Mahānipāta

Mūgapakkhavagga

Vessantarajātaka

Chakhattiyakamma

2368.

3727 Tesaṃ sutvāna nigghosaṃ,

bhīto vessantaro ahu;

Pabbataṃ abhiruhitvā,

bhīto senaṃ udikkhati.

2369.

3728 “Iṅgha maddi nisāmehi,

nigghoso yādiso vane;

Ājānīyā hasiyanti,

dhajaggāni ca dissare.

2370.

3729 Ime nūna araññasmiṃ,

migasaṅghāni luddakā;

Vāgurāhi parikkhippa,

sobbhaṃ pātetvā tāvade;

Vikkosamānā tibbāhi,

hanti nesaṃ varaṃ varaṃ.

2371.

3730 Yathā mayaṃ adūsakā,

araññe avaruddhakā;

Amittahatthattaṃ gatā,

passa dubbalaghātakaṃ”.

2372.

3731 “Amittā nappasāheyyuṃ,

aggīva udakaṇṇave;

Tadeva tvaṃ vicintehi,

api sotthi ito siyā”.

2373.

3732 Tato vessantaro rājā,

orohitvāna pabbatā;

Nisīdi paṇṇasālāyaṃ,

daḷhaṃ katvāna mānasaṃ.

2374.

3733 Nivattayitvāna rathaṃ,

vuṭṭhapetvāna seniyo;

Ekaṃ araññe viharantaṃ,

pitā puttaṃ upāgami.

2375.

3734 Hatthikkhandhato oruyha,

ekaṃso pañjalīkato;

Parikiṇṇo amaccehi,

puttaṃ siñcitumāgami.

2376.

3735 Tatthaddasa kumāraṃ so,

rammarūpaṃ samāhitaṃ;

Nisinnaṃ paṇṇasālāyaṃ,

jhāyantaṃ akutobhayaṃ.

2377.

3736 Tañca disvāna āyantaṃ,

pitaraṃ puttagiddhinaṃ;

Vessantaro ca maddī ca,

paccuggantvā avandisuṃ.

2378.

3737 Maddī ca sirasā pāde,

sasurassābhivādayi;

“Maddī ahañhi te deva,

pāde vandāmi te suṇhā”;

Te su tattha palisajja,

pāṇinā parimajjatha.

2379.

3738 “Kacci vo kusalaṃ putta,

kacci putta anāmayaṃ;

Kacci uñchena yāpetha,

kacci mūlaphalā bahū.

2380.

3739 Kacci ḍaṃsā makasā ca,

appameva sarīsapā;

Vane vāḷamigākiṇṇe,

kacci hiṃsā na vijjati”.

2381.

3740 “Atthi no jīvikā deva,

sā ca yādisakīdisā;

Kasirā jīvikā homa,

uñchācariyāya jīvitaṃ.

2382.

3741 Aniddhinaṃ mahārāja,

dametassaṃva sārathi;

Tyamhā aniddhikā dantā,

asamiddhi dameti no.

2383.

3742 Api no kisāni maṃsāni,

pitu mātu adassanā;

Avaruddhānaṃ mahārāja,

araññe jīvasokinaṃ.

2384.

3743 Yepi te siviseṭṭhassa,

dāyādāpattamānasā;

Jālī kaṇhājinā cubho,

brāhmaṇassa vasānugā;

Accāyikassa luddassa,

yo ne gāvova sumbhati.

2385.

3744 Te rājaputtiyā putte,

yadi jānātha saṃsatha;

Pariyāpuṇātha no khippaṃ,

sappadaṭṭhaṃva māṇavaṃ”.

2386.

3745 “Ubho kumārā nikkītā,

jālī kaṇhājinā cubho;

Brāhmaṇassa dhanaṃ datvā,

putta mā bhāyi assasa”.

2387.

3746 “Kacci nu tāta kusalaṃ,

kacci tāta anāmayaṃ;

Kacci nu tāta me mātu,

cakkhu na parihāyati”.

2388.

3747 “Kusalañceva me putta,

atho putta anāmayaṃ;

Atho ca putta te mātu,

cakkhu na parihāyati”.

2389.

3748 “Kacci arogaṃ yoggaṃ te,

kacci vahati vāhanaṃ;

Kacci phīto janapado,

kacci vuṭṭhi na chijjati”.

2390.

3749 “Atho arogaṃ yoggaṃ me,

atho vahati vāhanaṃ;

Atho phīto janapado,

atho vuṭṭhi na chijjati”.

2391.

3750 Iccevaṃ mantayantānaṃ,

mātā nesaṃ adissatha;

Rājaputtī giridvāre,

pattikā anupāhanā.

2392.

3751 Tañca disvāna āyantiṃ,

mātaraṃ puttagiddhiniṃ;

Vessantaro ca maddī ca,

paccuggantvā avandisuṃ.

2393.

3752 Maddī ca sirasā pāde,

sassuyā abhivādayi;

“Maddī ahañhi te ayye,

pāde vandāmi te suṇhā”.

2394.

3753 Maddiñca puttakā disvā,

dūrato sotthimāgatā;

Kandantā mabhidhāviṃsu,

vacchabālāva mātaraṃ.

2395.

3754 Maddī ca puttake disvā,

dūrato sotthimāgate;

Vāruṇīva pavedhentī,

thanadhārābhisiñcatha.

2396.

3755 Samāgatānaṃ ñātīnaṃ,

mahāghoso ajāyatha;

Pabbatā samanādiṃsu,

mahī pakampitā ahu.

2397.

3756 Vuṭṭhidhāraṃ pavattento,

devo pāvassi tāvade;

Atha vessantaro rājā,

ñātīhi samagacchatha.

2398.

3757 Nattāro suṇisā putto,

rājā devī ca ekato;

Yadā samāgatā āsuṃ,

tadāsi lomahaṃsanaṃ.

2399.

3758 Pañjalikā tassa yācanti,

rodantā bherave vane;

Vessantarañca maddiñca,

sabbe raṭṭhā samāgatā;

Tvaṃ nosi issaro rājā,

rajjaṃ kāretha no ubho.

3759 Chakhattiyakammaṃ nāma.

2400.

3760 “Dhammena rajjaṃ kārentaṃ,

raṭṭhā pabbājayittha maṃ;

Tvañca jānapadā ceva,

negamā ca samāgatā”.

2401.

3761 “Dukkaṭañca hi no putta,

bhūnahaccaṃ kataṃ mayā;

Yohaṃ sivīnaṃ vacanā,

pabbājesimadūsakaṃ.

2402.

3762 Yena kenaci vaṇṇena,

pitu dukkhaṃ udabbahe;

Mātu bhaginiyā cāpi,

api pāṇehi attano”.

2403.

3763 Tato vessantaro rājā,

rajojallaṃ pavāhayi;

Rajojallaṃ pavāhetvā,

saṅkhavaṇṇaṃ adhārayi.

2404.

3764 Sīsaṃ nhāto sucivattho,

sabbābharaṇabhūsito;

Paccayaṃ nāgamāruyha,

khaggaṃ bandhi parantapaṃ.

2405.

3765 Tato saṭṭhisahassāni,

yodhino cārudassanā;

Sahajātā pakiriṃsu,

nandayantā rathesabhaṃ.

2406.

3766 Tato maddimpi nhāpesuṃ,

sivikaññā samāgatā;

“Vessantaro taṃ pāletu,

jālī kaṇhājinā cubho;

Athopi taṃ mahārājā,

sañjayo abhirakkhatu”.

2407.

3767 Idañca paccayaṃ laddhā,

pubbe saṅklesamattano;

Ānandiyaṃ ācariṃsu,

ramaṇīye giribbaje.

2408.

3768 Idañca paccayaṃ laddhā,

pubbe saṅklesamattano;

Ānandi vittā sumanā,

putte saṅgamma lakkhaṇā.

2409.

3769 Idañca paccayaṃ laddhā,

pubbe saṅklesamattano;

Ānandi vittā patītā,

saha puttehi lakkhaṇā.

2410.

3770 “Ekabhattā pure āsiṃ,

niccaṃ thaṇḍilasāyinī;

Iti metaṃ vataṃ āsi,

tumhaṃ kāmā hi puttakā.

2411.

3771 Taṃ me vataṃ samiddhajja,

tumhe saṅgamma puttakā;

Mātujampi taṃ pāletu,

pitujampi ca puttaka;

Athopi taṃ mahārājā,

sañjayo abhirakkhatu.

2412.

3772 Yaṃ kiñcitthi kataṃ puññaṃ,

mayhañceva pitucca te;

Sabbena tena kusalena,

ajaro amaro bhava”.

2413.

3773 Kappāsikañca koseyyaṃ,

khomakoṭumbarāni ca;

Sassu suṇhāya pāhesi,

yehi maddī asobhatha.

2414.

3774 Tato hemañca kāyūraṃ,

gīveyyaṃ ratanāmayaṃ;

Sassu suṇhāya pāhesi,

yehi maddī asobhatha.

2415.

3775 Tato hemañca kāyūraṃ,

aṅgadaṃ maṇimekhalaṃ;

Sassu suṇhāya pāhesi,

yehi maddī asobhatha.

2416.

3776 Uṇṇataṃ mukhaphullañca,

nānāratte ca māṇike;

Sassu suṇhāya pāhesi,

yehi maddī asobhatha.

2417.

3777 Uggatthanaṃ giṅgamakaṃ,

mekhalaṃ pāṭipādakaṃ;

Sassu suṇhāya pāhesi,

yehi maddī asobhatha.

2418.

3778 Suttañca suttavajjañca,

upanijjhāya seyyasi;

Asobhatha rājaputtī,

devakaññāva nandane.

2419.

3779 Sīsaṃ nhātā sucivatthā,

sabbālaṅkārabhūsitā;

Asobhatha rājaputtī,

tāvatiṃseva accharā.

2420.

3780 Kadalīva vātacchupitā,

jātā cittalatāvane;

Dantāvaraṇasampannā,

rājaputtī asobhatha.

2421.

3781 Sakuṇī mānusinīva,

jātā cittapattā patī;

Nigrodhapakkabimboṭṭhī,

rājaputtī asobhatha.

2422.

3782 Tassā ca nāgamānesuṃ,

nātibaddhaṃva kuñjaraṃ;

Sattikkhamaṃ sarakkhamaṃ,

īsādantaṃ urūḷhavaṃ.

2423.

3783 Sā maddī nāgamāruhi,

nātivaddhaṃva kuñjaraṃ;

Sattikkhamaṃ sarakkhamaṃ,

īsādantaṃ urūḷhavaṃ.

2424.

3784 Sabbamhi taṃaraññamhi,

yāvantettha migā ahuṃ;

Vessantarassa tejena,

naññamaññaṃ viheṭhayuṃ.

2425.

3785 Sabbamhi taṃaraññamhi,

yāvantettha dijā ahuṃ;

Vessantarassa tejena,

naññamaññaṃ viheṭhayuṃ.

2426.

3786 Sabbamhi taṃaraññamhi,

yāvantettha migā ahuṃ;

Ekajjhaṃ sannipātiṃsu,

vessantare payātamhi;

Sivīnaṃ raṭṭhavaḍḍhane.

2427.

3787 Sabbamhi taṃaraññamhi,

yāvantettha dijā ahuṃ;

Ekajjhaṃ sannipātiṃsu,

vessantare payātamhi;

Sivīnaṃ raṭṭhavaḍḍhane.

2428.

3788 Sabbamhi taṃaraññamhi,

yāvantettha migā ahuṃ;

Nāssu mañjū nikūjiṃsu,

vessantare payātamhi;

Sivīnaṃ raṭṭhavaḍḍhane.

2429.

3789 Sabbamhi taṃaraññamhi,

yāvantettha dijā ahuṃ;

Nāssu mañjū nikūjiṃsu,

vessantare payātamhi;

Sivīnaṃ raṭṭhavaḍḍhane.

2430.

3790 Paṭiyatto rājamaggo,

vicitto pupphasanthato;

Vasi vessantaro yattha,

yāvatāva jetuttarā.

2431.

3791 Tato saṭṭhisahassāni,

yodhino cārudassanā;

Samantā parikiriṃsu,

vessantare payātamhi;

Sivīnaṃ raṭṭhavaḍḍhane.

2432.

3792 Orodhā ca kumārā ca,

vesiyānā ca brāhmaṇā;

Samantā parikiriṃsu,

vessantare payātamhi;

Sivīnaṃ raṭṭhavaḍḍhane.

2433.

3793 Hatthārohā anīkaṭṭhā,

rathikā pattikārakā;

Samantā parikiriṃsu,

vessantare payātamhi;

Sivīnaṃ raṭṭhavaḍḍhane.

2434.

3794 Samāgatā jānapadā,

negamā ca samāgatā;

Samantā parikiriṃsu,

vessantare payātamhi;

Sivīnaṃ raṭṭhavaḍḍhane.

2435.

3795 Karoṭiyā cammadharā,

illīhatthā suvammino;

Purato paṭipajjiṃsu,

vessantare payātamhi;

Sivīnaṃ raṭṭhavaḍḍhane.

2436.

3796 Te pāvisuṃ puraṃ rammaṃ,

mahāpākāratoraṇaṃ;

Upetaṃ annapānehi,

naccagītehi cūbhayaṃ.

2437.

3797 Vittā jānapadā āsuṃ,

negamā ca samāgatā;

Anuppatte kumāramhi,

sivīnaṃ raṭṭhavaḍḍhane.

2438.

3798 Celukkhepo avattittha,

āgate dhanadāyake;

Nandiṃ pavesi nagare,

bandhanā mokkho aghosatha.

2439.

3799 Jātarūpamayaṃ vassaṃ,

devo pāvassi tāvade;

Vessantare paviṭṭhamhi,

sivīnaṃ raṭṭhavaḍḍhane.

2440.

3800 Tato vessantaro rājā,

Dānaṃ datvāna khattiyo;

Kāyassa bhedā sappañño,

Saggaṃ so upapajjathāti. (6652)

3801 Vessantarajātakaṃ dasamaṃ.

3802 Mahānipātaṃ niṭṭhitaṃ.

3803 Jātakapāḷi niṭṭhitā.