
-
-
- Khuddakapāṭhapāḷi
- Dhammapadapāḷi
- Udānapāḷi
- Itivuttakapāḷi
- Suttanipātapāḷi
- Vimānavatthupāḷi
- Petavatthupāḷi
- Theragāthāpāḷi
- Therīgāthāpāḷi
- Therāpadānapāḷi
- Therīapadānapāḷi
- Buddhavaṃsapāḷi
- Cariyāpiṭakapāḷi
- Jātakapāḷi
- Jātakapāḷi
- Mahāniddesapāḷi
- Cūḷaniddesapāḷi
- Paṭisambhidāmaggapāḷi
- Nettipāḷi
- Peṭakopadesapāḷi
- Milindapañhapāḷi
-
17.2.8 Aṭṭhakaniddesa
Khuddakavatthuvibhaṅga
Niddesa
Aṭṭhakaniddesa
952. 2891 Tattha katamāni aṭṭha kilesavatthūni? Lobho, doso, moho, māno, diṭṭhi, vicikicchā, thinaṃ, uddhaccaṃ— imāni aṭṭha kilesavatthūni. (1)
953. 2892 Tattha katamāni aṭṭha kusītavatthūni?
2893 Idha bhikkhunā kammaṃ kātabbaṃ hoti. Tassa evaṃ hoti— “kammaṃ kho me kātabbaṃ bhavissati. Kammaṃ kho pana me karontassa kāyo kilamissati. Handāhaṃ nipajjāmī”ti. So nipajjati; na vīriyaṃ ārabhati appattassa pattiyā, anadhigatassa adhigamāya, asacchikatassa sacchikiriyāya. Idaṃ paṭhamaṃ kusītavatthu.
2894 Puna caparaṃ bhikkhunā kammaṃ kataṃ hoti. Tassa evaṃ hoti— “ahaṃ kho kammaṃ akāsiṃ. Kammaṃ kho pana me karontassa kāyo kilanto. Handāhaṃ nipajjāmī”ti. So nipajjati; na vīriyaṃ ārabhati appattassa pattiyā, anadhigatassa adhigamāya, asacchikatassa sacchikiriyāya. Idaṃ dutiyaṃ kusītavatthu.
2895 Puna caparaṃ bhikkhunā maggo gantabbo hoti. Tassa evaṃ hoti— “maggo kho me gantabbo bhavissati. Maggaṃ kho pana me gacchantassa kāyo kilamissati. Handāhaṃ nipajjāmī”ti. So nipajjati; na vīriyaṃ ārabhati appattassa pattiyā, anadhigatassa adhigamāya, asacchikatassa sacchikiriyāya. Idaṃ tatiyaṃ kusītavatthu.
2896 Puna caparaṃ bhikkhunā maggo gato hoti. Tassa evaṃ hoti— “ahaṃ kho maggaṃ agamāsiṃ. Maggaṃ kho pana me gacchantassa kāyo kilanto. Handāhaṃ nipajjāmī”ti. So nipajjati; na vīriyaṃ ārabhati appattassa pattiyā, anadhigatassa adhigamāya, asacchikatassa sacchikiriyāya. Idaṃ catutthaṃ kusītavatthu.
2897 Puna caparaṃ bhikkhu gāmaṃ vā nigamaṃ vā piṇḍāya caranto na labhati lūkhassa vā paṇītassa vā bhojanassa yāvadatthaṃ pāripūriṃ. Tassa evaṃ hoti— “ahaṃ kho gāmaṃ vā nigamaṃ vā piṇḍāya caranto nālatthaṃ lūkhassa vā paṇītassa vā bhojanassa yāvadatthaṃ pāripūriṃ. Tassa me kāyo kilanto akammañño. Handāhaṃ nipajjāmī”ti. So nipajjati; na vīriyaṃ ārabhati appattassa pattiyā, anadhigatassa adhigamāya, asacchikatassa sacchikiriyāya. Idaṃ pañcamaṃ kusītavatthu.
2898 Puna caparaṃ bhikkhu gāmaṃ vā nigamaṃ vā piṇḍāya caranto labhati lūkhassa vā paṇītassa vā bhojanassa yāvadatthaṃ pāripūriṃ. Tassa evaṃ hoti— “ahaṃ kho gāmaṃ vā nigamaṃ vā piṇḍāya caranto alatthaṃ lūkhassa vā paṇītassa vā bhojanassa yāvadatthaṃ pāripūriṃ. Tassa me kāyo kilanto akammañño māsācitaṃ maññe. Handāhaṃ nipajjāmī”ti. So nipajjati; na vīriyaṃ ārabhati appattassa pattiyā, anadhigatassa adhigamāya, asacchikatassa sacchikiriyāya. Idaṃ chaṭṭhaṃ kusītavatthu.
2899 Puna caparaṃ bhikkhuno uppanno hoti appamattako ābādho. Tassa evaṃ hoti— “uppanno kho me ayaṃ appamattako ābādho. Atthi kappo nipajjituṃ. Handāhaṃ nipajjāmī”ti. So nipajjati; na vīriyaṃ ārabhati appattassa pattiyā, anadhigatassa adhigamāya, asacchikatassa sacchikiriyāya. Idaṃ sattamaṃ kusītavatthu.
2900 Puna caparaṃ bhikkhu gilānā vuṭṭhito hoti aciravuṭṭhito gelaññā. Tassa evaṃ hoti— “ahaṃ kho gilānā vuṭṭhito aciravuṭṭhito gelaññā. Tassa me kāyo dubbalo akammañño. Handāhaṃ nipajjāmī”ti. So nipajjati; na vīriyaṃ ārabhati appattassa pattiyā, anadhigatassa adhigamāya, asacchikatassa sacchikiriyāya. Idaṃ aṭṭhamaṃ kusītavatthu. Imāni aṭṭha kusītavatthūni. (2)
954. 2901 Tattha katamesu aṭṭhasu lokadhammesu cittassa paṭighāto? Lābhe sārāgo, alābhe paṭivirodho, yase sārāgo, ayase paṭivirodho, pasaṃsāya sārāgo, nindāya paṭivirodho, sukhe sārāgo, dukkhe paṭivirodho— imesu aṭṭhasu lokadhammesu cittassa paṭighāto. (3)
955. 2902 Tattha katame aṭṭha anariyavohārā? Adiṭṭhe diṭṭhavāditā, assute sutavāditā, amute mutavāditā, aviññāte viññātavāditā, diṭṭhe adiṭṭhavāditā, sute assutavāditā, mute amutavāditā, viññāte aviññātavāditā— ime aṭṭha anariyavohārā. (4)
956. 2903 Tattha katame aṭṭha micchattā? Micchādiṭṭhi, micchāsaṅkappo, micchāvācā, micchākammanto, micchāājīvo, micchāvāyāmo, micchāsati, micchāsamādhi— ime aṭṭha micchattā. (5)
957. 2904 Tattha katame aṭṭha purisadosā? Idha bhikkhū bhikkhuṃ āpattiyā codenti. So bhikkhu bhikkhūhi āpattiyā codīyamāno “na sarāmi na sarāmī”ti assatiyāva nibbeṭheti. Ayaṃ paṭhamo purisadoso.
2905 Puna caparaṃ bhikkhū bhikkhuṃ āpattiyā codenti. So bhikkhu bhikkhūhi āpattiyā codīyamāno codakaṃyeva paṭippharati— “kiṃ nu kho tuyhaṃ bālassa abyattassa bhaṇitena. Tvampi nāma maṃ bhaṇitabbaṃ maññasī”ti. Ayaṃ dutiyo purisadoso.
2906 Puna caparaṃ bhikkhū bhikkhuṃ āpattiyā codenti. So bhikkhu bhikkhūhi āpattiyā codīyamāno codakaṃyeva paccāropeti— “tvampi khosi itthannāmaṃ āpattiṃ āpanno. Tvaṃ tāva paṭhamaṃ paṭikarohī”ti. Ayaṃ tatiyo purisadoso.
2907 Puna caparaṃ bhikkhū bhikkhuṃ āpattiyā codenti. So bhikkhu bhikkhūhi āpattiyā codīyamāno aññenāññaṃ paṭicarati, bahiddhā kathaṃ apanāmeti, kopañca dosañca appaccayañca pātukaroti. Ayaṃ catuttho purisadoso.
2908 Puna caparaṃ bhikkhū bhikkhuṃ āpattiyā codenti. So bhikkhu bhikkhūhi āpattiyā codīyamāno saṃghamajjhe bāhāvikkhepakaṃ bhaṇati. Ayaṃ pañcamo purisadoso.
2909 Puna caparaṃ bhikkhū bhikkhuṃ āpattiyā codenti. So bhikkhu bhikkhūhi āpattiyā codīyamāno “nevāhaṃ āpannomhi, na panāhaṃ anāpannomhī”ti tuṇhībhūto saṃghaṃ viheseti. Ayaṃ chaṭṭho purisadoso.
2910 Puna caparaṃ bhikkhū bhikkhuṃ āpattiyā codenti. So bhikkhu bhikkhūhi āpattiyā codīyamāno anādiyitvā saṃghaṃ, anādiyitvā codakaṃ, sāpattikova yenakāmaṃ pakkamati. Ayaṃ sattamo purisadoso.
2911 Puna caparaṃ bhikkhū bhikkhuṃ āpattiyā codenti. So bhikkhu bhikkhūhi āpattiyā codīyamāno evamāha— “kiṃ nu kho tumhe āyasmanto atibāḷhaṃ mayi byāvaṭā. Idānāhaṃ sikkhaṃ paccakkhāya hīnāyāvattissāmī”ti. So sikkhaṃ paccakkhāya hīnāyāvattitvā evamāha— “idāni kho tumhe āyasmanto attamanā hothā”ti. Ayaṃ aṭṭhamo purisadoso. Ime aṭṭha purisadosā. (6)
958. 2912 Tattha katame aṭṭha asaññīvādā? “Rūpī attā hoti arogo paraṃ maraṇā”ti— asaññīti naṃ paññapenti; arūpī attā…pe… rūpī ca arūpī ca…pe… nevarūpīnārūpī…pe… “antavā attā hoti arogo paraṃ maraṇā”ti— asaññīti naṃ paññapenti; “anantavā attā hoti arogo paraṃ maraṇā”ti— asaññīti naṃ paññapenti; “antavā ca anantavā ca attā hoti arogo paraṃ maraṇā”ti— asaññīti naṃ paññapenti; “nevantavā nānantavā attā hoti arogo paraṃ maraṇā”ti— asaññīti naṃ paññapenti. Ime aṭṭha asaññīvādā. (7)
959. 2913 Tattha katame aṭṭha nevasaññīnāsaññīvādā? “Rūpī attā hoti arogo paraṃ maraṇā”ti— nevasaññīnāsaññīti naṃ paññapenti; “arūpī attā hoti arogo paraṃ maraṇā”ti— nevasaññīnāsaññīti naṃ paññapenti; “rūpī ca arūpī ca attā hoti arogo paraṃ maraṇā”ti— nevasaññīnāsaññīti naṃ paññapenti; “nevarūpīnārūpī attā hoti arogo paraṃ maraṇā”ti— nevasaññīnāsaññīti naṃ paññapenti; “antavā attā hoti arogo paraṃ maraṇā”ti— nevasaññīnāsaññīti naṃ paññapenti; “anantavā attā hoti arogo paraṃ maraṇā”ti— nevasaññīnāsaññīti naṃ paññapenti; “antavā ca anantavā ca attā hoti arogo paraṃ maraṇā”ti— nevasaññīnāsaññīti naṃ paññapenti; “nevantavā nānantavā attā hoti arogo paraṃ maraṇā”ti— nevasaññīnāsaññīti naṃ paññapenti. Ime aṭṭha nevasaññīnāsaññīvādā. (8)
2914 Aṭṭhakaṃ.