1.3.2 Dutiyaaniyatasikkhāpada

Mahāvibhaṅga

Aniyatakaṇḍa

Dutiyaaniyatasikkhāpada

452. 1829 Tena samayena buddho bhagavā sāvatthiyaṃ viharati jetavane anāthapiṇḍikassa ārāme. Tena kho pana samayena āyasmā udāyī—  “bhagavatā paṭikkhittaṃ mātugāmena saddhiṃ eko ekāya raho paṭicchanne āsane alaṃkammaniye nisajjaṃ kappetun”ti tassāyeva kumārikāya saddhiṃ eko ekāya raho nisajjaṃ kappesi kālayuttaṃ samullapanto kālayuttaṃ dhammaṃ bhaṇanto. Dutiyampi kho visākhā migāramātā nimantitā taṃ kulaṃ agamāsi. Addasā kho visākhā migāramātā āyasmantaṃ udāyiṃ tassāyeva kumārikāya saddhiṃ ekaṃ ekāya raho nisinnaṃ. Disvāna āyasmantaṃ udāyiṃ etadavoca—  “idaṃ, bhante, nacchannaṃ nappatirūpaṃ yaṃ ayyo mātugāmena saddhiṃ eko ekāya raho nisajjaṃ kappeti. Kiñcāpi, bhante, ayyo anatthiko tena dhammena, api ca dussaddhāpayā appasannā manussā”ti. Evampi kho āyasmā udāyī visākhāya migāramātuyā vuccamāno nādiyi. Atha kho visākhā migāramātā nikkhamitvā bhikkhūnaṃ etamatthaṃ ārocesi. Ye te bhikkhū appicchā…pe…  te ujjhāyanti khiyyanti vipācenti—  “kathañhi nāma āyasmā udāyī mātugāmena saddhiṃ eko ekāya raho nisajjaṃ kappessatī”ti.

1830 Atha kho te bhikkhū āyasmantaṃ udāyiṃ anekapariyāyena vigarahitvā bhagavato etamatthaṃ ārocesuṃ…pe…  “saccaṃ kira tvaṃ, udāyi, mātugāmena saddhiṃ eko ekāya raho nisajjaṃ kappesī”ti? “Saccaṃ, bhagavā”ti. Vigarahi buddho bhagavā…pe…  kathañhi nāma tvaṃ, moghapurisa, mātugāmena saddhiṃ eko ekāya raho nisajjaṃ kappessasi. Netaṃ, moghapurisa, appasannānaṃ vā pasādāya…pe…  evañca pana, bhikkhave, imaṃ sikkhāpadaṃ uddiseyyātha—

453. 1831 “Na heva kho pana paṭicchannaṃ āsanaṃ hoti nālaṅkammaniyaṃ, alañca kho hoti mātugāmaṃ duṭṭhullāhi vācāhi obhāsituṃ. Yo pana bhikkhu tathārūpe āsane mātugāmena saddhiṃ eko ekāya raho nisajjaṃ kappeyya, tamenaṃ saddheyyavacasā upāsikā disvā dvinnaṃ dhammānaṃ aññatarena vadeyya—  saṃghādisesena vā pācittiyena vā. Nisajjaṃ bhikkhu paṭijānamāno dvinnaṃ dhammānaṃ aññatarena kāretabbo—  saṃghādisesena vā pācittiyena vā. Yena vā sā saddheyyavacasā upāsikā vadeyya tena so bhikkhu kāretabbo. Ayampi dhammo aniyato” ti. ( 2 : 19 )

454. 1832 Na heva kho pana paṭicchannaṃ āsanaṃ hotī ti appaṭicchannaṃ hoti kuṭṭena vā kavāṭena vā kilañjena vā sāṇipākārena vā rukkhena vā thambhena vā kotthaḷiyā vā yena kenaci appaṭicchannaṃ hoti.

1833 Nālaṅkammaniyan ti na sakkā hoti methunaṃ dhammaṃ paṭisevituṃ.

1834 Alañca kho hoti mātugāmaṃ duṭṭhullāhi vācāhi obhāsitun ti sakkā hoti mātugāmaṃ duṭṭhullāhi vācāhi obhāsituṃ.

1835 Yo panā ti yo yādiso…pe… bhikkhū ti…pe…  ayaṃ imasmiṃ atthe adhippeto bhikkhūti.

1836 Tathārūpe āsane ti evarūpe āsane.

1837 Mātugāmo nāma manussitthī, na yakkhī na petī na tiracchānagatā, viññū paṭibalā subhāsitadubbhāsitaṃ duṭṭhullāduṭṭhullaṃ ājānituṃ.

1838 Saddhin ti ekato.

1839 Eko ekāyā ti bhikkhu ceva hoti mātugāmo ca.

1840 Raho nāma cakkhussa raho, sotassa raho. Cakkhussa raho nāma na sakkā hoti akkhiṃ vā nikhaṇīyamāne bhamukaṃ vā ukkhipīyamāne sīsaṃ vā ukkhipīyamāne passituṃ. Sotassa raho nāma na sakkā hoti pakatikathā sotuṃ.

1841 Nisajjaṃ kappeyyā ti mātugāme nisinne bhikkhu upanisinno vā hoti upanipanno vā. Bhikkhu nisinne mātugāmo upanisinno vā hoti upanipanno vā. Ubho vā nisinnā honti ubho vā nipannā.

1842 Saddheyyavacasā nāma āgataphalā abhisametāvinī viññātasāsanā.

1843 Upāsikā nāma buddhaṃ saraṇaṃ gatā, dhammaṃ saraṇaṃ gatā, saṃghaṃ saraṇaṃ gatā.

1844 Disvā ti passitvā.

1845 Dvinnaṃ dhammānaṃ aññatarena vadeyya saṃghādisesena vā pācittiyena vā . Nisajjaṃ bhikkhu paṭijānamāno dvinnaṃ dhammānaṃ aññatarena kāretabbo—  saṃghādisesena vā pācittiyena vā. Yena vā sā saddheyyavacasā upāsikā vadeyya, tena so bhikkhu kāretabbo.

455. 1846 Sā ce evaṃ vadeyya—  “ayyo mayā diṭṭho nisinno mātugāmena saddhiṃ kāyasaṃsaggaṃ samāpajjanto”ti, so ca taṃ paṭijānāti, āpattiyā kāretabbo. Sā ce evaṃ vadeyya—  “ayyo mayā diṭṭho nisinno mātugāmena saddhiṃ kāyasaṃsaggaṃ samāpajjanto”ti, so ce evaṃ vadeyya—  “saccāhaṃ nisinno, no ca kho kāyasaṃsaggaṃ samāpajjin”ti, nisajjāya kāretabbo…pe…  “nāhaṃ nisinno, api ca kho nipanno”ti, nipajjāya kāretabbo…pe…  “nāhaṃ nisinno, api ca kho ṭhito”ti, na kāretabbo.

1847 Sā ce evaṃ vadeyya—  “ayyo mayā diṭṭho nipanno mātugāmena saddhiṃ kāyasaṃsaggaṃ samāpajjanto”ti, so ca taṃ paṭijānāti, āpattiyā kāretabbo…pe…  “saccāhaṃ nipanno, no ca kho kāyasaṃsaggaṃ samāpajjin”ti, nipajjāya kāretabbo…pe…  “nāhaṃ nipanno, api ca kho nisinno”ti, nisajjāya kāretabbo…pe…  “nāhaṃ nipanno, api ca kho ṭhito”ti, na kāretabbo.

1848 Sā ce evaṃ vadeyya—  “ayyassa mayā sutaṃ nisinnassa mātugāmaṃ duṭṭhullāhi vācāhi obhāsantassā”ti, so ca taṃ paṭijānāti, āpattiyā kāretabbo. Sā ce evaṃ vadeyya—  “ayyassa mayā sutaṃ nisinnassa mātugāmaṃ duṭṭhullāhi vācāhi obhāsantassā”ti, so ce evaṃ vadeyya—  “saccāhaṃ nisinno, no ca kho duṭṭhullāhi vācāhi obhāsin”ti, nisajjāya kāretabbo…pe…  “nāhaṃ nisinno, api ca kho nipanno”ti, nipajjāya kāretabbo…pe…  “nāhaṃ nisinno, api ca kho ṭhito”ti, na kāretabbo.

1849 Sā ce evaṃ vadeyya—  “ayyassa mayā sutaṃ nipannassa mātugāmaṃ duṭṭhullāhi vācāhi obhāsantassā”ti, so ca taṃ paṭijānāti, āpattiyā kāretabbo…pe…  saccāhaṃ nipanno, no ca kho duṭṭhullāhi vācāhi obhāsinti, nipajjāya kāretabbo…pe…  “nāhaṃ nipanno, api ca kho nisinno”ti, nisajjāya kāretabbo…pe…  “nāhaṃ nipanno, api ca kho ṭhito”ti, na kāretabbo.

456. 1850 Sā ce evaṃ vadeyya—  “ayyo mayā diṭṭho mātugāmena saddhiṃ eko ekāya raho nisinno”ti, so ca taṃ paṭijānāti, nisajjāya kāretabbo…pe…  “nāhaṃ nisinno, api ca kho nipanno”ti, nipajjāya kāretabbo…pe…  “nāhaṃ nisinno, api ca kho ṭhito”ti, na kāretabbo.

1851 Sā ce evaṃ vadeyya—  “ayyo mayā diṭṭho mātugāmena saddhiṃ eko ekāya raho nipanno”ti, so ca taṃ paṭijānāti, nipajjāya kāretabbo…pe…  nāhaṃ nipanno, api ca kho nisinnoti, nisajjāya kāretabbo…pe…  nāhaṃ nipanno, api ca kho ṭhitoti, na kāretabbo.

1852 Ayampī ti purimaṃ upādāya vuccati.

1853 Aniyato ti na niyato, saṃghādiseso vā pācittiyaṃ vā.

457. 1854 Gamanaṃ paṭijānāti nisajjaṃ paṭijānāti āpattiṃ paṭijānāti, āpattiyā kāretabbo. Gamanaṃ paṭijānāti nisajjaṃ na paṭijānāti āpattiṃ paṭijānāti, āpattiyā kāretabbo. Gamanaṃ paṭijānāti nisajjaṃ paṭijānāti āpattiṃ na paṭijānāti, nisajjāya kāretabbo. Gamanaṃ paṭijānāti nisajjaṃ na paṭijānāti āpattiṃ na paṭijānāti, na kāretabbo.

1855 Gamanaṃ na paṭijānāti nisajjaṃ paṭijānāti āpattiṃ paṭijānāti, āpattiyā kāretabbo. Gamanaṃ na paṭijānāti nisajjaṃ na paṭijānāti āpattiṃ paṭijānāti, āpattiyā kāretabbo. Gamanaṃ na paṭijānāti nisajjaṃ paṭijānāti āpattiṃ na paṭijānāti, nisajjāya kāretabbo. Gamanaṃ na paṭijānāti nisajjaṃ na paṭijānāti āpattiṃ na paṭijānāti, na kāretabboti.

1856 Dutiyo aniyato niṭṭhito.

458. 1857 Uddiṭṭhā kho āyasmanto dve aniyatā dhammā. Tatthāyasmante pucchāmi—  “kaccittha parisuddhā”? Dutiyampi pucchāmi—  “kaccittha parisuddhā”? Tatiyampi pucchāmi—  “kaccittha parisuddhā”? Parisuddhetthāyasmanto; tasmā tuṇhī, evametaṃ dhārayāmīti.

1858 Tassuddānaṃ

1860 Aniyatakaṇḍaṃ niṭṭhitaṃ.