tipitaka2500.github.io

7.3.2 Upālipañhā

Saṃghabhedakakkhandhaka

Tatiyabhāṇavāra

Upālipañhā

351. 1593 Atha kho āyasmā upāli yena bhagavā tenupasaṅkami, upasaṅkamitvā bhagavantaṃ abhivādetvā ekamantaṃ nisīdi. Ekamantaṃ nisinno kho āyasmā upāli bhagavantaṃ etadavoca—  “saṃgharāji saṃgharājīti, bhante, vuccati. Kittāvatā nu kho, bhante, saṃgharāji hoti, no ca saṃghabhedo? Kittāvatā ca pana saṃgharāji ceva hoti saṃghabhedo cā”ti?

1594 “Ekato, upāli, eko hoti, ekato dve, catuttho anussāveti, salākaṃ gāheti—  ‘ayaṃ dhammo, ayaṃ vinayo, idaṃ satthusāsanaṃ, imaṃ gaṇhatha, imaṃ rocethā’ti. Evampi kho, upāli, saṃgharāji hoti, no ca saṃghabhedo. Ekato, upāli, dve honti, ekato dve, pañcamo anussāveti, salākaṃ gāheti—  ‘ayaṃ dhammo, ayaṃ vinayo, idaṃ satthusāsanaṃ, imaṃ gaṇhatha, imaṃ rocethā’ti. Evampi kho, upāli, saṃgharāji hoti, no ca saṃghabhedo. Ekato, upāli, dve honti, ekato tayo, chaṭṭho anussāveti, salākaṃ gāheti—  ‘ayaṃ dhammo, ayaṃ vinayo, idaṃ satthusāsanaṃ, imaṃ gaṇhatha, imaṃ rocethā’ti. Evampi kho, upāli, saṃgharāji hoti, no ca saṃghabhedo. Ekato, upāli, tayo honti, ekato tayo, sattamo anussāveti, salākaṃ gāheti—  ‘ayaṃ dhammo, ayaṃ vinayo, idaṃ satthusāsanaṃ, imaṃ gaṇhatha, imaṃ rocethā’ti. Evampi kho, upāli, saṃgharāji hoti, no ca saṃghabhedo. Ekato, upāli, tayo honti, ekato cattāro, aṭṭhamo anussāveti, salākaṃ gāheti—  ‘ayaṃ dhammo, ayaṃ vinayo, idaṃ satthusāsanaṃ, imaṃ gaṇhatha, imaṃ rocethā’ti. Evampi kho, upāli, saṃgharāji hoti, no ca saṃghabhedo. Ekato, upāli, cattāro honti, ekato cattāro, navamo anussāveti, salākaṃ gāheti—  ‘ayaṃ dhammo, ayaṃ vinayo, idaṃ satthusāsanaṃ, imaṃ gaṇhatha, imaṃ rocethā’ti. Evaṃ kho, upāli, saṃgharāji ceva hoti saṃghabhedo ca. Navannaṃ vā, upāli, atirekanavannaṃ vā saṃgharāji ceva hoti saṃghabhedo ca. Na kho, upāli, bhikkhunī saṃghaṃ bhindati, api ca bhedāya parakkamati, na sikkhamānā saṃghaṃ bhindati…pe…  na sāmaṇero saṃghaṃ bhindati, na sāmaṇerī saṃghaṃ bhindati, na upāsako saṃghaṃ bhindati, na upāsikā saṃghaṃ bhindati, api ca bhedāya parakkamati. Bhikkhu kho, upāli, pakatatto, samānasaṃvāsako, samānasīmāyaṃ ṭhito, saṃghaṃ bhindatī”ti.

352. 1595 “Saṃghabhedo saṃghabhedoti, bhante, vuccati. Kittāvatā nu kho, bhante, saṃgho bhinno hotī”ti?

1596 “Idhupāli, bhikkhū adhammaṃ dhammoti dīpenti. (1)

1597 Dhammaṃ adhammoti dīpenti. (2)

1598 Avinayaṃ vinayoti dīpenti. (3)

1599 Vinayaṃ avinayoti dīpenti. (4)

1600 Abhāsitaṃ alapitaṃ tathāgatena bhāsitaṃ lapitaṃ tathāgatenāti dīpenti. (5)

1601 Bhāsitaṃ lapitaṃ tathāgatena abhāsitaṃ alapitaṃ tathāgatenāti dīpenti. (6)

1602 Anāciṇṇaṃ tathāgatena āciṇṇaṃ tathāgatenāti dīpenti. (7)

1603 Āciṇṇaṃ tathāgatena anāciṇṇaṃ tathāgatenāti dīpenti. (8)

1604 Apaññattaṃ tathāgatena paññattaṃ tathāgatenāti dīpenti. (9)

1605 Paññattaṃ tathāgatena apaññattaṃ tathāgatenāti dīpenti. (10)

1606 Anāpattiṃ āpattīti dīpenti. (11)

1607 Āpattiṃ anāpattīti dīpenti. (12)

1608 Lahukaṃ āpattiṃ garukā āpattīti dīpenti. (13)

1609 Garukaṃ āpattiṃ lahukā āpattīti dīpenti. (14)

1610 Sāvasesaṃ āpattiṃ anavasesā āpattīti dīpenti. (15)

1611 Anavasesaṃ āpattiṃ sāvasesā āpattīti dīpenti. (16)

1612 Duṭṭhullaṃ āpattiṃ aduṭṭhullā āpattīti dīpenti. (17)

1613 Aduṭṭhullaṃ āpattiṃ duṭṭhullā āpattīti dīpenti. (18)

1614 Te imehi aṭṭhārasahi vatthūhi apakassanti, avapakassanti, āveniṃ uposathaṃ karonti, āveniṃ pavāraṇaṃ karonti, āveniṃ saṃghakammaṃ karonti. Ettāvatā kho, upāli, saṃgho bhinno hotī”ti.

353. 1615 “Saṃghasāmaggī saṃghasāmaggīti, bhante, vuccati. Kittāvatā nu kho, bhante, saṃgho samaggo hotī”ti?

1616 “Idhupāli, bhikkhū adhammaṃ adhammoti dīpenti. (1)

1617 Dhammaṃ dhammoti dīpenti. (2)

1618 Avinayaṃ avinayoti dīpenti. (3)

1619 Vinayaṃ vinayoti dīpenti. (4)

1620 Abhāsitaṃ alapitaṃ tathāgatena abhāsitaṃ alapitaṃ tathāgatenāti dīpenti. (5)

1621 Bhāsitaṃ lapitaṃ tathāgatena bhāsitaṃ lapitaṃ tathāgatenāti dīpenti. (6)

1622 Anāciṇṇaṃ tathāgatena anāciṇṇaṃ tathāgatenāti dīpenti. (7)

1623 Āciṇṇaṃ tathāgatena āciṇṇaṃ tathāgatenāti dīpenti. (8)

1624 Apaññattaṃ tathāgatena apaññattaṃ tathāgatenāti dīpenti. (9)

1625 Paññattaṃ tathāgatena paññattaṃ tathāgatenāti dīpenti. (10)

1626 Anāpattiṃ anāpattīti dīpenti. (11)

1627 Āpattiṃ āpattīti dīpenti. (12)

1628 Lahukaṃ āpattiṃ lahukā āpattīti dīpenti. (13)

1629 Garukaṃ āpattiṃ garukā āpattīti dīpenti. (14)

1630 Sāvasesaṃ āpattiṃ sāvasesā āpattīti dīpenti. (15)

1631 Anavasesaṃ āpattiṃ anavasesā āpattīti dīpenti. (16)

1632 Duṭṭhullaṃ āpattiṃ duṭṭhullā āpattīti dīpenti. (17)

1633 Aduṭṭhullaṃ āpattiṃ aduṭṭhullā āpattīti dīpenti. (18)

1634 Te imehi aṭṭhārasahi vatthūhi na apakassanti, na avapakassanti, na āveniṃ uposathaṃ karonti, na āveniṃ pavāraṇaṃ karonti, na āveniṃ saṃghakammaṃ karonti. Ettāvatā kho, upāli, saṃgho samaggo hotī”ti.

354. 1635 “Samaggaṃ pana, bhante, saṃghaṃ bhinditvā kiṃ so pasavatī”ti? “Samaggaṃ kho, upāli, saṃghaṃ bhinditvā kappaṭṭhikaṃ kibbisaṃ pasavati, kappaṃ nirayamhi paccatīti.

1636 Āpāyiko nerayiko,
Kappaṭṭho saṃghabhedako;
Vaggarato adhammaṭṭho,
Yogakkhemā padhaṃsati;
Saṃghaṃ samaggaṃ bhinditvā,
Kappaṃ nirayamhi paccatī”ti.

1637 “Bhinnaṃ pana, bhante, saṃghaṃ samaggaṃ katvā kiṃ so pasavatī”ti? “Bhinnaṃ kho, upāli, saṃghaṃ samaggaṃ katvā brahmaṃ puññaṃ pasavati, kappaṃ saggamhi modatīti.

1638 Sukhā saṃghassa sāmaggī,
samaggānañca anuggaho;
Samaggarato dhammaṭṭho,
yogakkhemā na dhaṃsati;
Saṃghaṃ samaggaṃ katvāna,
kappaṃ saggamhi modatī”ti.

355. 1639 “Siyā nu kho, bhante, saṃghabhedako āpāyiko, nerayiko, kappaṭṭho, atekiccho”ti? “Siyā, upāli, saṃghabhedako āpāyiko, nerayiko, kappaṭṭho, atekiccho”ti.

1640 “Siyā pana, bhante, saṃghabhedako na āpāyiko, na nerayiko, na kappaṭṭho, na atekiccho”ti? “Siyā, upāli, saṃghabhedako na āpāyiko, na nerayiko, na kappaṭṭho, na atekiccho”ti.

1641 “Katamo pana, bhante, saṃghabhedako āpāyiko, nerayiko, kappaṭṭho, atekiccho”ti? “Idhupāli, bhikkhu adhammaṃ dhammoti dīpeti. Tasmiṃ adhammadiṭṭhi, bhede adhammadiṭṭhi, vinidhāya diṭṭhiṃ, vinidhāya khantiṃ, vinidhāya ruciṃ, vinidhāya bhāvaṃ, anussāveti, salākaṃ gāheti—  ‘ayaṃ dhammo, ayaṃ vinayo, idaṃ satthusāsanaṃ, imaṃ gaṇhatha, imaṃ rocethā’ti. Ayampi kho, upāli, saṃghabhedako āpāyiko, nerayiko, kappaṭṭho, atekiccho.

1642 Puna caparaṃ, upāli, bhikkhu adhammaṃ dhammoti dīpeti. Tasmiṃ adhammadiṭṭhi, bhede dhammadiṭṭhi, vinidhāya diṭṭhiṃ, vinidhāya khantiṃ, vinidhāya ruciṃ, vinidhāya bhāvaṃ, anussāveti, salākaṃ gāheti—  ‘ayaṃ dhammo, ayaṃ vinayo, idaṃ satthusāsanaṃ, imaṃ gaṇhatha, imaṃ rocethā’ti. Ayampi kho, upāli, saṃghabhedako āpāyiko, nerayiko, kappaṭṭho, atekiccho.

1643 Puna caparaṃ, upāli, bhikkhu adhammaṃ dhammoti dīpeti. Tasmiṃ adhammadiṭṭhi, bhede vematiko, vinidhāya diṭṭhiṃ, vinidhāya khantiṃ, vinidhāya ruciṃ, vinidhāya bhāvaṃ, anussāveti, salākaṃ gāheti—  ‘ayaṃ dhammo, ayaṃ vinayo, idaṃ satthusāsanaṃ, imaṃ gaṇhatha, imaṃ rocethā’ti. Ayampi kho, upāli, saṃghabhedako āpāyiko, nerayiko, kappaṭṭho, atekiccho.

1644 Puna caparaṃ, upāli, bhikkhu adhammaṃ dhammoti dīpeti. Tasmiṃ dhammadiṭṭhi, bhede adhammadiṭṭhi…pe…  tasmiṃ dhammadiṭṭhi bhede dhammadiṭṭhi. Tasmiṃ dhammadiṭṭhi bhede vematiko. Tasmiṃ vematiko bhede adhammadiṭṭhi. Tasmiṃ vematiko bhede dhammadiṭṭhi. Tasmiṃ vematiko bhede vematiko vinidhāya diṭṭhiṃ, vinidhāya khantiṃ, vinidhāya ruciṃ, vinidhāya bhāvaṃ, anussāveti, salākaṃ gāheti—  ‘ayaṃ dhammo, ayaṃ vinayo, idaṃ satthusāsanaṃ, imaṃ gaṇhatha, imaṃ rocethā’ti. Ayampi kho, upāli, saṃghabhedako āpāyiko, nerayiko, kappaṭṭho, atekiccho.

1645 Puna caparaṃ, upāli, bhikkhu dhammaṃ adhammoti dīpeti…pe…  avinayaṃ vinayoti dīpeti…  vinayaṃ avinayoti dīpeti…  abhāsitaṃ alapitaṃ tathāgatena bhāsitaṃ lapitaṃ tathāgatenāti dīpeti…  bhāsitaṃ lapitaṃ tathāgatena abhāsitaṃ alapitaṃ tathāgatenāti dīpeti…  anāciṇṇaṃ tathāgatena āciṇṇaṃ tathāgatenāti dīpeti…  āciṇṇaṃ tathāgatena anāciṇṇaṃ tathāgatenāti dīpeti…  apaññattaṃ tathāgatena paññattaṃ tathāgatenāti dīpeti…  paññattaṃ tathāgatena apaññattaṃ tathāgatenāti dīpeti…  anāpattiṃ āpattīti dīpeti…  āpattiṃ anāpattīti dīpeti…  lahukaṃ āpattiṃ garukā āpattīti dīpeti…  garukaṃ āpattiṃ lahukā āpattīti dīpeti…  sāvasesaṃ āpattiṃ anavasesā āpattīti dīpeti…  anavasesaṃ āpattiṃ sāvasesā āpattīti dīpeti…  duṭṭhullaṃ āpattiṃ aduṭṭhullā āpattīti dīpeti…  aduṭṭhullaṃ āpattiṃ duṭṭhullā āpattīti dīpeti…  tasmiṃ adhammadiṭṭhi, bhede adhammadiṭṭhi…pe…  tasmiṃ adhammadiṭṭhi, bhede dhammadiṭṭhi…  tasmiṃ adhammadiṭṭhi, bhede vematiko…  tasmiṃ dhammadiṭṭhi, bhede adhammadiṭṭhi…  tasmiṃ dhammadiṭṭhi, bhede dhammadiṭṭhi…  tasmiṃ dhammadiṭṭhi, bhede vematiko…  tasmiṃ vematiko, bhede adhammadiṭṭhi…  tasmiṃ vematiko, bhede dhammadiṭṭhi…  tasmiṃ vematiko, bhede vematiko, vinidhāya diṭṭhiṃ, vinidhāya khantiṃ, vinidhāya ruciṃ, vinidhāya bhāvaṃ, anussāveti, salākaṃ gāheti—  ‘ayaṃ dhammo, ayaṃ vinayo, idaṃ satthusāsanaṃ, imaṃ gaṇhatha, imaṃ rocethā’ti. Ayampi kho, upāli, saṃghabhedako āpāyiko, nerayiko, kappaṭṭho, atekiccho”ti.

1646 “Katamo pana, bhante, saṃghabhedako na āpāyiko, na nerayiko, na kappaṭṭho, na atekiccho”ti? “Idhupāli, bhikkhu adhammaṃ dhammoti dīpeti. Tasmiṃ dhammadiṭṭhi, bhede dhammadiṭṭhi, avinidhāya diṭṭhiṃ, avinidhāya khantiṃ, avinidhāya ruciṃ, avinidhāya bhāvaṃ, anussāveti, salākaṃ gāheti—  ‘ayaṃ dhammo, ayaṃ vinayo, idaṃ satthusāsanaṃ, imaṃ gaṇhatha, imaṃ rocethā’ti. Ayampi kho, upāli, saṃghabhedako na āpāyiko, na nerayiko, na kappaṭṭho, na atekiccho.

1647 Puna caparaṃ, upāli, bhikkhu dhammaṃ adhammoti dīpeti…pe…  duṭṭhullaṃ āpattiṃ aduṭṭhullā āpattīti dīpeti. Tasmiṃ dhammadiṭṭhi, bhede dhammadiṭṭhi, avinidhāya diṭṭhiṃ, avinidhāya khantiṃ, avinidhāya ruciṃ, avinidhāya bhāvaṃ, anussāveti, salākaṃ gāheti—  ‘ayaṃ dhammo, ayaṃ vinayo, idaṃ satthusāsanaṃ, imaṃ gaṇhatha, imaṃ rocethā’ti. Ayampi kho, upāli, saṃghabhedako na āpāyiko, na nerayiko, na kappaṭṭho, na atekiccho”ti.

1648 Tatiyabhāṇavāro niṭṭhito.
Saṃghabhedakakkhandhako sattamo.

1649 Tassuddānaṃ

1650 Anupiye abhiññātā,
sukhumālo na icchati;
Kasā vapā abhi ninne,
niddhā lāve ca ubbahe.

1651 Puñjamaddapalālañca,
bhusaophuṇanīhare;
Āyatimpi na khīyanti,
pitaro ca pitāmahā.

1652 Bhaddiyo anuruddho ca,
ānando bhagu kimilo;
Sakyamāno ca kosambiṃ,
parihāyi kakudhena ca.

1653 Pakāsesi pituno ca,
purise silaṃ nāḷāgiriṃ;
Tikapañcagaruko kho,
bhindi thullaccayena ca;
Tayo aṭṭha puna tīṇi,
rāji bhedā siyā nu khoti.

1654 Saṃghabhedakakkhandhako niṭṭhito.