Paṇṇāsanipāta

Niḷinikāvagga

Ummādantījātaka

57.

312 “Nivesanaṃ kassa nudaṃ sunanda,

Pākārena paṇḍumayena guttaṃ;

Kā dissati aggisikhāva dūre,

Vehāyasaṃ pabbataggeva acci.

58.

313 Dhītā nvayaṃ kassa sunanda hoti,

Suṇisā nvayaṃ kassa athopi bhariyā;

Akkhāhi me khippamidheva puṭṭho,

Avāvaṭā yadi vā atthi bhattā”.

59.

314 “Ahañhi jānāmi janinda etaṃ,

Matyā ca petyā ca athopi assā;

Taveva so puriso bhūmipāla,

Rattindivaṃ appamatto tavatthe.

60.

315 Iddho ca phīto ca suvaḍḍhito ca,

Amacco ca te aññataro janinda;

Tassesā bhariyābhipārakassa,

Ummādantī nāmadheyyena rāja”.

61.

316 “Ambho ambho nāmamidaṃ imissā,

Matyā ca petyā ca kataṃ susādhu;

Tadā hi mayhaṃ avalokayantī,

Ummattakaṃ ummadantī akāsi.

62.

317 Yā puṇṇamāse migamandalocanā,

Upāvisi puṇḍarīkattacaṅgī;

Dve puṇṇamāyo tadahū amaññahaṃ,

Disvāna pārāvatarattavāsiniṃ.

63.

318 Aḷārapamhehi subhehi vaggubhi,

Palobhayantī maṃ yadā udikkhati;

Vijambhamānā harateva me mano,

Jātā vane kimpurisīva pabbate.

64.

319 Tadā hi brahatī sāmā,

āmuttamaṇikuṇḍalā;

Ekaccavasanā nārī,

migī bhantāvudikkhati.

65.

320 Kadāssu maṃ tambanakhā sulomā,

Bāhāmudū candanasāralittā;

Vaṭṭaṅgulī sannatadhīrakuttiyā,

Nārī upaññissati sīsato subhā.

66.

321 Kadāssu maṃ kañcanajāluracchadā,

Dhītā tirīṭissa vilaggamajjhā;

Mudūhi bāhāhi palissajissati,

Brahāvane jātadumaṃva māluvā.

67.

322 Kadāssu lākhārasarattasucchavī,

Bindutthanī puṇḍarīkattacaṅgī;

Mukhaṃ mukhena upanāmayissati,

Soṇḍova soṇḍassa surāya thālaṃ.

68.

323 Yadāddasaṃ taṃ tiṭṭhantiṃ,

Sabbabhaddaṃ manoramaṃ;

Tato sakassa cittassa,

Nāvabodhāmi kañcinaṃ.

69.

324 Ummādantimahaṃ daṭṭhā,

āmuttamaṇikuṇḍalaṃ;

Na supāmi divārattiṃ,

sahassaṃva parājito.

70.

325 Sakko ce me varaṃ dajjā,

so ca labbhetha me varo;

Ekarattaṃ dvirattaṃ vā,

bhaveyyaṃ abhipārako;

Ummādantyā ramitvāna,

sivirājā tato siyaṃ”.

71.

326 “Bhūtāni me bhūtapatī namassato,

Āgamma yakkho idametadabravi;

Rañño mano ummadantyā niviṭṭho,

Dadāmi te taṃ paricārayassu”.

72.

327 “Puññā ca dhaṃse amaro na camhi,

Jano ca me pāpamidañca jaññā;

Bhuso ca tyassa manaso vighāto,

Datvā piyaṃ ummadantiṃ adaṭṭhā”.

73.

328 “Janinda nāññatra tayā mayā vā,

Sabbāpi kammassa katassa jaññā;

Yaṃ te mayā ummadantī padinnā,

Bhusehi rājā vanathaṃ sajāhi”.

74.

329 “Yo pāpakaṃ kamma karaṃ manusso,

So maññati māyida maññiṃsu aññe;

Passanti bhūtāni karontametaṃ,

Yuttā ca ye honti narā pathabyā.

75.

330 Añño nu te koci naro pathabyā,

Saddheyya lokasmi na me piyāti;

Bhuso ca tyassa manaso vighāto,

Datvā piyaṃ ummadantiṃ adaṭṭhā”.

76.

331 “Addhā piyā mayha janinda esā,

Na sā mamaṃ appiyā bhūmipāla;

Gaccheva tvaṃ ummadantiṃ bhadante,

Sīhova selassa guhaṃ upeti”.

77.

332 “Na pīḷitā attadukhena dhīrā,

Sukhapphalaṃ kamma pariccajanti;

Sammohitā vāpi sukhena mattā,

Na pāpakammañca samācaranti”.

78.

333 “Tuvañhi mātā ca pitā ca mayhaṃ,

Bhattā patī posako devatā ca;

Dāso ahaṃ tuyha saputtadāro,

Yathāsukhaṃ sāmi karohi kāmaṃ”.

79.

334 “Yo issaromhīti karoti pāpaṃ,

Katvā ca so nuttasate paresaṃ;

Na tena so jīvati dīghamāyu,

Devāpi pāpena samekkhare naṃ.

80.

335 Aññātakaṃ sāmikehī padinnaṃ,

Dhamme ṭhitā ye paṭicchanti dānaṃ;

Paṭicchakā dāyakā cāpi tattha,

Sukhapphalaññeva karonti kammaṃ.

81.

336 Añño nu te koci naro pathabyā,

Saddheyya lokasmi na me piyāti;

Bhuso ca tyassa manaso vighāto,

Datvā piyaṃ ummadantiṃ adaṭṭhā”.

82.

337 “Addhā piyā mayha janinda esā,

Na sā mamaṃ appiyā bhūmipāla;

Yaṃ te mayā ummadantī padinnā,

Bhusehi rājā vanathaṃ sajāhi”.

83.

338 “Yo attadukkhena parassa dukkhaṃ,

Sukhena vā attasukhaṃ dahāti;

Yathevidaṃ mayha tathā paresaṃ,

Yo evaṃ jānāti sa vedi dhammaṃ.

84.

339 Añño nu te koci naro pathabyā,

Saddheyya lokasmi na me piyāti;

Bhuso ca tyassa manaso vighāto,

Datvā piyaṃ ummadantiṃ adaṭṭhā”.

85.

340 “Janinda jānāsi piyā mamesā,

Na sā mamaṃ appiyā bhūmipāla;

Piyena te dammi piyaṃ janinda,

Piyadāyino deva piyaṃ labhanti”.

86.

341 “So nūnāhaṃ vadhissāmi,

attānaṃ kāmahetukaṃ;

Na hi dhammaṃ adhammena,

ahaṃ vadhitumussahe”.

87.

342 “Sace tuvaṃ mayha satiṃ janinda,

Na kāmayāsi naravīra seṭṭha;

Cajāmi naṃ sabbajanassa sibyā,

Mayā pamuttaṃ tato avhayesi naṃ”.

88.

343 “Adūsiyañce abhipāraka tvaṃ,

Cajāsi katte ahitāya tyassa;

Mahā ca te upavādopi assa,

Na cāpi tyassa nagaramhi pakkho”.

89.

344 “Ahaṃ sahissaṃ upavādametaṃ,

Nindaṃ pasaṃsaṃ garahañca sabbaṃ;

Mametamāgacchatu bhūmipāla,

Yathāsukhaṃ sivi karohi kāmaṃ”.

90.

345 “Yo neva nindaṃ na panappasaṃsaṃ,

Ādiyati garahaṃ nopi pūjaṃ;

Sirī ca lakkhī ca apeti tamhā,

Āpo suvuṭṭhīva yathā thalamhā”.

91.

346 “Yaṃ kiñci dukkhañca sukhañca etto,

Dhammātisārañca manovighātaṃ;

Urasā ahaṃ paccuttarissāmi sabbaṃ,

Pathavī yathā thāvarānaṃ tasānaṃ”.

92.

347 “Dhammātisārañca manovighātaṃ,

Dukkhañca nicchāmi ahaṃ paresaṃ;

Ekovimaṃ hārayissāmi bhāraṃ,

Dhamme ṭhito kiñci ahāpayanto”.

93.

348 “Saggūpagaṃ puññakammaṃ janinda,

Mā me tuvaṃ antarāyaṃ akāsi;

Dadāmi te ummadantiṃ pasanno,

Rājāva yaññe dhanaṃ brāhmaṇānaṃ”.

94.

349 “Addhā tuvaṃ katte hitesi mayhaṃ,

Sakhā mamaṃ ummadantī tuvañca;

Nindeyyu devā pitaro ca sabbe,

Pāpañca passaṃ abhisamparāyaṃ”.

95.

350 “Na hetadhammaṃ sivirāja vajjuṃ,

Sanegamā jānapadā ca sabbe;

Yaṃ te mayā ummadantī padinnā,

Bhusehi rājā vanathaṃ sajāhi”.

96.

351 “Addhā tuvaṃ katte hitesi mayhaṃ,

Sakhā mamaṃ ummadantī tuvañca;

Satañca dhammāni sukittitāni,

Samuddavelāva duraccayāni”.

97.

352 “Āhuneyyo mesi hitānukampī,

Dhātā vidhātā casi kāmapālo;

Tayī hutā rāja mahapphalā hi,

Kāmena me ummadantiṃ paṭiccha”.

98.

353 “Addhā hi sabbaṃ abhipāraka tvaṃ,

Dhammaṃ acārī mama kattuputta;

Añño nu te ko idha sotthikattā,

Dvipado naro aruṇe jīvaloke”.

99.

354 “Tuvaṃ nu seṭṭho tvamanuttarosi,

Tvaṃ dhammagutto dhammavidū sumedho;

So dhammagutto cirameva jīva,

Dhammañca me desaya dhammapāla”.

100.

355 “Tadiṅgha abhipāraka,

suṇohi vacanaṃ mama;

Dhammaṃ te desayissāmi,

sataṃ āsevitaṃ ahaṃ.

101.

356 Sādhu dhammaruci rājā,

sādhu paññāṇavā naro;

Sādhu mittānamaddubbho,

pāpassākaraṇaṃ sukhaṃ.

102.

357 Akkodhanassa vijite,

ṭhitadhammassa rājino;

Sukhaṃ manussā āsetha,

sītacchāyāya saṅghare.

103.

358 Na cāhametaṃ abhirocayāmi,

Kammaṃ asamekkhakataṃ asādhu;

Ye vāpi ñatvāna sayaṃ karonti,

Upamā imā mayhaṃ tuvaṃ suṇohi.

104.

359 Gavañce taramānānaṃ,

jimhaṃ gacchati puṅgavo;

Sabbā tā jimhaṃ gacchanti,

nette jimhaṃ gate sati.

105.

360 Evameva manussesu,

yo hoti seṭṭhasammato;

So ce adhammaṃ carati,

pageva itarā pajā;

Sabbaṃ raṭṭhaṃ dukhaṃ seti,

rājā ce hoti adhammiko.

106.

361 Gavañce taramānānaṃ,

ujuṃ gacchati puṅgavo;

Sabbā gāvī ujuṃ yanti,

nette ujuṃ gate sati.

107.

362 Evameva manussesu,

yo hoti seṭṭhasammato;

So sace dhammaṃ carati,

pageva itarā pajā;

Sabbaṃ raṭṭhaṃ sukhaṃ seti,

rājā ce hoti dhammiko.

108.

363 Na cāpāhaṃ adhammena,

amarattamabhipatthaye;

Imaṃ vā pathaviṃ sabbaṃ,

vijetuṃ abhipāraka.

109.

364 Yañhi kiñci manussesu,

ratanaṃ idha vijjati;

Gāvo dāso hiraññañca,

vatthiyaṃ haricandanaṃ.

110.

365 Assitthiyo ratanaṃ maṇikañca,

Yañcāpi me candasūriyā abhipālayanti;

Na tassa hetu visamaṃ careyyaṃ,

Majjhe sivīnaṃ usabhomhi jāto.

111.

366 Netā hitā uggato raṭṭhapālo,

Dhammaṃ sivīnaṃ apacāyamāno;

So dhammamevānuvicintayanto,

Tasmā sake cittavase na vatto”.

112.

367 “Addhā tuvaṃ mahārāja,

niccaṃ abyasanaṃ sivaṃ;

Karissasi ciraṃ rajjaṃ,

paññā hi tava tādisī.

113.

368 Etaṃ te anumodāma,

yaṃ dhammaṃ nappamajjasi;

Dhammaṃ pamajja khattiyo,

raṭṭhā cavati issaro.

114.

369 Dhammaṃ cara mahārāja,

mātāpitūsu khattiya;

Idha dhammaṃ caritvāna,

rāja saggaṃ gamissasi.

115.

370 Dhammaṃ cara mahārāja,

puttadāresu khattiya;

…pe…

116.

371 Dhammaṃ cara mahārāja,

mittāmaccesu khattiya;

…pe…

117.

372 Dhammaṃ cara mahārāja,

vāhanesu balesu ca;

…pe…

118.

373 Dhammaṃ cara mahārāja,

gāmesu nigamesu ca;

…pe…

119.

374 Dhammaṃ cara mahārāja,

raṭṭhesu janapadesu ca;

…pe…

120.

375 Dhammaṃ cara mahārāja,

samaṇabrāhmaṇesu ca;

…pe…

121.

376 Dhammaṃ cara mahārāja,

migapakkhīsu khattiya;

…pe…

122.

377 Dhammaṃ cara mahārāja,

dhammo ciṇṇo sukhāvaho;

Idha dhammaṃ caritvāna,

rāja saggaṃ gamissasi.

123.

378 Dhammaṃ cara mahārāja,

saindā devā sabrahmakā;

Suciṇṇena divaṃ pattā,

mā dhammaṃ rāja pāmado”ti.

379 Ummādantījātakaṃ dutiyaṃ.