tipitaka2500.github.io

17.1.2 Sarabhaṅgajātaka

Cattālīsanipāta

Tesakuṇavagga

Sarabhaṅgajātaka

50.

52 “Alaṅkatā kuṇḍalino suvatthā,
Veḷuriyamuttātharukhaggabandhā;
Rathesabhā tiṭṭhatha ke nu tumhe,
Kathaṃ vo jānanti manussaloke”.

51.

53 “Ahamaṭṭhako bhīmaratho panāyaṃ,
Kāliṅgarājā pana uggatoyaṃ;
Susaññatānaṃ isīnaṃ dassanāya,
Idhāgatā pucchitāyemha pañhe”.

52.

54 “Vehāyasaṃ tiṭṭhasi antalikkhe,
Pathaddhuno pannaraseva cando;
Pucchāmi taṃ yakkha mahānubhāva,
Kathaṃ taṃ jānanti manussaloke”.

53.

55 “Yamāhu devesu sujampatīti,
Maghavāti taṃ āhu manussaloke;
Sa devarājā idamajja patto,
Susaññatānaṃ isīnaṃ dassanāya”.

54.

56 “Dūre sutā no isayo samāgatā,
Mahiddhikā iddhiguṇūpapannā;
Vandāmi te ayire pasannacitto,
Ye jīvalokettha manussaseṭṭhā”.

55.

57 “Gandho isīnaṃ ciradikkhitānaṃ,
Kāyā cuto gacchati mālutena;
Ito paṭikkamma sahassanetta,
Gandho isīnaṃ asuci devarāja”.

56.

58 “Gandho isīnaṃ ciradikkhitānaṃ,
Kāyā cuto gacchatu mālutena;
Vicitrapupphaṃ surabhiṃva mālaṃ,
Gandhañca etaṃ pāṭikaṅkhāma bhante;
Na hettha devā paṭikkūlasaññino”.

57.

59 “Purindado bhūtapatī yasassī,
Devānamindo sakko maghavā sujampati;
Sa devarājā asuragaṇappamaddano,
Okāsamākaṅkhati pañha pucchituṃ.

58.

60 Ko nevimesaṃ idha paṇḍitānaṃ,
Pañhe puṭṭho nipuṇe byākarissati;
Tiṇṇañca raññaṃ manujādhipānaṃ,
Devānamindassa ca vāsavassa”.

59.

61 “Ayaṃ isi sarabhaṅgo tapassī,
Yato jāto virato methunasmā;
Āceraputto suvinītarūpo,
So nesaṃ pañhāni viyākarissati”.

60.

62 “Koṇḍañña pañhāni viyākarohi,
Yācanti taṃ isayo sādhurūpā;
Koṇḍañña eso manujesu dhammo,
Yaṃ vuddhamāgacchati esa bhāro”.

61.

63 “Katāvakāsā pucchantu bhonto,
Yaṃ kiñci pañhaṃ manasābhipatthitaṃ;
Ahañhi taṃ taṃ vo viyākarissaṃ,
Ñatvā sayaṃ lokamimaṃ parañca”.

62.

64 Tato ca maghavā sakko,
atthadassī purindado;
Apucchi paṭhamaṃ pañhaṃ,
yañcāsi abhipatthitaṃ.

63.

65 “Kiṃ sū vadhitvā na kadāci socati,
Kissappahānaṃ isayo vaṇṇayanti;
Kassīdha vuttaṃ pharusaṃ khametha,
Akkhāhi me koṇḍañña etamatthaṃ”.

64.

66 “Kodhaṃ vadhitvā na kadāci socati,
Makkhappahānaṃ isayo vaṇṇayanti;
Sabbesaṃ vuttaṃ pharusaṃ khametha,
Etaṃ khantiṃ uttamamāhu santo”.

65.

67 “Sakkā ubhinnaṃ vacanaṃ titikkhituṃ,
Sadisassa vā seṭṭhatarassa vāpi;
Kathaṃ nu hīnassa vaco khametha,
Akkhāhi me koṇḍañña etamatthaṃ”.

66.

68 “Bhayā hi seṭṭhassa vaco khametha,
Sārambhahetū pana sādisassa;
Yo cīdha hīnassa vaco khametha,
Etaṃ khantiṃ uttamamāhu santo”.

67.

69 “Kathaṃ vijaññā catupattharūpaṃ,
Seṭṭhaṃ sarikkhaṃ athavāpi hīnaṃ;
Virūparūpena caranti santo,
Tasmā hi sabbesaṃ vaco khametha”.

68.

70 “Na hetamatthaṃ mahatīpi senā,
Sarājikā yujjhamānā labhetha;
Yaṃ khantimā sappuriso labhetha,
Khantī balassūpasamanti verā”.

69.

71 “Subhāsitaṃ te anumodiyāna,
Aññaṃ taṃ pucchāmi tadiṅgha brūhi;
Yathā ahuṃ daṇḍakī nāḷikero,
Athajjuno kalābu cāpi rājā;
Tesaṃ gatiṃ brūhi supāpakamminaṃ,
Katthūpapannā isinaṃ viheṭhakā”.

70.

72 “Kisañhi vacchaṃ avakiriya daṇḍakī,
Ucchinnamūlo sajano saraṭṭho;
Kukkuḷanāme nirayamhi paccati,
Tassa phuliṅgāni patanti kāye.

71.

73 Yo saññate pabbajite aheṭhayi,
Dhammaṃ bhaṇante samaṇe adūsake;
Taṃ nāḷikeraṃ sunakhā parattha,
Saṅgamma khādanti viphandamānaṃ.

72.

74 Athajjuno niraye sattisūle,
Avaṃsiro patito uddhampādo;
Aṅgīrasaṃ gotamaṃ heṭhayitvā,
Khantiṃ tapassiṃ cirabrahmacāriṃ.

73.

75 Yo khaṇḍaso pabbajitaṃ achedayi,
Khantiṃ vadantaṃ samaṇaṃ adūsakaṃ;
Kalābuvīciṃ upapajja paccati,
Mahāpatāpaṃ kaṭukaṃ bhayānakaṃ.

74.

76 Etāni sutvā nirayāni paṇḍito,
Aññāni pāpiṭṭhatarāni cettha;
Dhammaṃ care samaṇabrāhmaṇesu,
Evaṃkaro saggamupeti ṭhānaṃ”.

75.

77 “Subhāsitaṃ te anumodiyāna,
Aññaṃ taṃ pucchāmi tadiṅgha brūhi;
Kathaṃvidhaṃ sīlavantaṃ vadanti,
Kathaṃvidhaṃ paññavantaṃ vadanti;
Kathaṃvidhaṃ sappurisaṃ vadanti,
Kathaṃvidhaṃ no siri no jahāti”.

76.

78 “Kāyena vācāya ca yodha saññato,
Manasā ca kiñci na karoti pāpaṃ;
Na attahetū alikaṃ bhaṇeti,
Tathāvidhaṃ sīlavantaṃ vadanti.

77.

79 Gambhīrapañhaṃ manasābhicintayaṃ,
Nāccāhitaṃ kamma karoti luddaṃ;
Kālāgataṃ atthapadaṃ na riñcati,
Tathāvidhaṃ paññavantaṃ vadanti.

78.

80 Yo ve kataññū katavedi dhīro,
Kalyāṇamitto daḷhabhatti ca hoti;
Dukhitassa sakkacca karoti kiccaṃ,
Tathāvidhaṃ sappurisaṃ vadanti.

79.

81 Etehi sabbehi guṇehupeto,
Saddho mudū saṃvibhāgī vadaññū;
Saṅgāhakaṃ sakhilaṃ saṇhavācaṃ,
Tathāvidhaṃ no siri no jahāti”.

80.

82 “Subhāsitaṃ te anumodiyāna,
Aññaṃ taṃ pucchāmi tadiṅgha brūhi;
Sīlaṃ siriñcāpi satañca dhammaṃ,
Paññañca kaṃ seṭṭhataraṃ vadanti”.

81.

83 “Paññā hi seṭṭhā kusalā vadanti,
Nakkhattarājāriva tārakānaṃ;
Sīlaṃ sīrī cāpi satañca dhammo,
Anvāyikā paññavato bhavanti”.

82.

84 “Subhāsitaṃ te anumodiyāna,
Aññaṃ taṃ pucchāmi tadiṅgha brūhi;
Kathaṃkaro kintikaro kimācaraṃ,
Kiṃ sevamāno labhatīdha paññaṃ;
Paññāya dāni paṭipadaṃ vadehi,
Kathaṃkaro paññavā hoti macco”.

83.

85 “Sevetha vuddhe nipuṇe bahussute,
Uggāhako ca paripucchako siyā;
Suṇeyya sakkacca subhāsitāni,
Evaṃkaro paññavā hoti macco.

84.

86 Sa paññavā kāmaguṇe avekkhati,
Aniccato dukkhato rogato ca;
Evaṃ vipassī pajahāti chandaṃ,
Dukkhesu kāmesu mahabbhayesu.

85.

87 Sa vītarāgo pavineyya dosaṃ,
Mettaṃ cittaṃ bhāvaye appamāṇaṃ;
Sabbesu bhūtesu nidhāya daṇḍaṃ,
Anindito brahmamupeti ṭhānaṃ”.

86.

88 “Mahatthiyaṃ āgamanaṃ ahosi,
Tavamaṭṭhakā bhīmarathassa cāpi;
Kāliṅgarājassa ca uggatassa,
Sabbesa vo kāmarāgo pahīno”.

87.

89 “Evametaṃ paracittavedi,
Sabbesa no kāmarāgo pahīno;
Karohi okāsamanuggahāya,
Yathā gatiṃ te abhisambhavema”.

88.

90 “Karomi okāsamanuggahāya,
Tathā hi vo kāmarāgo pahīno;
Pharātha kāyaṃ vipulāya pītiyā,
Yathā gatiṃ me abhisambhavetha”.

89.

91 “Sabbaṃ karissāma tavānusāsaniṃ,
Yaṃ yaṃ tuvaṃ vakkhasi bhūripañña;
Pharāma kāyaṃ vipulāya pītiyā,
Yathā gatiṃ te abhisambhavema”.

90.

92 “Katāya vacchassa kisassa pūjā,
Gacchantu bhonto isayo sādhurūpā;
Jhāne ratā hotha sadā samāhitā,
Esā ratī pabbajitassa seṭṭhā”.

91.

93 Sutvāna gāthā paramatthasaṃhitā,
Subhāsitā isinā paṇḍitena;
Te vedajātā anumodamānā,
Pakkāmu devā devapuraṃ yasassino.

92.

94 Gāthā imā atthavatī subyañjanā,
Subhāsitā isinā paṇḍitena;
Yo kocimā aṭṭhikatvā suṇeyya,
Labhetha pubbāpariyaṃ visesaṃ;
Laddhāna pubbāpariyaṃ visesaṃ,
Adassanaṃ maccurājassa gacche.

93.

95 “Sālissaro sāriputto,
meṇḍissaro ca kassapo;
Pabbato anuruddho ca,
kaccāyano ca devalo.

94.

96 Anusisso ca ānando,
kisavaccho ca kolito;
Nārado udāyitthero,
parisā buddhaparisā;
Sarabhaṅgo lokanātho,
evaṃ dhāretha jātakan”ti.

97 Sarabhaṅgajātakaṃ dutiyaṃ.