tipitaka2500.github.io

8.2 Abhidhammabhājanīya

Sammappadhānavibhaṅga

Abhidhammabhājanīya

408. 1409 Cattāro sammappadhānā—  idha bhikkhu anuppannānaṃ pāpakānaṃ akusalānaṃ dhammānaṃ anuppādāya chandaṃ janeti vāyamati vīriyaṃ ārabhati cittaṃ paggaṇhāti padahati, uppannānaṃ pāpakānaṃ akusalānaṃ dhammānaṃ pahānāya chandaṃ janeti vāyamati vīriyaṃ ārabhati cittaṃ paggaṇhāti padahati, anuppannānaṃ kusalānaṃ dhammānaṃ uppādāya chandaṃ janeti vāyamati vīriyaṃ ārabhati cittaṃ paggaṇhāti padahati, uppannānaṃ kusalānaṃ dhammānaṃ ṭhitiyā asammosāya bhiyyobhāvāya vepullāya bhāvanāya pāripūriyā chandaṃ janeti vāyamati vīriyaṃ ārabhati cittaṃ paggaṇhāti padahati.

409. 1410 Kathañca bhikkhu anuppannānaṃ pāpakānaṃ akusalānaṃ dhammānaṃ anuppādāya chandaṃ janeti vāyamati vīriyaṃ ārabhati cittaṃ paggaṇhāti padahati? Idha bhikkhu yasmiṃ samaye lokuttaraṃ jhānaṃ bhāveti niyyānikaṃ apacayagāmiṃ diṭṭhigatānaṃ pahānāya paṭhamāya bhūmiyā pattiyā vivicceva kāmehi…pe…  paṭhamaṃ jhānaṃ upasampajja viharati dukkhapaṭipadaṃ dandhābhiññaṃ, tasmiṃ samaye anuppannānaṃ pāpakānaṃ akusalānaṃ dhammānaṃ anuppādāya chandaṃ janeti vāyamati vīriyaṃ ārabhati cittaṃ paggaṇhāti padahati.

410. 1411 “Chandaṃ janetī”ti. Tattha katamo chando? Yo chando chandikatā kattukamyatā kusalo dhammacchando—  ayaṃ vuccati “chando”. Imaṃ chandaṃ janeti sañjaneti uṭṭhapeti samuṭṭhapeti nibbatteti abhinibbatteti. Tena vuccati “chandaṃ janetī”ti.

411. 1412 “Vāyamatī”ti. Tattha katamo vāyāmo? Yo cetasiko vīriyārambho…pe…  sammāvāyāmo vīriyasambojjhaṅgo maggaṅgaṃ maggapariyāpannaṃ—  ayaṃ vuccati “vāyāmo”. Iminā vāyāmena upeto hoti samupeto upāgato samupāgato upapanno sampanno samannāgato. Tena vuccati “vāyamatī”ti.

412. 1413 “Vīriyaṃ ārabhatī”ti. Tattha katamaṃ vīriyaṃ? Yo cetasiko vīriyārambho…pe…  sammāvāyāmo vīriyasambojjhaṅgo maggaṅgaṃ maggapariyāpannaṃ—  idaṃ vuccati “vīriyaṃ”. Imaṃ vīriyaṃ ārabhati samārabhati āsevati bhāveti bahulīkaroti. Tena vuccati “vīriyaṃ ārabhatī”ti.

413. 1414 “Cittaṃ paggaṇhātī”ti. Tattha katamaṃ cittaṃ? Yaṃ cittaṃ mano mānasaṃ…pe…  tajjāmanoviññāṇadhātu—  idaṃ vuccati “cittaṃ”. Imaṃ cittaṃ paggaṇhāti sampaggaṇhāti upatthambheti paccupatthambheti. Tena vuccati “cittaṃ paggaṇhātī”ti.

414. 1415 “Padahatī”ti. Tattha katamaṃ sammappadhānaṃ? Yo cetasiko vīriyārambho…pe…  sammāvāyāmo vīriyasambojjhaṅgo maggaṅgaṃ maggapariyāpannaṃ—  idaṃ vuccati “sammappadhānaṃ”. Avasesā dhammā sammappadhānasampayuttā.

415. 1416 Kathañca bhikkhu uppannānaṃ pāpakānaṃ akusalānaṃ dhammānaṃ pahānāya chandaṃ janeti vāyamati vīriyaṃ ārabhati cittaṃ paggaṇhāti padahati? Idha bhikkhu yasmiṃ samaye lokuttaraṃ jhānaṃ bhāveti niyyānikaṃ apacayagāmiṃ diṭṭhigatānaṃ pahānāya paṭhamāya bhūmiyā pattiyā vivicceva kāmehi…pe…  paṭhamaṃ jhānaṃ upasampajja viharati dukkhapaṭipadaṃ dandhābhiññaṃ, tasmiṃ samaye uppannānaṃ pāpakānaṃ akusalānaṃ dhammānaṃ pahānāya chandaṃ janeti vāyamati vīriyaṃ ārabhati cittaṃ paggaṇhāti padahati.

416. 1417 “Chandaṃ janetī”ti…pe…  “vāyamatī”ti…pe…  “vīriyaṃ ārabhatī”ti…pe…  “cittaṃ paggaṇhātī”ti…pe…  “padahatī”ti. Tattha katamaṃ sammappadhānaṃ? Yo cetasiko vīriyārambho…pe…  sammāvāyāmo vīriyasambojjhaṅgo maggaṅgaṃ maggapariyāpannaṃ—  idaṃ vuccati “sammappadhānaṃ”. Avasesā dhammā sammappadhānasampayuttā.

417. 1418 Kathañca bhikkhu anuppannānaṃ kusalānaṃ dhammānaṃ uppādāya chandaṃ janeti vāyamati vīriyaṃ ārabhati cittaṃ paggaṇhāti padahati? Idha bhikkhu yasmiṃ samaye lokuttaraṃ jhānaṃ bhāveti niyyānikaṃ apacayagāmiṃ diṭṭhigatānaṃ pahānāya paṭhamāya bhūmiyā pattiyā vivicceva kāmehi…pe…  paṭhamaṃ jhānaṃ upasampajja viharati dukkhapaṭipadaṃ dandhābhiññaṃ, tasmiṃ samaye anuppannānaṃ kusalānaṃ dhammānaṃ uppādāya chandaṃ janeti vāyamati vīriyaṃ ārabhati cittaṃ paggaṇhāti padahati.

418. 1419 “Chandaṃ janetī”ti…pe…  “vāyamatī”ti…pe…  “vīriyaṃ ārabhatī”ti…pe…  “cittaṃ paggaṇhātī”ti…pe…  “padahatī”ti. Tattha katamaṃ sammappadhānaṃ? Yo cetasiko vīriyārambho…pe…  sammāvāyāmo vīriyasambojjhaṅgo maggaṅgaṃ maggapariyāpannaṃ—  idaṃ vuccati “sammappadhānaṃ”. Avasesā dhammā sammappadhānasampayuttā.

419. 1420 Kathañca bhikkhu uppannānaṃ kusalānaṃ dhammānaṃ ṭhitiyā asammosāya bhiyyobhāvāya vepullāya bhāvanāya pāripūriyā chandaṃ janeti vāyamati vīriyaṃ ārabhati cittaṃ paggaṇhāti padahati? Idha bhikkhu yasmiṃ samaye lokuttaraṃ jhānaṃ bhāveti niyyānikaṃ apacayagāmiṃ diṭṭhigatānaṃ pahānāya paṭhamāya bhūmiyā pattiyā vivicceva kāmehi…pe…  paṭhamaṃ jhānaṃ upasampajja viharati dukkhapaṭipadaṃ dandhābhiññaṃ, tasmiṃ samaye uppannānaṃ kusalānaṃ dhammānaṃ ṭhitiyā asammosāya bhiyyobhāvāya vepullāya bhāvanāya pāripūriyā chandaṃ janeti vāyamati vīriyaṃ ārabhati cittaṃ paggaṇhāti padahati.

420. 1421 “Ṭhitiyā”ti. Yā ṭhiti so asammoso, yo asammoso so bhiyyobhāvo, yo bhiyyobhāvo taṃ vepullaṃ, yaṃ vepullaṃ sā bhāvanā, yā bhāvanā sā pāripūrī.

421. 1422 “Chandaṃ janetī”ti. Tattha katamo chando? Yo chando chandikatā kattukamyatā kusalo dhammacchando—  ayaṃ vuccati “chando”. Imaṃ chandaṃ janeti sañjaneti uṭṭhapeti samuṭṭhapeti nibbatteti abhinibbatteti. Tena vuccati “chandaṃ janetī”ti.

422. 1423 “Vāyamatī”ti. Tattha katamo vāyāmo? Yo cetasiko vīriyārambho…pe…  sammāvāyāmo vīriyasambojjhaṅgo maggaṅgaṃ maggapariyāpannaṃ—  ayaṃ vuccati “vāyāmo”. Iminā vāyāmena upeto hoti…pe…  samannāgato. Tena vuccati “vāyamatī”ti.

423. 1424 “Vīriyaṃ ārabhatī”ti. Tattha katamaṃ vīriyaṃ? Yo cetasiko vīriyārambho…pe…  sammāvāyāmo vīriyasambojjhaṅgo maggaṅgaṃ maggapariyāpannaṃ—  idaṃ vuccati “vīriyaṃ”. Imaṃ vīriyaṃ ārabhati samārabhati āsevati bhāveti bahulīkaroti. Tena vuccati “vīriyaṃ ārabhatī”ti.

424. 1425 “Cittaṃ paggaṇhātī”ti. Tattha katamaṃ cittaṃ? Yaṃ cittaṃ mano mānasaṃ…pe…  tajjāmanoviññāṇadhātu—  idaṃ vuccati “cittaṃ”. Imaṃ cittaṃ paggaṇhāti sampaggaṇhāti upatthambheti paccupatthambheti. Tena vuccati “cittaṃ paggaṇhātī”ti.

425. 1426 “Padahatī”ti. Tattha katamaṃ sammappadhānaṃ? Yo cetasiko vīriyārambho…pe…  sammāvāyāmo vīriyasambojjhaṅgo maggaṅgaṃ maggapariyāpannaṃ—  idaṃ vuccati “sammappadhānaṃ”. Avasesā dhammā sammappadhānasampayuttā.

426. 1427 Tattha katamaṃ sammappadhānaṃ? Idha bhikkhu yasmiṃ samaye lokuttaraṃ jhānaṃ bhāveti niyyānikaṃ apacayagāmiṃ diṭṭhigatānaṃ pahānāya paṭhamāya bhūmiyā pattiyā vivicceva kāmehi…pe…  paṭhamaṃ jhānaṃ upasampajja viharati dukkhapaṭipadaṃ dandhābhiññaṃ, yo tasmiṃ samaye cetasiko vīriyārambho…pe…  sammāvāyāmo vīriyasambojjhaṅgo maggaṅgaṃ maggapariyāpannaṃ—  idaṃ vuccati “sammappadhānaṃ”. Avasesā dhammā sammappadhānasampayuttā.

1428 Abhidhammabhājanīyaṃ.