
-
-
- Khuddakapāṭhapāḷi
- Dhammapadapāḷi
- Udānapāḷi
- Itivuttakapāḷi
- Suttanipātapāḷi
- Vimānavatthupāḷi
- Petavatthupāḷi
- Theragāthāpāḷi
- Therīgāthāpāḷi
- Therāpadānapāḷi
- Therīapadānapāḷi
- Buddhavaṃsapāḷi
- Cariyāpiṭakapāḷi
- Jātakapāḷi
- Jātakapāḷi
- Mahāniddesapāḷi
- Cūḷaniddesapāḷi
- Paṭisambhidāmaggapāḷi
- Nettipāḷi
- Peṭakopadesapāḷi
- Milindapañhapāḷi
-
6.11 Yāgumadhugoḷakānujānana
Bhesajjakkhandhaka
Yāgumadhugoḷakānujānana
282. 1278 Atha kho bhagavā bārāṇasiyaṃ yathābhirantaṃ viharitvā yena andhakavindaṃ tena cārikaṃ pakkāmi, mahatā bhikkhusaṃghena saddhiṃ, aḍḍhatelasehi bhikkhusatehi. Tena kho pana samayena jānapadā manussā bahuṃ loṇampi, telampi, taṇḍulampi, khādanīyampi sakaṭesu āropetvā buddhappamukhassa bhikkhusaṃghassa piṭṭhito piṭṭhito anubandhā honti— “yadā paṭipāṭiṃ labhissāma tadā bhattaṃ karissāmā”ti, pañcamattāni ca vighāsādasatāni.
1279 Atha kho bhagavā anupubbena cārikaṃ caramāno yena andhakavindaṃ tadavasari. Atha kho aññatarassa brāhmaṇassa paṭipāṭiṃ alabhantassa etadahosi— “atītāni kho me dve māsāni buddhappamukhaṃ bhikkhusaṃghaṃ anubandhantassa ‘yadā paṭipāṭiṃ labhissāmi tadā bhattaṃ karissāmī’ti, na ca me paṭipāṭi labbhati, ahañcamhi ekattako, bahu ca me gharāvāsattho hāyati. Yannūnāhaṃ bhattaggaṃ olokeyyaṃ; yaṃ bhattagge nāssa, taṃ paṭiyādeyyan”ti. Atha kho so brāhmaṇo bhattaggaṃ olokento dve nāddasa— yāguñca madhugoḷakañca. Atha kho so brāhmaṇo yenāyasmā ānando tenupasaṅkami, upasaṅkamitvā āyasmantaṃ ānandaṃ etadavoca— “idha me, bho ānanda, paṭipāṭiṃ alabhantassa etadahosi— ‘atītāni kho me dve māsāni buddhappamukhaṃ bhikkhusaṃghaṃ anubandhantassa, “ yadā paṭipāṭiṃ labhissāmi tadā bhattaṃ karissāmī ” ti. Na ca me paṭipāṭi labbhati, ahañcamhi ekattako, bahu ca me gharāvāsattho hāyati. Yannūnāhaṃ bhattaggaṃ olokeyyaṃ; yaṃ bhattagge nāssa, taṃ paṭiyādeyyan’ti. So kho ahaṃ, bho ānanda, bhattaggaṃ olokento dve nāddasaṃ— yāguñca madhugoḷakañca. Sacāhaṃ, bho ānanda, paṭiyādeyyaṃ yāguñca madhugoḷakañca, paṭiggaṇheyya me bhavaṃ gotamo”ti? “Tena hi, brāhmaṇa, bhagavantaṃ paṭipucchissāmī”ti. Atha kho āyasmā ānando bhagavato etamatthaṃ ārocesi. “Tena hānanda, paṭiyādetū”ti. “Tena hi, brāhmaṇa, paṭiyādehī”ti.
1280 Atha kho so brāhmaṇo tassā rattiyā accayena pahūtaṃ yāguñca madhugoḷakañca paṭiyādāpetvā bhagavato upanāmesi— “paṭiggaṇhātu me bhavaṃ gotamo yāguñca madhugoḷakañcā”ti. “Tena hi, brāhmaṇa, bhikkhūnaṃ dehī”ti. Bhikkhū kukkuccāyantā na paṭiggaṇhanti. “Paṭiggaṇhatha, bhikkhave, paribhuñjathā”ti. Atha kho so brāhmaṇo buddhappamukhaṃ bhikkhusaṃghaṃ pahūtāya yāguyā ca madhugoḷakena ca sahatthā santappetvā sampavāretvā bhagavantaṃ dhotahatthaṃ onītapattapāṇiṃ ekamantaṃ nisīdi. Ekamantaṃ nisinnaṃ kho taṃ brāhmaṇaṃ bhagavā etadavoca—
1281 “Dasayime, brāhmaṇa, ānisaṃsā yāguyā. Katame dasa? Yāguṃ dento āyuṃ deti, vaṇṇaṃ deti, sukhaṃ deti, balaṃ deti, paṭibhānaṃ deti, yāgu pītā khuddaṃ paṭihanati, pipāsaṃ vineti, vātaṃ anulometi, vatthiṃ sodheti, āmāvasesaṃ pāceti— ime kho, brāhmaṇa, dasānisaṃsā yāguyāti.
1282 Yo saññatānaṃ paradattabhojinaṃ, |
Kālena sakkacca dadāti yāguṃ; |
Dasassa ṭhānāni anuppavecchati, |
Āyuñca vaṇṇañca sukhaṃ balañca. |
1283 Paṭibhānamassa upajāyate tato, |
Khuddaṃ pipāsañca byapaneti vātaṃ; |
Sodheti vatthiṃ pariṇāmeti bhattaṃ, |
Bhesajjametaṃ sugatena vaṇṇitaṃ. |
1284 Tasmā hi yāguṃ alameva dātuṃ, |
Niccaṃ manussena sukhatthikena; |
Dibbāni vā patthayatā sukhāni, |
Manussasobhagyatamicchatā vā”ti. |
1285 Atha kho bhagavā taṃ brāhmaṇaṃ imāhi gāthāhi anumoditvā uṭṭhāyāsanā pakkāmi. Atha kho bhagavā etasmiṃ nidāne etasmiṃ pakaraṇe dhammiṃ kathaṃ katvā bhikkhū āmantesi— “anujānāmi, bhikkhave, yāguñca madhugoḷakañcā”ti.