
-
-
- Khuddakapāṭhapāḷi
- Dhammapadapāḷi
- Udānapāḷi
- Itivuttakapāḷi
- Suttanipātapāḷi
- Vimānavatthupāḷi
- Petavatthupāḷi
- Theragāthāpāḷi
- Therīgāthāpāḷi
- Therāpadānapāḷi
- Therīapadānapāḷi
- Buddhavaṃsapāḷi
- Cariyāpiṭakapāḷi
- Jātakapāḷi
- Jātakapāḷi
- Mahāniddesapāḷi
- Cūḷaniddesapāḷi
- Paṭisambhidāmaggapāḷi
- Nettipāḷi
- Peṭakopadesapāḷi
- Milindapañhapāḷi
-
Upanissaya
Kusalattika
Pañhāvāra
Paccayānuloma
Vibhaṅgavāra
Upanissaya
287. 893 Kusalo dhammo kusalassa dhammassa upanissayapaccayena paccayo— ārammaṇūpanissayo, anantarūpanissayo, pakatūpanissayo.
894 Ārammaṇūpanissayo — dānaṃ datvā sīlaṃ samādiyitvā uposathakammaṃ katvā, taṃ garuṃ katvā paccavekkhati, pubbe suciṇṇāni garuṃ katvā paccavekkhati, jhānā vuṭṭhahitvā jhānaṃ garuṃ katvā paccavekkhati, sekkhā gotrabhuṃ garuṃ katvā paccavekkhanti, vodānaṃ garuṃ katvā paccavekkhanti, sekkhā maggā vuṭṭhahitvā maggaṃ garuṃ katvā paccavekkhanti.
895 Anantarūpanissayo — purimā purimā kusalā khandhā pacchimānaṃ pacchimānaṃ kusalānaṃ khandhānaṃ upanissayapaccayena paccayo. Anulomaṃ gotrabhussa… anulomaṃ vodānassa… gotrabhu maggassa… vodānaṃ maggassa upanissayapaccayena paccayo.
896 Pakatūpanissayo — saddhaṃ upanissāya dānaṃ deti, sīlaṃ samādiyati, uposathakammaṃ karoti, jhānaṃ uppādeti, vipassanaṃ uppādeti, maggaṃ uppādeti, abhiññaṃ uppādeti, samāpattiṃ uppādeti. Sīlaṃ…pe… sutaṃ…pe… cāgaṃ…pe… paññaṃ upanissaya dānaṃ deti, sīlaṃ samādiyati, uposathakammaṃ karoti, jhānaṃ uppādeti, vipassanaṃ uppādeti, maggaṃ uppādeti, abhiññaṃ uppādeti, samāpattiṃ uppādeti. Saddhā… sīlaṃ… sutaṃ… cāgo… paññā… saddhāya… sīlassa… sutassa… cāgassa… paññāya upanissayapaccayena paccayo.
897 Paṭhamassa jhānassa parikammaṃ paṭhamassa jhānassa upanissayapaccayena paccayo. Dutiyassa jhānassa parikammaṃ dutiyassa jhānassa upanissayapaccayena paccayo. Tatiyassa jhānassa parikammaṃ tatiyassa jhānassa upanissayapaccayena paccayo. Catutthassa jhānassa parikammaṃ catutthassa jhānassa upanissayapaccayena paccayo. Ākāsānañcāyatanassa parikammaṃ ākāsānañcāyatanassa upanissayapaccayena paccayo. Viññāṇañcāyatanassa parikammaṃ viññāṇañcāyatanassa upanissayapaccayena paccayo. Ākiñcaññāyatanassa parikammaṃ ākiñcaññāyatanassa upanissayapaccayena paccayo. Nevasaññānāsaññāyatanassa parikammaṃ nevasaññānāsaññāyatanassa upanissayapaccayena paccayo. Paṭhamaṃ jhānaṃ dutiyassa jhānassa upanissayapaccayena paccayo. Dutiyaṃ jhānaṃ tatiyassa jhānassa upanissayapaccayena paccayo. Tatiyaṃ jhānaṃ catutthassa jhānassa upanissayapaccayena paccayo. Catutthaṃ jhānaṃ ākāsānañcāyatanassa upanissayapaccayena paccayo. Ākāsānañcāyatanaṃ viññāṇañcāyatanassa upanissayapaccayena paccayo. Viññāṇañcāyatanaṃ ākiñcaññāyatanassa upanissayapaccayena paccayo. Ākiñcaññāyatanaṃ nevasaññānāsaññāyatanassa upanissayapaccayena paccayo. Dibbassa cakkhussa parikammaṃ dibbassa cakkhussa upanissayapaccayena paccayo. Dibbāya sotadhātuyā parikammaṃ dibbāya sotadhātuyā upanissayapaccayena paccayo. Iddhividhañāṇassa parikammaṃ iddhividhañāṇassa upanissayapaccayena paccayo. Cetopariyañāṇassa parikammaṃ cetopariyañāṇassa upanissayapaccayena paccayo. Pubbenivāsānussatiñāṇassa parikammaṃ pubbenivāsānussatiñāṇassa upanissayapaccayena paccayo. Yathākammupagañāṇassa parikammaṃ yathākammupagañāṇassa upanissayapaccayena paccayo. Anāgataṃsañāṇassa parikammaṃ anāgataṃsañāṇassa upanissayapaccayena paccayo. Dibbacakkhu dibbāya sotadhātuyā upanissayapaccayena paccayo. Dibbasotadhātu iddhividhañāṇassa upanissayapaccayena paccayo. Iddhividhañāṇaṃ cetopariyañāṇassa upanissayapaccayena paccayo. Cetopariyañāṇaṃ pubbenivāsānussatiñāṇassa upanissayapaccayena paccayo. Pubbenivāsānussatiñāṇaṃ yathākammupagañāṇassa upanissayapaccayena paccayo. Yathākammūpagañāṇaṃ anāgataṃsañāṇassa upanissayapaccayena paccayo. Paṭhamassa maggassa parikammaṃ paṭhamassa maggassa upanissayapaccayena paccayo. Dutiyassa maggassa parikammaṃ dutiyassa maggassa upanissayapaccayena paccayo. Tatiyassa maggassa parikammaṃ tatiyassa maggassa upanissayapaccayena paccayo. Catutthassa maggassa parikammaṃ catutthassa maggassa upanissayapaccayena paccayo. Paṭhamo maggo dutiyassa maggassa upanissayapaccayena paccayo. Dutiyo maggo tatiyassa maggassa upanissayapaccayena paccayo. Tatiyo maggo catutthassa maggassa upanissayapaccayena paccayo. Sekkhā maggaṃ upanissāya anuppannaṃ samāpattiṃ uppādenti, uppannaṃ samāpajjanti, saṅkhāre aniccato dukkhato anattato vipassanti. Maggo sekkhānaṃ atthappaṭisambhidāya, dhammappaṭisambhidāya, niruttippaṭisambhidāya, paṭibhānappaṭisambhidāya, ṭhānāṭhānakosallassa upanissayapaccayena paccayo. (1)
898 Kusalo dhammo akusalassa dhammassa upanissayapaccayena paccayo— ārammaṇūpanissayo, pakatūpanissayo.
899 Ārammaṇūpanissayo — dānaṃ datvā sīlaṃ samādiyitvā uposathakammaṃ katvā taṃ garuṃ katvā assādeti abhinandati, taṃ garuṃ katvā rāgo uppajjati, diṭṭhi uppajjati. Pubbe suciṇṇāni garuṃ katvā assādeti abhinandati, taṃ garuṃ katvā rāgo uppajjati, diṭṭhi uppajjati. Jhānā vuṭṭhahitvā jhānaṃ garuṃ katvā assādeti abhinandati, taṃ garuṃ katvā rāgo uppajjati, diṭṭhi uppajjati.
900 Pakatūpanissayo — saddhaṃ upanissāya mānaṃ jappeti, diṭṭhiṃ gaṇhāti. Sīlaṃ…pe… sutaṃ…pe… cāgaṃ…pe… paññaṃ upanissāya mānaṃ jappeti, diṭṭhiṃ gaṇhāti. Saddhā… sīlaṃ… sutaṃ… cāgo… paññā rāgassa… dosassa… mohassa… mānassa… diṭṭhiyā… patthanāya upanissayapaccayena paccayo. (2)
901 Kusalo dhammo abyākatassa dhammassa upanissayapaccayena paccayo— ārammaṇūpanissayo, anantarūpanissayo, pakatūpanissayo.
902 Ārammaṇūpanissayo — arahā maggā vuṭṭhahitvā maggaṃ garuṃ katvā paccavekkhati.
903 Anantarūpanissayo — kusalaṃ vuṭṭhānassa… maggo phalassa… anulomaṃ sekkhāya phalasamāpattiyā… nirodhā vuṭṭhahantassa nevasaññānāsaññāyatanakusalaṃ phalasamāpattiyā upanissayapaccayena paccayo.
904 Pakatūpanissayo — saddhaṃ upanissāya attānaṃ ātāpeti paritāpeti, pariyiṭṭhimūlakaṃ dukkhaṃ paccanubhoti. Sīlaṃ…pe… sutaṃ…pe… cāgaṃ…pe… paññaṃ upanissāya attānaṃ ātāpeti paritāpeti, pariyiṭṭhimūlakaṃ dukkhaṃ paccanubhoti. Saddhā… sīlaṃ… sutaṃ… cāgo… paññā kāyikassa sukhassa… kāyikassa dukkhassa… phalasamāpattiyā upanissayapaccayena paccayo. Kusalaṃ kammaṃ vipākassa upanissayapaccayena paccayo. Arahā maggaṃ upanissāya anuppannaṃ kiriyasamāpattiṃ uppādeti, uppannaṃ samāpajjati, saṅkhāre aniccato dukkhato anattato vipassati. Maggo arahato atthappaṭisambhidāya, dhammappaṭisambhidāya, niruttippaṭisambhidāya, paṭibhānappaṭisambhidāya, ṭhānāṭhānakosallassa upanissayapaccayena paccayo. Maggo phalasamāpattiyā upanissayapaccayena paccayo. (3)
905 Akusalo dhammo akusalassa dhammassa upanissayapaccayena paccayo— ārammaṇūpanissayo, anantarūpanissayo, pakatūpanissayo.
906 Ārammaṇūpanissayo — rāgaṃ garuṃ katvā assādeti abhinandati, taṃ garuṃ katvā rāgo uppajjati, diṭṭhi uppajjati. Diṭṭhiṃ garuṃ katvā assādeti abhinandati, taṃ garuṃ katvā rāgo uppajjati, diṭṭhi uppajjati.
907 Anantarūpanissayo — purimā purimā akusalā khandhā pacchimānaṃ pacchimānaṃ akusalānaṃ khandhānaṃ upanissayapaccayena paccayo.
908 Pakatūpanissayo — rāgaṃ upanissāya pāṇaṃ hanati, adinnaṃ ādiyati, musā bhaṇati, pisuṇaṃ bhaṇati, pharusaṃ bhaṇati, samphaṃ palapati, sandhiṃ chindati, nillopaṃ harati, ekāgārikaṃ karoti, paripanthe tiṭṭhati, paradāraṃ gacchati, gāmaghātaṃ karoti, nigamaghātaṃ karoti, mātaraṃ jīvitā voropeti, pitaraṃ jīvitā voropeti, arahantaṃ jīvitā voropeti, duṭṭhena cittena tathāgatassa lohitaṃ uppādeti, saṃghaṃ bhindati. Dosaṃ upanissāya…pe… mohaṃ upanissāya…pe… mānaṃ upanissāya…pe… diṭṭhiṃ upanissāya…pe… patthanaṃ upanissāya pāṇaṃ hanati…pe… saṃghaṃ bhindati. Rāgo… doso… moho… māno… diṭṭhi… patthanā rāgassa… dosassa… mohassa… mānassa… diṭṭhiyā… patthanāya upanissayapaccayena paccayo. Pāṇātipāto pāṇātipātassa upanissayapaccayena paccayo. Pāṇātipāto adinnādānassa…pe… kāmesumicchācārassa…pe… musāvādassa…pe… pisuṇāya vācāya…pe… pharusāya vācāya…pe… samphappalāpassa…pe… abhijjhāya…pe… byāpādassa…pe… micchādiṭṭhiyā upanissayapaccayena paccayo. Adinnādānaṃ adinnādānassa… kāmesumicchācārassa… musāvādassa… (saṃkhittaṃ) micchādiṭṭhiyā… pāṇātipātassa upanissayapaccayena paccayo. (Cakkaṃ bandhitabbaṃ.) Kāmesumicchācāro…pe… musāvādo…pe… pisuṇavācā…pe… pharusavācā…pe… samphappalāpo…pe… abhijjhā…pe… byāpādo…pe… micchādiṭṭhi micchādiṭṭhiyā upanissayapaccayena paccayo. Micchādiṭṭhi pāṇātipātassa… adinnādānassa… kāmesumicchācārassa… musāvādassa… pisuṇāya vācāya… pharusāya vācāya… samphappalāpassa… abhijjhāya… byāpādassa upanissayapaccayena paccayo. Mātughātikammaṃ mātughātikammassa upanissayapaccayena paccayo. Mātughātikammaṃ pitughātikammassa upanissaya…pe… arahantaghātikammassa… ruhiruppādakammassa… saṃghabhedakammassa… niyatamicchādiṭṭhiyā upanissayapaccayena paccayo. Pitughātikammaṃ pitughātikammassa… arahantaghātikammassa… ruhiruppādakammassa… saṃghabhedakammassa… niyatamicchādiṭṭhiyā… mātughātikammassa upanissayapaccayena paccayo. Arahantaghātikammaṃ arahantaghātikammassa… ruhiruppādakammassa…pe… ruhiruppādakammaṃ ruhiruppādakammassa…pe… saṃghabhedakammaṃ saṃghabhedakammassa…pe… niyatamicchādiṭṭhi niyatamicchādiṭṭhiyā upanissayapaccayena paccayo. Niyatamicchādiṭṭhi mātughātikammassa upanissaya…pe… arahantaghātikammassa… ruhiruppādakammassa… saṃghabhedakammassa upanissayapaccayena paccayo. (Cakkaṃ kātabbaṃ.) (1)
909 Akusalo dhammo kusalassa dhammassa upanissayapaccayena paccayo. Pakatūpanissayo — rāgaṃ upanissāya dānaṃ deti, sīlaṃ samādiyati, uposathakammaṃ karoti, jhānaṃ uppādeti, vipassanaṃ uppādeti, maggaṃ uppādeti, abhiññaṃ uppādeti, samāpattiṃ uppādeti. Dosaṃ…pe… mohaṃ…pe… mānaṃ…pe… diṭṭhiṃ…pe… patthanaṃ upanissāya dānaṃ deti, sīlaṃ samādiyati, uposathakammaṃ karoti, jhānaṃ uppādeti, vipassanaṃ uppādeti, maggaṃ uppādeti, abhiññaṃ uppādeti, samāpattiṃ uppādeti. Rāgo… doso… moho… māno… diṭṭhi… patthanā saddhāya… sīlassa… sutassa… cāgassa… paññāya upanissayapaccayena paccayo. Pāṇaṃ hantvā tassa paṭighātatthāya dānaṃ deti, sīlaṃ samādiyati, uposathakammaṃ karoti, jhānaṃ uppādeti, vipassanaṃ uppādeti, maggaṃ uppādeti, abhiññaṃ uppādeti, samāpattiṃ uppādeti. Adinnaṃ ādiyitvā…pe… musā bhaṇitvā…pe… pisuṇaṃ bhaṇitvā…pe… pharusaṃ bhaṇitvā…pe… samphaṃ palapitvā…pe… sandhiṃ chinditvā…pe… nillopaṃ haritvā…pe… ekāgārikaṃ karitvā…pe… paripanthe ṭhatvā…pe… paradāraṃ gantvā…pe… gāmaghātaṃ karitvā…pe… nigamaghātaṃ karitvā tassa paṭighātatthāya dānaṃ deti, sīlaṃ samādiyati, uposathakammaṃ karoti, jhānaṃ uppādeti, vipassanaṃ uppādeti, maggaṃ uppādeti, abhiññaṃ uppādeti, samāpattiṃ uppādeti. Mātaraṃ jīvitā voropetvā tassa paṭighātatthāya dānaṃ deti, sīlaṃ samādiyati, uposathakammaṃ karoti. Pitaraṃ jīvitā voropetvā…pe… arahantaṃ jīvitā voropetvā…pe… duṭṭhena cittena tathāgatassa lohitaṃ uppādetvā…pe… saṃghaṃ bhinditvā tassa paṭighātatthāya dānaṃ deti, sīlaṃ samādiyati, uposathakammaṃ karoti. (2)
910 Akusalo dhammo abyākatassa dhammassa upanissayapaccayena paccayo— anantarūpanissayo, pakatūpanissayo.
911 Anantarūpanissayo — akusalaṃ vuṭṭhānassa upanissayapaccayena paccayo.
912 Pakatūpanissayo — rāgaṃ upanissāya attānaṃ ātāpeti paritāpeti, pariyiṭṭhimūlakaṃ dukkhaṃ paccanubhoti. Dosaṃ…pe… mohaṃ…pe… mānaṃ…pe… diṭṭhiṃ…pe… patthanaṃ upanissāya attānaṃ ātāpeti paritāpeti, pariyiṭṭhimūlakaṃ dukkhaṃ paccanubhoti. Rāgo… doso… moho… māno… diṭṭhi… patthanā kāyikassa sukhassa… kāyikassa dukkhassa… phalasamāpattiyā upanissayapaccayena paccayo. Akusalaṃ kammaṃ vipākassa upanissayapaccayena paccayo. (3)
913 Abyākato dhammo abyākatassa dhammassa upanissayapaccayena paccayo— ārammaṇūpanissayo, anantarūpanissayo, pakatūpanissayo.
914 Ārammaṇūpanissayo — arahā phalaṃ garuṃ katvā paccavekkhati, nibbānaṃ garuṃ katvā paccavekkhati, nibbānaṃ phalassa upanissayapaccayena paccayo.
915 Anantarūpanissayo — purimā purimā vipākābyākatā, kiriyābyākatā khandhā pacchimānaṃ pacchimānaṃ vipākābyākatānaṃ kiriyābyākatānaṃ khandhānaṃ upanissayapaccayena paccayo. Bhavaṅgaṃ āvajjanāya… kiriyaṃ vuṭṭhānassa… arahato anulomaṃ phalasamāpattiyā… nirodhā vuṭṭhahantassa nevasaññānāsaññāyatanakiriyaṃ phalasamāpattiyā upanissayapaccayena paccayo.
916 Pakatūpanissayo — kāyikaṃ sukhaṃ kāyikassa sukhassa, kāyikassa dukkhassa, phalasamāpattiyā upanissayapaccayena paccayo. Kāyikaṃ dukkhaṃ kāyikassa sukhassa, kāyikassa dukkhassa, phalasamāpattiyā upanissayapaccayena paccayo. Utu kāyikassa sukhassa, kāyikassa dukkhassa, phalasamāpattiyā upanissayapaccayena paccayo. Bhojanaṃ kāyikassa sukhassa, kāyikassa dukkhassa, phalasamāpattiyā upanissayapaccayena paccayo. Senāsanaṃ kāyikassa sukhassa, kāyikassa dukkhassa, phalasamāpattiyā upanissayapaccayena paccayo. Kāyikaṃ sukhaṃ… kāyikaṃ dukkhaṃ… utu… bhojanaṃ… senāsanaṃ kāyikassa sukhassa, kāyikassa dukkhassa, phalasamāpattiyā upanissayapaccayena paccayo. Phalasamāpatti kāyikassa sukhassa upanissayapaccayena paccayo.
917 Arahā kāyikaṃ sukhaṃ upanissāya anuppannaṃ kiriyasamāpattiṃ uppādeti, uppannaṃ samāpajjati, saṅkhāre aniccato dukkhato anattato vipassati. Kāyikaṃ dukkhaṃ… utuṃ… bhojanaṃ… senāsanaṃ upanissāya anuppannaṃ kiriyasamāpattiṃ uppādeti, uppannaṃ samāpajjati, saṅkhāre aniccato dukkhato anattato vipassati. (1)
918 Abyākato dhammo kusalassa dhammassa upanissayapaccayena paccayo— ārammaṇūpanissayo, anantarūpanissayo, pakatūpanissayo.
919 Ārammaṇūpanissayo — sekkhā phalaṃ garuṃ katvā paccavekkhanti, nibbānaṃ garuṃ katvā paccavekkhanti. Nibbānaṃ gotrabhussa… vodānassa… maggassa upanissayapaccayena paccayo.
920 Anantarūpanissayo — āvajjanā kusalānaṃ khandhānaṃ upanissayapaccayena paccayo.
921 Pakatūpanissayo — kāyikaṃ sukhaṃ upanissāya dānaṃ deti, sīlaṃ samādiyati, uposathakammaṃ karoti, jhānaṃ uppādeti, vipassanaṃ uppādeti, maggaṃ uppādeti, abhiññaṃ uppādeti, samāpattiṃ uppādeti. Kāyikaṃ dukkhaṃ… utuṃ… bhojanaṃ… senāsanaṃ upanissāya dānaṃ deti, sīlaṃ samādiyati, uposathakammaṃ karoti, jhānaṃ uppādeti, vipassanaṃ uppādeti, maggaṃ uppādeti, abhiññaṃ uppādeti, samāpattiṃ uppādeti. Kāyikaṃ sukhaṃ… kāyikaṃ dukkhaṃ… utu… bhojanaṃ… senāsanaṃ saddhāya… sīlassa… sutassa… cāgassa… paññāya upanissayapaccayena paccayo. (2)
922 Abyākato dhammo akusalassa dhammassa upanissayapaccayena paccayo— ārammaṇūpanissayo, anantarūpanissayo, pakatūpanissayo.
923 Ārammaṇūpanissayo — cakkhuṃ garuṃ katvā assādeti abhinandati, taṃ garuṃ katvā rāgo uppajjati, diṭṭhi uppajjati. Sotaṃ…pe… ghānaṃ…pe… jivhaṃ…pe… kāyaṃ…pe… rūpe…pe… sadde…pe… gandhe…pe… rase…pe… phoṭṭhabbe…pe… vatthuṃ…pe… vipākābyākate kiriyābyākate khandhe garuṃ katvā assādeti abhinandati, taṃ garuṃ katvā rāgo uppajjati, diṭṭhi uppajjati.
924 Anantarūpanissayo — āvajjanā akusalānaṃ khandhānaṃ upanissayapaccayena paccayo.
925 Pakatūpanissayo — kāyikaṃ sukhaṃ upanissāya pāṇaṃ hanati, adinnaṃ ādiyati, musā bhaṇati, pisuṇaṃ bhaṇati, pharusaṃ bhaṇati, samphaṃ palapati, sandhiṃ chindati, nillopaṃ harati, ekāgārikaṃ karoti, paripanthe tiṭṭhati, paradāraṃ gacchati, gāmaghātaṃ karoti, nigamaghātaṃ karoti, mātaraṃ jīvitā voropeti, pitaraṃ jīvitā voropeti, arahantaṃ jīvitā voropeti, duṭṭhena cittena tathāgatassa lohitaṃ uppādeti, saṃghaṃ bhindati.
926 Kāyikaṃ dukkhaṃ…pe… utuṃ…pe… bhojanaṃ…pe… senāsanaṃ upanissāya pāṇaṃ hanati… (Saṃkhittaṃ.) Saṃghaṃ bhindati.
927 Kāyikaṃ sukhaṃ… kāyikaṃ dukkhaṃ… utu… bhojanaṃ… senāsanaṃ rāgassa… dosassa… mohassa… mānassa… diṭṭhiyā… patthanāya upanissayapaccayena paccayo. (3)