peṭakopadesapāḷi
- Milindapañhapāḷi
-
21.1.2 Mahāhaṃsajātaka
Asītinipāta
Cūḷahaṃsavagga
Mahāhaṃsajātaka
89.
860 “Ete haṃsā pakkamanti, |
vakkaṅgā bhayameritā; |
Harittaca hemavaṇṇa, |
kāmaṃ sumukha pakkama. |
90.
861 Ohāya maṃ ñātigaṇā, |
ekaṃ pāsavasaṃ gataṃ; |
Anapekkhamānā gacchanti, |
kiṃ eko avahīyasi. |
91.
862 Pateva patataṃ seṭṭha, |
natthi baddhe sahāyatā; |
Mā anīghāya hāpesi, |
kāmaṃ sumukha pakkama”. |
92.
863 “Nāhaṃ dukkhaparetopi, |
dhataraṭṭha tuvaṃ jahe; |
Jīvitaṃ maraṇaṃ vā me, |
tayā saddhiṃ bhavissati. |
93.
864 Nāhaṃ dukkhaparetopi, |
dhataraṭṭha tuvaṃ jahe; |
Na maṃ anariyasaṃyutte, |
kamme yojetumarahasi. |
94.
865 Sakumāro sakhā tyasmi, |
sacitte casmi te ṭhito; |
Ñāto senāpati tyāhaṃ, |
haṃsānaṃ pavaruttama. |
95.
866 Kathaṃ ahaṃ vikatthissaṃ, |
ñātimajjhe ito gato; |
Taṃ hitvā patataṃ seṭṭha, |
kiṃ te vakkhāmito gato; |
Idha pāṇaṃ cajissāmi, |
nānariyaṃ kattumussahe”. |
96.
867 “Eso hi dhammo sumukha, |
yaṃ tvaṃ ariyapathe ṭhito; |
Yo bhattāraṃ sakhāraṃ maṃ, |
na pariccattumussahe. |
97.
868 Tañhi me pekkhamānassa, |
bhayaṃ na tveva jāyati; |
Adhigacchasi tvaṃ mayhaṃ, |
evaṃ bhūtassa jīvitaṃ”. |
98.
869 Iccevaṃ mantayantānaṃ, |
Ariyānaṃ ariyavuttinaṃ; |
Daṇḍamādāya nesādo, |
Āpatī turito bhusaṃ. |
99.
870 Tamāpatantaṃ disvāna, |
Sumukho atibrūhayi; |
Aṭṭhāsi purato rañño, |
Haṃso vissāsayaṃ byathaṃ. |
100.
871 “Mā bhāyi patataṃ seṭṭha, |
na hi bhāyanti tādisā; |
Ahaṃ yogaṃ payuñjissaṃ, |
yuttaṃ dhammūpasaṃhitaṃ; |
Tena pariyāpadānena, |
khippaṃ pāsā pamokkhasi”. |
101.
872 Tassa taṃ vacanaṃ sutvā, |
sumukhassa subhāsitaṃ; |
Pahaṭṭhalomo nesādo, |
añjalissa paṇāmayi. |
102.
873 “Na me sutaṃ vā diṭṭhaṃ vā, |
bhāsanto mānusiṃ dijo; |
Ariyaṃ bruvāno vakkaṅgo, |
cajanto mānusiṃ giraṃ. |
103.
874 Kiṃ nu tāyaṃ dijo hoti, |
mutto baddhaṃ upāsasi; |
Ohāya sakuṇā yanti, |
kiṃ eko avahīyasi”. |
104.
875 “Rājā me so dijāmitta, |
senāpaccassa kārayiṃ; |
Tamāpade pariccattuṃ, |
nussahe vihagādhipaṃ. |
105.
876 Mahāgaṇāya bhattā me, |
mā eko byasanaṃ agā; |
Tathā taṃ samma nesāda, |
bhattāyaṃ abhito rame”. |
106.
877 “Ariyavattasi vakkaṅga, |
yo piṇḍamapacāyasi; |
Cajāmi te taṃ bhattāraṃ, |
gacchathūbho yathāsukhaṃ”. |
107.
878 “Sace attappayogena, |
ohito haṃsapakkhinaṃ; |
Paṭigaṇhāma te samma, |
etaṃ abhayadakkhiṇaṃ. |
108.
879 No ce attappayogena, |
ohito haṃsapakkhinaṃ; |
Anissaro muñcamamhe, |
theyyaṃ kayirāsi luddaka”. |
109.
880 “Yassa tvaṃ bhatako rañño, |
kāmaṃ tasseva pāpaya; |
Tattha saṃyamano rājā, |
yathābhiññaṃ karissati”. |
110.
881 Iccevaṃ vutto nesādo, |
hemavaṇṇe harittace; |
Ubho hatthehi saṅgayha, |
pañjare ajjhavodahi. |
111.
882 Te pañjaragate pakkhī, |
ubho bhassaravaṇṇine; |
Sumukhaṃ dhataraṭṭhañca, |
luddo ādāya pakkami. |
112.
883 Harīyamāno dhataraṭṭho, |
sumukhaṃ etadabravi; |
“Bāḷhaṃ bhāyāmi sumukha, |
sāmāya lakkhaṇūruyā; |
Asmākaṃ vadhamaññāya, |
athattānaṃ vadhissati. |
113.
884 Pākahaṃsā ca sumukha, |
suhemā hemasuttacā; |
Koñcī samuddatīreva, |
kapaṇā nūna rucchati”. |
114.
885 “Evaṃ mahanto lokassa, |
appameyyo mahāgaṇī; |
Ekitthimanusoceyya, |
nayidaṃ paññavatāmiva. |
115.
886 Vātova gandhamādeti, |
ubhayaṃ chekapāpakaṃ; |
Bālo āmakapakkaṃva, |
lolo andhova āmisaṃ. |
116.
887 Avinicchayaññu atthesu, |
mandova paṭibhāsi maṃ; |
Kiccākiccaṃ na jānāsi, |
sampatto kālapariyāyaṃ. |
117.
888 Aḍḍhummatto udīresi, |
yo seyyā maññasitthiyo; |
Bahusādhāraṇā hetā, |
soṇḍānaṃva surāgharaṃ. |
118.
889 Māyā cesā marīcī ca, |
soko rogo cupaddavo; |
Kharā ca bandhanā cetā, |
maccupāsā guhāsayā; |
Tāsu yo vissase poso, |
so naresu narādhamo”. |
119.
890 “Yaṃ vuddhehi upaññātaṃ, |
ko taṃ ninditumarahati; |
Mahābhūtitthiyo nāma, |
lokasmiṃ udapajjisuṃ. |
120.
891 Khiḍḍā paṇihitā tyāsu, |
rati tyāsu patiṭṭhitā; |
Bījāni tyāsu rūhanti, |
yadidaṃ sattā pajāyare; |
Tāsu ko nibbide poso, |
pāṇamāsajja pāṇibhi. |
121.
892 Tvameva nañño sumukha, |
thīnaṃ atthesu yuñjasi; |
Tassa tyajja bhaye jāte, |
bhītena jāyate mati. |
122.
893 Sabbo hi saṃsayaṃ patto, |
bhayaṃ bhīru titikkhati; |
Paṇḍitā ca mahantāno, |
atthe yuñjanti duyyuje. |
123.
894 Etadatthāya rājāno, |
sūramicchanti mantinaṃ; |
Paṭibāhati yaṃ sūro, |
āpadaṃ attapariyāyaṃ. |
124.
895 Mā no ajja vikantiṃsu, |
rañño sūdā mahānase; |
Tathā hi vaṇṇo pattānaṃ, |
phalaṃ veḷuṃva taṃ vadhi. |
125.
896 Muttopi na icchi uḍḍetuṃ, |
Sayaṃ bandhaṃ upāgami; |
Sopajja saṃsayaṃ patto, |
Atthaṃ gaṇhāhi mā mukhaṃ. |
126.
897 So taṃ yogaṃ payuñjassu, |
yuttaṃ dhammūpasaṃhitaṃ; |
Tava pariyāpadānena, |
mama pāṇesanaṃ cara”. |
127.
898 “Mā bhāyi patataṃ seṭṭha, |
na hi bhāyanti tādisā; |
Ahaṃ yogaṃ payuñjissaṃ, |
yuttaṃ dhammūpasaṃhitaṃ; |
Mama pariyāpadānena, |
khippaṃ pāsā pamokkhasi”. |
128.
899 So luddo haṃsakājena, |
rājadvāraṃ upāgami; |
“Paṭivedetha maṃ rañño, |
dhataraṭṭhāyamāgato”. |
129.
900 Te disvā puññasaṅkāse, |
ubho lakkhaṇasammate; |
Khalu saṃyamano rājā, |
amacce ajjhabhāsatha. |
130.
901 “Detha luddassa vatthāni, |
annaṃ pānañca bhojanaṃ; |
Kāmaṅkaro hiraññassa, |
yāvanto esa icchati”. |
131.
902 Disvā luddaṃ pasannattaṃ, |
Kāsirājā tadabravi; |
“Yadyāyaṃ samma khemaka, |
Puṇṇā haṃsehi tiṭṭhati. |
132.
903 Kathaṃ rucimajjhagataṃ, |
pāsahattho upāgami; |
Okiṇṇaṃ ñātisaṅghehi, |
nimmajjhimaṃ kathaṃ gahi”. |
133.
904 “Ajja me sattamā ratti, |
adanāni upāsato; |
Padametassa anvesaṃ, |
appamatto ghaṭassito. |
134.
905 Athassa padamaddakkhiṃ, |
carato adanesanaṃ; |
Tatthāhaṃ odahiṃ pāsaṃ, |
evaṃ taṃ dijamaggahiṃ”. |
135.
906 “Ludda dve ime sakuṇā, |
atha ekoti bhāsasi; |
Cittaṃ nu te vipariyattaṃ, |
adu kiṃ nu jigīsasi”. |
136.
907 “Yassa lohitakā tālā, |
tapanīyanibhā subhā; |
Uraṃ saṃhacca tiṭṭhanti, |
so me bandhaṃ upāgami. |
137.
908 Athāyaṃ bhassaro pakkhī, |
abaddho baddhamāturaṃ; |
Ariyaṃ bruvāno aṭṭhāsi, |
cajanto mānusiṃ giraṃ”. |
138.
909 “Atha kiṃ dāni sumukha, |
Hanuṃ saṃhacca tiṭṭhasi; |
Adu me parisaṃ patto, |
Bhayā bhīto na bhāsasi”. |
139.
910 “Nāhaṃ kāsipati bhīto, |
ogayha parisaṃ tava; |
Nāhaṃ bhayā na bhāsissaṃ, |
vākyaṃ atthamhi tādise”. |
140.
911 “Na te abhisaraṃ passe, |
na rathe napi pattike; |
Nāssa cammaṃ va kīṭaṃ vā, |
vammite ca dhanuggahe. |
141.
912 Na hiraññaṃ suvaṇṇaṃ vā, |
nagaraṃ vā sumāpitaṃ; |
Okiṇṇaparikhaṃ duggaṃ, |
daḷhamaṭṭālakoṭṭhakaṃ; |
Yattha paviṭṭho sumukha, |
bhāyitabbaṃ na bhāyasi”. |
142.
913 “Na me abhisarenattho, |
nagarena dhanena vā; |
Apathena pathaṃ yāma, |
antalikkhecarā mayaṃ. |
143.
914 Sutā ca paṇḍitā tyamhā, |
nipuṇā atthacintakā; |
Bhāsematthavatiṃ vācaṃ, |
sacce cassa patiṭṭhito. |
144.
915 Kiñca tuyhaṃ asaccassa, |
anariyassa karissati; |
Musāvādissa luddassa, |
bhaṇitampi subhāsitaṃ. |
145.
916 Taṃ brāhmaṇānaṃ vacanā, |
imaṃ khemamakārayi; |
Abhayañca tayā ghuṭṭhaṃ, |
imāyo dasadhā disā. |
146.
917 Ogayha te pokkharaṇiṃ, |
vippasannodakaṃ suciṃ; |
Pahūtaṃ cādanaṃ tattha, |
ahiṃsā cettha pakkhinaṃ. |
147.
918 Idaṃ sutvāna nigghosaṃ, |
āgatamha tavantike; |
Te te bandhasma pāsena, |
etaṃ te bhāsitaṃ musā. |
148.
919 Musāvādaṃ purakkhatvā, |
icchālobhañca pāpakaṃ; |
Ubho sandhimatikkamma, |
asātaṃ upapajjati”. |
149.
920 “Nāparajjhāma sumukha, |
napi lobhāva maggahiṃ; |
Sutā ca paṇḍitātyattha- |
nipuṇā atthacintakā. |
150.
921 Appevatthavatiṃ vācaṃ, |
byāhareyyuṃ idhāgatā; |
Tathā taṃ samma nesādo, |
vutto sumukha maggahi”. |
151.
922 “Neva bhītā kāsipati, |
upanītasmi jīvite; |
Bhāsematthavatiṃ vācaṃ, |
sampattā kālapariyāyaṃ. |
152.
923 Yo migena migaṃ hanti, |
pakkhiṃ vā pana pakkhinā; |
Sutena vā sutaṃ kiṇyā, |
kiṃ anariyataraṃ tato. |
153.
924 Yo cāriyarudaṃ bhāse, |
anariyadhammavassito; |
Ubho so dhaṃsate lokā, |
idha ceva parattha ca. |
154.
925 Na majjetha yasaṃ patto, |
na byādhe pattasaṃsayaṃ; |
Vāyametheva kiccesu, |
saṃvare vivarāni ca. |
155.
926 Ye vuddhā abbhatikkantā, |
sampattā kālapariyāyaṃ; |
Idha dhammaṃ caritvāna, |
evaṃte tidivaṃ gatā. |
156.
927 Idaṃ sutvā kāsipati, |
dhammamattani pālaya; |
Dhataraṭṭhañca muñcāhi, |
haṃsānaṃ pavaruttamaṃ”. |
157.
928 “Āharantudakaṃ pajjaṃ, |
āsanañca mahārahaṃ; |
Pañjarato pamokkhāmi, |
dhataraṭṭhaṃ yasassinaṃ. |
158.
929 Tañca senāpatiṃ dhīraṃ, |
nipuṇaṃ atthacintakaṃ; |
Yo sukhe sukhito rañño, |
dukkhite hoti dukkhito. |
159.
930 Ediso kho arahati, |
piṇḍamasnātu bhattuno; |
Yathāyaṃ sumukho rañño, |
pāṇasādhāraṇo sakhā”. |
160.
931 Pīṭhañca sabbasovaṇṇaṃ, |
Aṭṭhapādaṃ manoramaṃ; |
Maṭṭhaṃ kāsikamatthannaṃ, |
Dhataraṭṭho upāvisi. |
161.
932 Kocchañca sabbasovaṇṇaṃ, |
veyyagghaparisibbitaṃ; |
Sumukho ajjhupāvekkhi, |
dhataraṭṭhassanantarā. |
162.
933 Tesaṃ kañcanapattehi, |
puthū ādāya kāsiyo; |
Haṃsānaṃ abhihāresuṃ, |
aggarañño pavāsitaṃ. |
163.
934 Disvā abhihaṭaṃ aggaṃ, |
kāsirājena pesitaṃ; |
Kusalo khattadhammānaṃ, |
tato pucchi anantarā. |
164.
935 “Kaccinnu bhoto kusalaṃ, |
kacci bhoto anāmayaṃ; |
Kacci raṭṭhamidaṃ phītaṃ, |
dhammena manusāsasi”. |
165.
936 “Kusalañceva me haṃsa, |
atho haṃsa anāmayaṃ; |
Atho raṭṭhamidaṃ phītaṃ, |
dhammenaṃ manusāsahaṃ”. |
166.
937 “Kacci bhoto amaccesu, |
doso koci na vijjati; |
Kacci ca te tavatthesu, |
nāvakaṅkhanti jīvitaṃ”. |
167.
938 “Athopi me amaccesu, |
doso koci na vijjati; |
Athopi te mamatthesu, |
nāvakaṅkhanti jīvitaṃ”. |
168.
939 “Kacci te sādisī bhariyā, |
assavā piyabhāṇinī; |
Puttarūpayasūpetā, |
tava chandavasānugā”. |
169.
940 “Atho me sādisī bhariyā, |
assavā piyabhāṇinī; |
Puttarūpayasūpetā, |
mama chandavasānugā”. |
170.
941 “Kacci raṭṭhaṃ anuppīḷaṃ, |
akutociupaddavaṃ; |
Asāhasena dhammena, |
samena manusāsasi”. |
171.
942 “Atho raṭṭhaṃ anuppīḷaṃ, |
akutociupaddavaṃ; |
Asāhasena dhammena, |
samena manusāsahaṃ”. |
172.
943 “Kacci santo apacitā, |
Asanto parivajjitā; |
No ce dhammaṃ niraṃkatvā, |
Adhammamanuvattasi”. |
173.
944 “Santo ca me apacitā, |
asanto parivajjitā; |
Dhammamevānuvattāmi, |
adhammo me niraṅkato”. |
174.
945 “Kacci nānāgataṃ dīghaṃ, |
samavekkhasi khattiya; |
Kacci matto madanīye, |
paralokaṃ na santasi”. |
175.
946 “Nāhaṃ anāgataṃ dīghaṃ, |
samavekkhāmi pakkhima; |
Ṭhito dasasu dhammesu, |
paralokaṃ na santase. |
176.
947 Dānaṃ sīlaṃ pariccāgaṃ, |
ajjavaṃ maddavaṃ tapaṃ; |
Akkodhaṃ avihiṃsañca, |
khantiñca avirodhanaṃ. |
177.
948 Iccete kusale dhamme, |
ṭhite passāmi attani; |
Tato me jāyate pīti, |
somanassañcanappakaṃ. |
178.
949 Sumukho ca acintetvā, |
visajji pharusaṃ giraṃ; |
Bhāvadosamanaññāya, |
asmākāyaṃ vihaṅgamo. |
179.
950 So kuddho pharusaṃ vācaṃ, |
nicchāresi ayoniso; |
Yānasmesu na vijjanti, |
nayidaṃ paññavatāmiva”. |
180.
951 “Atthi me taṃ atisāraṃ, |
vegena manujādhipa; |
Dhataraṭṭhe ca baddhasmiṃ, |
dukkhaṃ me vipulaṃ ahu. |
181.
952 Tvaṃ no pitāva puttānaṃ, |
bhūtānaṃ dharaṇīriva; |
Asmākaṃ adhipannānaṃ, |
khamassu rājakuñjara”. |
182.
953 “Etaṃ te anumodāma, |
yaṃ bhāvaṃ na nigūhasi; |
Khilaṃ pabhindasi pakkhi, |
ujukosi vihaṅgama. |
183.
954 Yaṃ kiñci ratanaṃ atthi, |
kāsirājanivesane; |
Rajataṃ jātarūpañca, |
muttā veḷuriyā bahū. |
184.
955 Maṇayo saṅkhamuttā ca, |
vatthakaṃ haricandanaṃ; |
Ajinaṃ dantabhaṇḍañca, |
lohaṃ kāḷāyasaṃ bahuṃ; |
Etaṃ dadāmi vo vittaṃ, |
issaraṃ vissajāmi vo”. |
185.
956 “Addhā apacitā tyamhā, |
sakkatā ca rathesabha; |
Dhammesu vattamānānaṃ, |
tvaṃ no ācariyo bhava. |
186.
957 Ācariya samanuññātā, |
Tayā anumatā mayaṃ; |
Taṃ padakkhiṇato katvā, |
Ñātiṃ passemurindama”. |
187.
958 Sabbarattiṃ cintayitvā, |
mantayitvā yathātathaṃ; |
Kāsirājā anuññāsi, |
haṃsānaṃ pavaruttamaṃ. |
188.
959 Tato ratyā vivasāne, |
sūriyuggamanaṃ pati; |
Pekkhato kāsirājassa, |
bhavanā te vigāhisuṃ. |
189.
960 Te aroge anuppatte, |
disvāna parame dije; |
Kekāti makaruṃ haṃsā, |
puthusaddo ajāyatha. |
190.
961 Te patītā pamuttena, |
bhattunā bhattugāravā; |
Samantā parikiriṃsu, |
aṇḍajā laddhapaccayā. |
191.
962 Evaṃ mittavataṃ atthā, |
sabbe honti padakkhiṇā; |
Haṃsā yathā dhataraṭṭhā, |
ñātisaṅghaṃ upāgamunti. |
963 Mahāhaṃsajātakaṃ dutiyaṃ.