Sattatinipāta

Kusavagga

Soṇanandajātaka

92.

675 “Devatā nusi gandhabbo,

adu sakko purindado;

Manussabhūto iddhimā,

kathaṃ jānemu taṃ mayaṃ”.

93.

676 “Nāpi devo na gandhabbo,

nāpi sakko purindado;

Manussabhūto iddhimā,

evaṃ jānāhi bhāradha”.

94.

677 “Katarūpamidaṃ bhoto,

veyyāvaccaṃ anappakaṃ;

Devamhi vassamānamhi,

anovassaṃ bhavaṃ akā.

95.

678 Tato vātātape ghore,

sītacchāyaṃ bhavaṃ akā;

Tato amittamajjhesu,

saratāṇaṃ bhavaṃ akā.

96.

679 Tato phītāni raṭṭhāni,

vasino te bhavaṃ akā;

Tato ekasataṃ khatye,

anuyante bhavaṃ akā.

97.

680 Patītāssu mayaṃ bhoto,

Vada taṃ bhañjamicchasi;

Hatthiyānaṃ assarathaṃ,

Nāriyo ca alaṅkatā;

Nivesanāni rammāni,

Mayaṃ bhoto dadāmase.

98.

681 Atha vaṅge vā magadhe,

mayaṃ bhoto dadāmase;

Atha vā assakāvantī,

sumanā damma te mayaṃ.

99.

682 Upaḍḍhaṃ vāpi rajjassa,

mayaṃ bhoto dadāmase;

Sace te attho rajjena,

anusāsa yadicchasi”.

100.

683 “Na me atthopi rajjena,

nagarena dhanena vā;

Athopi janapadena,

attho mayhaṃ na vijjati.

101.

684 Bhotova raṭṭhe vijite,

araññe atthi assamo;

Pitā mayhaṃ janettī ca,

ubho sammanti assame.

102.

685 Tesāhaṃ pubbācariyesu,

Puññaṃ na labhāmi kātave;

Bhavantaṃ ajjhāvaraṃ katvā,

Soṇaṃ yācemu saṃvaraṃ”.

103.

686 “Karomi te taṃ vacanaṃ,

yaṃ maṃ bhaṇasi brāhmaṇa;

Etañca kho no akkhāhi,

kīvanto hontu yācakā”.

104.

687 “Parosataṃ jānapadā,

mahāsālā ca brāhmaṇā;

Ime ca khattiyā sabbe,

abhijātā yasassino;

Bhavañca rājā manojo,

alaṃ hessanti yācakā”.

105.

688 “Hatthī asse ca yojentu,

rathaṃ sannayha sārathi;

Ābandhanāni gaṇhātha,

pādāsussārayaddhaje;

Assamaṃ taṃ gamissāmi,

yattha sammati kosiyo”.

106.

689 Tato ca rājā pāyāsi,

senāya caturaṅginī;

Agamā assamaṃ rammaṃ,

yattha sammati kosiyo.

107.

690 “Kassa kādambayo kājo,

vehāsaṃ caturaṅgulaṃ;

Aṃsaṃ asamphusaṃ eti,

udahārāya gacchato”.

108.

691 “Ahaṃ soṇo mahārāja,

tāpaso sahitabbato;

Bharāmi mātāpitaro,

rattindivamatandito.

109.

692 Vane phalañca mūlañca,

āharitvā disampati;

Posemi mātāpitaro,

pubbe katamanussaraṃ”.

110.

693 “Icchāma assamaṃ gantuṃ,

yattha sammati kosiyo;

Maggaṃ no soṇa akkhāhi,

yena gacchemu assamaṃ”.

111.

694 “Ayaṃ ekapadī rāja,

yenetaṃ meghasannibhaṃ;

Koviḷārehi sañchannaṃ,

ettha sammati kosiyo”.

112.

695 Idaṃ vatvāna pakkāmi,

taramāno mahāisi;

Vehāse antalikkhasmiṃ,

anusāsitvāna khattiye.

113.

696 Assamaṃ parimajjitvā,

paññāpetvāna āsanaṃ;

Paṇṇasālaṃ pavisitvā,

pitaraṃ paṭibodhayi.

114.

697 “Ime āyanti rājāno,

abhijātā yasassino;

Assamā nikkhamitvāna,

nisīda tvaṃ mahāise”.

115.

698 Tassa taṃ vacanaṃ sutvā,

taramāno mahāisi;

Assamā nikkhamitvāna,

sadvāramhi upāvisi.

116.

699 Tañca disvāna āyantaṃ,

jalantaṃriva tejasā;

Khatyasaṅghaparibyūḷhaṃ,

kosiyo etadabravi.

117.

700 Kassa bherī mudiṅgā ca,

saṅkhā paṇavadindimā;

Purato paṭipannāni,

hāsayantā rathesabhaṃ.

118.

701 Kassa kañcanapaṭṭena,

puthunā vijjuvaṇṇinā;

Yuvā kalāpasannaddho,

ko eti siriyā jalaṃ.

119.

702 Ukkāmukhapahaṭṭhaṃva,

khadiraṅgārasannibhaṃ;

Mukhañca rucirā bhāti,

ko eti siriyā jalaṃ.

120.

703 Kassa paggahitaṃ chattaṃ,

sasalākaṃ manoramaṃ;

Ādiccaraṃsāvaraṇaṃ,

ko eti siriyā jalaṃ.

121.

704 Kassa aṅgaṃ pariggayha,

vāḷabījanimuttamaṃ;

Caranti varapuññassa,

hatthikkhandhena āyato.

122.

705 Kassa setāni chattāni,

ājānīyā ca vammitā;

Samantā parikīrenti,

ko eti siriyā jalaṃ.

123.

706 Kassa ekasataṃ khatyā,

anuyantā yasassino;

Samantānupariyanti,

ko eti siriyā jalaṃ.

124.

707 Hatthi assaratha patti,

senā ca caturaṅginī;

Samantānupariyanti,

ko eti siriyā jalaṃ.

125.

708 Kassesā mahatī senā,

piṭṭhito anuvattati;

Akkhobhaṇī apariyantā,

sāgarasseva ūmiyo.

126.

709 Rājābhirājā manojo,

indova jayataṃ pati;

Nandassajjhāvaraṃ eti,

assamaṃ brahmacārinaṃ.

127.

710 Tassesā mahatī senā,

piṭṭhito anuvattati;

Akkhobhaṇī apariyantā,

sāgarasseva ūmiyo.

128.

711 Anulittā candanena,

kāsikuttamadhārino;

Sabbe pañjalikā hutvā,

isīnaṃ ajjhupāgamuṃ.

129.

712 “Kacci nu bhoto kusalaṃ,

kacci bhoto anāmayaṃ;

Kacci uñchena yāpetha,

kacci mūlaphalā bahū.

130.

713 Kacci ḍaṃsā makasā ca,

appameva sarīsapā;

Vane vāḷamigākiṇṇe,

kacci hiṃsā na vijjati”.

131.

714 “Kusalañceva no rāja,

atho rāja anāmayaṃ;

Atho uñchena yāpema,

atho mūlaphalā bahū.

132.

715 Atho ḍaṃsā makasā ca,

appameva sarīsapā;

Vane vāḷamigākiṇṇe,

hiṃsā mayhaṃ na vijjati.

133.

716 Bahūni vassapūgāni,

assame sammataṃ idha;

Nābhijānāmi uppannaṃ,

ābādhaṃ amanoramaṃ.

134.

717 Svāgataṃ te mahārāja,

atho te adurāgataṃ;

Issarosi anuppatto,

yaṃ idhatthi pavedaya.

135.

718 Tindukāni piyālāni,

madhuke kāsumāriyo;

Phalāni khuddakappāni,

bhuñja rāja varaṃ varaṃ.

136.

719 Idampi pānīyaṃ sītaṃ,

ābhataṃ girigabbharā;

Tato piva mahārāja,

sace tvaṃ abhikaṅkhasi”.

137.

720 “Paṭiggahitaṃ yaṃ dinnaṃ,

sabbassa agghiyaṃ kataṃ;

Nandassāpi nisāmetha,

vacanaṃ so pavakkhati.

138.

721 Ajjhāvaramhā nandassa,

bhoto santikamāgatā;

Suṇātu bhavaṃ vacanaṃ,

nandassa parisāya ca”.

139.

722 “Parosataṃ jānapadā,

mahāsālā ca brāhmaṇā;

Ime ca khattiyā sabbe,

abhijātā yasassino;

Bhavañca rājā manojo,

anumaññantu me vaco.

140.

723 Ye ca santi samītāro,

yakkhāni idha massame;

Araññe bhūtabhabyāni,

suṇantu vacanaṃ mama.

141.

724 Namo katvāna bhūtānaṃ,

isiṃ vakkhāmi subbataṃ;

So tyāhaṃ dakkhiṇā bāhu,

tava kosiya sammato.

142.

725 Pitaraṃ me janettiñca,

bhattukāmassa me sato;

Vīra puññamidaṃ ṭhānaṃ,

mā maṃ kosiya vāraya.

143.

726 Sabbhi hetaṃ upaññātaṃ,

mametaṃ upanissaja;

Uṭṭhānapāricariyāya,

dīgharattaṃ tayā kataṃ;

Mātāpitūsu puññāni,

mama lokadado bhava.

144.

727 Tatheva santi manujā,

dhamme dhammapadaṃ vidū;

Maggo saggassa lokassa,

yathā jānāsi tvaṃ ise.

145.

728 Uṭṭhānapāricariyāya,

mātāpitusukhāvahaṃ;

Taṃ maṃ puññā nivāreti,

ariyamaggāvaro naro”.

146.

729 “Suṇantu bhonto vacanaṃ,

bhāturajjhāvarā mama;

Kulavaṃsaṃ mahārāja,

porāṇaṃ parihāpayaṃ;

Adhammacārī jeṭṭhesu,

nirayaṃ sopapajjati.

147.

730 Ye ca dhammassa kusalā,

porāṇassa disampati;

Cārittena ca sampannā,

na te gacchanti duggatiṃ.

148.

731 Mātā pitā ca bhātā ca,

bhaginī ñātibandhavā;

Sabbe jeṭṭhassa te bhārā,

evaṃ jānāhi bhāradha.

149.

732 Ādiyitvā garuṃ bhāraṃ,

nāviko viya ussahe;

Dhammañca nappamajjāmi,

jeṭṭho casmi rathesabha”.

150.

733 “Adhigamā tame ñāṇaṃ,

Jālaṃva jātavedato;

Evameva no bhavaṃ dhammaṃ,

Kosiyo pavidaṃsayi.

151.

734 Yathā udayamādicco,

Vāsudevo pabhaṅkaro;

Pāṇīnaṃ pavidaṃseti,

Rūpaṃ kalyāṇapāpakaṃ;

Evameva no bhavaṃ dhammaṃ,

Kosiyo pavidaṃsayi”.

152.

735 “Evaṃ me yācamānassa,

añjaliṃ nāvabujjhatha;

Tava paddhacaro hessaṃ,

vuṭṭhito paricārako”.

153.

736 “Addhā nanda vijānāsi,

Saddhammaṃ sabbhi desitaṃ;

Ariyo ariyasamācāro,

Bāḷhaṃ tvaṃ mama ruccasi.

154.

737 Bhavantaṃ vadāmi bhotiñca,

suṇātha vacanaṃ mama;

Nāyaṃ bhāro bhāramato,

ahu mayhaṃ kudācanaṃ.

155.

738 Taṃ maṃ upaṭṭhitaṃ santaṃ,

mātāpitusukhāvahaṃ;

Nando ajjhāvaraṃ katvā,

upaṭṭhānāya yācati.

156.

739 Yo ve icchati kāmena,

santānaṃ brahmacārinaṃ;

Nandaṃ vo varatha eko,

kaṃ nando upatiṭṭhatu”.

157.

740 “Tayā tāta anuññātā,

soṇa taṃ nissitā mayaṃ;

Upaghātuṃ labhe nandaṃ,

muddhani brahmacārinaṃ.

158.

741 Assatthasseva taruṇaṃ,

pavāḷaṃ māluteritaṃ;

Cirassaṃ nandaṃ disvāna,

hadayaṃ me pavedhati.

159.

742 Yadā suttāpi supine,

nandaṃ passāmi āgataṃ;

Udaggā sumanā homi,

nando no āgato ayaṃ.

160.

743 Yadā ca paṭibujjhitvā,

nandaṃ passāmi nāgataṃ;

Bhiyyo āvisatī soko,

domanassañcanappakaṃ.

161.

744 Sāhaṃ ajja cirassampi,

nandaṃ passāmi āgataṃ;

Bhattucca mayhañca piyo,

nando no pāvisī gharaṃ.

162.

745 Pitupi nando suppiyo,

Yaṃ nando nappavase gharā;

Labhatū tāta nando taṃ,

Maṃ nando upatiṭṭhatu”.

163.

746 “Anukampikā patiṭṭhā ca,

pubbe rasadadī ca no;

Maggo saggassa lokassa,

mātā taṃ varate ise.

164.

747 Pubbe rasadadī gottī,

mātā puññūpasaṃhitā;

Maggo saggassa lokassa,

mātā taṃ varate ise”.

165.

748 “Ākaṅkhamānā puttaphalaṃ,

devatāya namassati;

Nakkhattāni ca pucchati,

utusaṃvaccharāni ca.

166.

749 Tassā utumhi nhātāya,

hoti gabbhassa vokkamo;

Tena dohaḷinī hoti,

suhadā tena vuccati.

167.

750 Saṃvaccharaṃ vā ūnaṃ vā,

pariharitvā vijāyati;

Tena sā janayantīti,

janetti tena vuccati.

168.

751 Thanakhīrena gītena,

aṅgapāvuraṇena ca;

Rodantaṃ puttaṃ toseti,

tosentī tena vuccati.

169.

752 Tato vātātape ghore,

mamaṃ katvā udikkhati;

Dārakaṃ appajānantaṃ,

posentī tena vuccati.

170.

753 Yañca mātudhanaṃ hoti,

yañca hoti pituddhanaṃ;

Ubhayampetassa gopeti,

api puttassa no siyā.

171.

754 Evaṃ putta aduṃ putta,

iti mātā vihaññati;

Pamattaṃ paradāresu,

nisīthe pattayobbane;

Sāyaṃ puttaṃ anāyantaṃ,

iti mātā vihaññati.

172.

755 Evaṃ kicchā bhato poso,

mātu aparicārako;

Mātari micchā caritvāna,

nirayaṃ sopapajjati.

173.

756 Evaṃ kicchā bhato poso,

pitu aparicārako;

Pitari micchā caritvāna,

nirayaṃ sopapajjati.

174.

757 Dhanāpi dhanakāmānaṃ,

Nassati iti me sutaṃ;

Mātaraṃ aparicaritvāna,

Kicchaṃ vā so nigacchati.

175.

758 Dhanāpi dhanakāmānaṃ,

Nassati iti me sutaṃ;

Pitaraṃ aparicaritvāna,

Kicchaṃ vā so nigacchati.

176.

759 Ānando ca pamodo ca,

sadā hasitakīḷitaṃ;

Mātaraṃ paricaritvāna,

labbhametaṃ vijānato.

177.

760 Ānando ca pamodo ca,

sadā hasitakīḷitaṃ;

Pitaraṃ paricaritvāna,

labbhametaṃ vijānato.

178.

761 Dānañca piyavācā ca,

atthacariyā ca yā idha;

Samānattatā ca dhammesu,

tattha tattha yathārahaṃ;

Ete kho saṅgahā loke,

rathassāṇīva yāyato.

179.

762 Ete ca saṅgahā nāssu,

na mātā puttakāraṇā;

Labhetha mānaṃ pūjaṃ vā,

pitā vā puttakāraṇā.

180.

763 Yasmā ca saṅgahā ete,

sammapekkhanti paṇḍitā;

Tasmā mahattaṃ papponti,

pāsaṃsā ca bhavanti te.

181.

764 Brahmāti mātāpitaro,

pubbācariyāti vuccare;

Āhuneyyā ca puttānaṃ,

pajāya anukampakā.

182.

765 Tasmā hi ne namasseyya,

sakkareyya ca paṇḍito;

Annena atho pānena,

vatthena sayanena ca;

Ucchādanena nhāpanena,

pādānaṃ dhovanena ca.

183.

766 Tāya naṃ pāricariyāya,

Mātāpitūsu paṇḍitā;

Idheva naṃ pasaṃsanti,

Pecca sagge pamodatī”ti. (3718)

767 Soṇanandajātakaṃ dutiyaṃ.

768 Sattatinipātaṃ niṭṭhitaṃ.

769 Tassuddānaṃ

770 Atha sattatimamhi nipātavare,

Sabhāvantu kusāvatirājavaro;

Atha soṇasunandavaro ca puna,

Abhivāsitasattatimamhi suteti.