Buddhavagga

Buddhaapadāna

1.

2 Tathāgataṃ jetavane vasantaṃ,

Apucchi vedehamunī nataṅgo;

“Sabbaññubuddhā kira nāma honti,

Bhavanti te hetubhi kehi vīra”.

2.

3 Tadāha sabbaññuvaro mahesī,

Ānandabhaddaṃ madhurassarena;

“Ye pubbabuddhesu katādhikārā,

Aladdhamokkhā jinasāsanesu.

3.

4 Teneva sambodhimukhena dhīrā,

Ajjhāsayenāpi mahābalena;

Paññāya tejena sutikkhapaññā,

Sabbaññubhāvaṃ anupāpuṇanti.

4.

5 Ahampi pubbabuddhesu,

buddhattamabhipatthayiṃ;

Manasāyeva hutvāna,

dhammarājā asaṅkhiyā.

5.

6 Atha buddhāpadānāni,

suṇātha suddhamānasā;

Tiṃsapāramisampuṇṇā,

dhammarājā asaṅkhiyā.

6.

7 Sambodhiṃ buddhaseṭṭhānaṃ,

sasaṃghe lokanāyake;

Dasaṅgulī namassitvā,

sirasā abhivādayiṃ.

7.

8 Yāvatā buddhakhettesu,

ratanā vijjantisaṅkhiyā;

Ākāsaṭṭhā ca bhūmaṭṭhā,

manasā sabbamāhariṃ.

8.

9 Tattha rūpiyabhūmiyaṃ,

pāsādaṃ māpayiṃ ahaṃ;

Nekabhummaṃ ratanāmayaṃ,

ubbiddhaṃ nabhamuggataṃ.

9.

10 Vicittathambhaṃ sukataṃ,

suvibhattaṃ mahārahaṃ;

Kanakamayasaṅghāṭaṃ,

kontacchattehi maṇḍitaṃ.

10.

11 Paṭhamā veḷuriyā bhūmi,

vimalabbhasamā subhā;

Naḷinajalajākiṇṇā,

varakañcanabhūmiyā.

11.

12 Pavāḷaṃsā pavāḷavaṇṇā,

kāci lohitakā subhā;

Indagopakavaṇṇābhā,

bhūmi obhāsatī disā.

12.

13 Suvibhattā gharamukhā,

niyyūhā sīhapañjarā;

Caturo vedikā jālā,

gandhāveḷā manoramā.

13.

14 Nīlā pītā lohitakā,

odātā suddhakāḷakā;

Kūṭāgāravarūpetā,

sattaratanabhūsitā.

14.

15 Olokamayā padumā,

vāḷavihaṅgasobhitā;

Nakkhattatārakākiṇṇā,

candasūrehi maṇḍitā.

15.

16 Hemajālena sañchannā,

soṇṇakiṅkiṇikāyutā;

Vātavegena kūjanti,

soṇṇamālā manoramā.

16.

17 Mañjeṭṭhakaṃ lohitakaṃ,

pītakaṃ haripiñjaraṃ;

Nānāraṅgehi sampītaṃ,

ussitaddhajamālinī.

17.

18 Na naṃ bahūnekasatā,

phalikā rajatāmayā;

Maṇimayā lohitaṅgā,

masāragallamayā tathā;

Nānāsayanavicittā,

saṇhakāsikasanthatā.

18.

19 Kampalā dukūlā cīnā,

pattuṇṇā paṇḍupāvurā;

Vividhattharaṇaṃ sabbaṃ,

manasā paññapesahaṃ.

19.

20 Tāsu tāsveva bhūmīsu,

ratanakūṭalaṅkataṃ;

Maṇiverocanā ukkā,

dhārayantā sutiṭṭhare.

20.

21 Sobhanti esikā thambhā,

subhā kañcanatoraṇā;

Jambonadā sāramayā,

atho rajatamayāpi ca.

21.

22 Nekā sandhī suvibhattā,

kavāṭaggaḷacittitā;

Ubhato puṇṇaghaṭānekā,

padumuppalasaṃyutā.

22.

23 Atīte sabbabuddhe ca,

sasaṃghe lokanāyake;

Pakativaṇṇarūpena,

nimminitvā sasāvake.

23.

24 Tena dvārena pavisitvā,

sabbe buddhā sasāvakā;

Sabbasoṇṇamaye pīṭhe,

nisinnā ariyamaṇḍalā.

24.

25 Ye ca etarahi atthi,

Buddhā loke anuttarā;

Atīte vattamānā ca,

Bhavanaṃ sabbe samāruhuṃ.

25.

26 Paccekabuddhenekasate,

Sayambhū aparājite;

Atīte vattamāne ca,

Bhavanaṃ sabbe samāruhuṃ.

26.

27 Kapparukkhā bahū atthi,

Ye dibbā ye ca mānusā;

Sabbaṃ dussaṃ samāhantvā,

Acchādemi ticīvaraṃ.

27.

28 Khajjaṃ bhojjaṃ sāyanīyaṃ,

sampannaṃ pānabhojanaṃ;

Maṇimaye subhe patte,

sampūretvā adāsahaṃ.

28.

29 Dibbavatthasamā hutvā,

maṭṭhā cīvarasaṃyutā;

Madhurā sakkharā ceva,

telā ca madhuphāṇitā.

29.

30 Tappitā paramannena,

sabbe te ariyamaṇḍalā;

Ratanagabbhaṃ pavisitvā,

kesarīva guhāsayā.

30.

31 Mahārahamhi sayane,

sīhaseyyamakappayuṃ;

Sampajānā samuṭṭhāya,

sayane pallaṅkamābhujuṃ.

31.

32 Gocaraṃ sabbabuddhānaṃ,

jhānaratisamappitā;

Aññe dhammāni desenti,

aññe kīḷanti iddhiyā.

32.

33 Aññe abhiññā appenti,

abhiññā vasibhāvitā;

Vikubbanā vikubbanti,

aññenekasahassiyo.

33.

34 Buddhāpi buddhe pucchanti,

visayaṃ sabbaññumālayaṃ;

Gambhīraṃ nipuṇaṃ ṭhānaṃ,

paññāya vinibujjhare.

34.

35 Sāvakā buddhe pucchanti,

buddhā pucchanti sāvake;

Aññamaññañca pucchitvā,

aññoññaṃ byākaronti te.

35.

36 Buddhā paccekabuddhā ca,

sāvakā paricārakā;

Evaṃ sakāya ratiyā,

pāsādebhiramanti te.

36.

37 Chattā tiṭṭhantu ratanā,

kañcanāveḷapantikā;

Muttājālaparikkhittā,

sabbe dhārentu matthake.

37.

38 Bhavantu ceḷavitānā,

soṇṇatārakacittitā;

Vicittamalyavitatā,

sabbe dhārentu matthake.

38.

39 Vitatā malyadāmehi,

gandhadāmehi sobhitā;

Dussadāmaparikiṇṇā,

ratanadāmabhūsitā.

39.

40 Pupphābhikiṇṇā sucittā,

surabhigandhabhūsitā;

Gandhapañcaṅgulakatā,

hemacchadanachāditā.

40.

41 Catuddisā pokkharañño,

padumuppalasanthatā;

Sovaṇṇarūpā khāyantu,

padmareṇurajuggatā.

41.

42 Pupphantu pādapā sabbe,

pāsādassa samantato;

Sayañca pupphā muñcitvā,

gantvā bhavanamokiruṃ.

42.

43 Sikhino tattha naccantu,

dibbahaṃsā pakūjare;

Karavīkā ca gāyantu,

dijasaṅghā samantato.

43.

44 Bheriyo sabbā vajjantu,

vīṇā sabbā rasantu tā;

Sabbā saṅgīti vattantu,

pāsādassa samantato.

44.

45 Yāvatā buddhakhettamhi,

cakkavāḷe tato pare;

Mahantā jotisampannā,

acchinnā ratanāmayā.

45.

46 Tiṭṭhantu soṇṇapallaṅkā,

dīparukkhā jalantu te;

Bhavantu ekapajjotā,

dasasahassiparamparā.

46.

47 Gaṇikā lāsikā ceva,

naccantu accharāgaṇā;

Nānāraṅgā padissantu,

pāsādassa samantato.

47.

48 Dumagge pabbatagge vā,

sinerugirimuddhani;

Ussāpemi dhajaṃ sabbaṃ,

vicittaṃ pañcavaṇṇikaṃ.

48.

49 Narā nāgā ca gandhabbā,

sabbe devā upentu te;

Namassantā pañjalikā,

pāsādaṃ parivārayuṃ.

49.

50 Yaṃ kiñci kusalaṃ kammaṃ,

kattabbaṃ kiriyaṃ mama;

Kāyena vācā manasā,

tidase sukataṃ kataṃ.

50.

51 Ye sattā saññino atthi,

ye ca sattā asaññino;

Kataṃ puññaphalaṃ mayhaṃ,

sabbe bhāgī bhavantu te.

51.

52 Yesaṃ kataṃ suviditaṃ,

dinnaṃ puññaphalaṃ mayā;

Ye ca tattha na jānanti,

devā gantvā nivedayuṃ.

52.

53 Sabbalokamhi ye sattā,

Jīvantāhārahetukā;

Manuññaṃ bhojanaṃ sabbaṃ,

Labhantu mama cetasā.

53.

54 Manasā dānaṃ mayā dinnaṃ,

manasā pasādamāvahiṃ;

Pūjitā sabbasambuddhā,

paccekā jinasāvakā.

54.

55 Tena kammena sukatena,

cetanāpaṇidhīhi ca;

Jahitvā mānusaṃ dehaṃ,

tāvatiṃsamagacchahaṃ.

55.

56 Duve bhave pajānāmi,

devatte atha mānuse;

Aññaṃ gatiṃ na jānāmi,

manasā patthanāphalaṃ.

56.

57 Devānaṃ adhiko homi,

bhavāmi manujādhipo;

Rūpalakkhaṇasampanno,

paññāya asamo bhave.

57.

58 Bhojanaṃ vividhaṃ seṭṭhaṃ,

Ratanañca anappakaṃ;

Vividhāni ca vatthāni,

Nabhā khippaṃ upenti maṃ.

58.

59 Pathabyā pabbate ceva,

ākāse udake vane;

Yaṃ yaṃ hatthaṃ pasāremi,

dibbā bhakkhā upenti maṃ.

59.

60 Pathabyā pabbate ceva,

ākāse udake vane;

Yaṃ yaṃ hatthaṃ pasāremi,

ratanā sabbe upenti maṃ.

60.

61 Pathabyā pabbate ceva,

ākāse udake vane;

Yaṃ yaṃ hatthaṃ pasāremi,

sabbe gandhā upenti maṃ.

61.

62 Pathabyā pabbate ceva,

ākāse udake vane;

Yaṃ yaṃ hatthaṃ pasāremi,

sabbe yānā upenti maṃ.

62.

63 Pathabyā pabbate ceva,

ākāse udake vane;

Yaṃ yaṃ hatthaṃ pasāremi,

sabbe mālā upenti maṃ.

63.

64 Pathabyā pabbate ceva,

ākāse udake vane;

Yaṃ yaṃ hatthaṃ pasāremi,

alaṅkārā upenti maṃ.

64.

65 Pathabyā pabbate ceva,

ākāse udake vane;

Yaṃ yaṃ hatthaṃ pasāremi,

sabbā kaññā upenti maṃ.

65.

66 Pathabyā pabbate ceva,

ākāse udake vane;

Yaṃ yaṃ hatthaṃ pasāremi,

madhusakkharā upenti maṃ.

66.

67 Pathabyā pabbate ceva,

ākāse udake vane;

Yaṃ yaṃ hatthaṃ pasāremi,

sabbe khajjā upenti maṃ.

67.

68 Adhane addhikajane,

yācake ca pathāvino;

Dadāmihaṃ dānavaraṃ,

sambodhivarapattiyā.

68.

69 Nādento pabbataṃ selaṃ,

gajjento bahalaṃ giriṃ;

Sadevakaṃ hāsayanto,

buddho loke bhavāmahaṃ.

69.

70 Disā dasavidhā loke,

yāyato natthi antakaṃ;

Tasmiñca disābhāgamhi,

buddhakhettā asaṅkhiyā.

70.

71 Pabhā pakittitā mayhaṃ,

yamakā raṃsivāhanā;

Etthantare raṃsijālaṃ,

āloko vipulo bhave.

71.

72 Ettake lokadhātumhi,

sabbe passantu maṃ janā;

Sabbe maṃ anuvattantu,

yāva brahmanivesanaṃ.

72.

73 Visiṭṭhamadhunādena,

amatabherimāhaniṃ;

Etthantare janā sabbe,

suṇantu madhuraṃ giraṃ.

73.

74 Dhammameghena vassante,

sabbe hontu anāsavā;

Yettha pacchimakā sattā,

sotāpannā bhavantu te.

74.

75 Datvā dātabbakaṃ dānaṃ,

sīlaṃ pūretvā asesato;

Nekkhammapāramiṃ gantvā,

patto sambodhimuttamaṃ.

75.

76 Paṇḍite paripucchitvā,

katvā vīriyamuttamaṃ;

Khantiyā pāramiṃ gantvā,

patto sambodhimuttamaṃ.

76.

77 Katvā daḷhamadhiṭṭhānaṃ,

saccapārami pūriya;

Mettāya pāramiṃ gantvā,

patto sambodhimuttamaṃ.

77.

78 Lābhālābhe sukhe dukkhe,

sammāne cāvamānane;

Sabbattha samako hutvā,

patto sambodhimuttamaṃ.

78.

79 Kosajjaṃ bhayato disvā,

vīriyañcāpi khemato;

Āraddhavīriyā hotha,

esā buddhānusāsanī.

79.

80 Vivādaṃ bhayato disvā,

avivādañca khemato;

Samaggā sakhilā hotha,

esā buddhānusāsanī.

80.

81 Pamādaṃ bhayato disvā,

appamādañca khemato;

Bhāvethaṭṭhaṅgikaṃ maggaṃ,

esā buddhānusāsanī.

81.

82 Samāgatā bahū buddhā,

arahantā ca sabbaso;

Sambuddhe arahante ca,

vandamānā namassatha.

82.

83 Evaṃ acintiyā buddhā,

buddhadhammā acintiyā;

Acintiye pasannānaṃ,

vipāko hoti acintiyo”.

84 Itthaṃ sudaṃ bhagavā attano buddhacariyaṃ sambhāvayamāno buddhāpadāniyaṃ nāma dhammapariyāyaṃ abhāsitthāti.

85 Buddhāpadānaṃ samattaṃ.