
-
-
- Khuddakapāṭhapāḷi
- Dhammapadapāḷi
- Udānapāḷi
- Itivuttakapāḷi
- Suttanipātapāḷi
- Vimānavatthupāḷi
- Petavatthupāḷi
- Theragāthāpāḷi
- Therīgāthāpāḷi
- Therāpadānapāḷi
- Therīapadānapāḷi
- Buddhavaṃsapāḷi
- Cariyāpiṭakapāḷi
- Jātakapāḷi
- Jātakapāḷi
- Mahāniddesapāḷi
- Cūḷaniddesapāḷi
- Paṭisambhidāmaggapāḷi
- Nettipāḷi
- Peṭakopadesapāḷi
- Milindapañhapāḷi
-
6.1.2 Gotamivatthadānapañha
Anumānapañha
Buddhavagga
Gotamivatthadānapañha
172. 1072 “Bhante nāgasena, bhāsitampetaṃ bhagavatā mātucchāya mahāpajāpatiyā gotamiyā vassikasāṭikāya dīyamānāya ‘saṃghe, gotami, dehi, saṃghe te dinne ahañceva pūjito bhavissāmi saṃgho cā’ti. Kiṃ nu kho, bhante nāgasena, tathāgato saṃgharatanato na bhāriko na garuko na dakkhiṇeyyo, yaṃ tathāgato sakāya mātucchāya sayaṃ piñjitaṃ sayaṃ luñcitaṃ sayaṃ pothitaṃ sayaṃ kantitaṃ sayaṃ vāyitaṃ vassikasāṭikaṃ attano dīyamānaṃ saṃghassa dāpesi. Yadi, bhante nāgasena, tathāgato saṃgharatanato uttaro bhaveyya adhiko vā visiṭṭho vā, ‘mayi dinne mahapphalaṃ bhavissatī’ti na tathāgato mātucchāya sayaṃ piñjitaṃ sayaṃ luñcitaṃ sayaṃ pothitaṃ vassikasāṭikaṃ saṃghe dāpeyya, yasmā ca kho, bhante nāgasena tathāgato attānaṃ na patthayati na upanissayati, tasmā tathāgato mātucchāya taṃ vassikasāṭikaṃ saṃghassa dāpesī”ti.
1073 “Bhāsitampetaṃ, mahārāja, bhagavatā mātucchāya mahāpajāpatiyā gotamiyā vassikasāṭikāya dīyamānāya ‘saṃghe, gotami, dehi, saṃghe te dinne ahañceva pūjito bhavissāmi saṃgho cā’ti. Taṃ pana na attano patimānanassa avipākatāya na adakkhiṇeyyatāya, api ca kho, mahārāja, hitatthāya anukampāya anāgatamaddhānaṃ saṃgho mamaccayena cittīkato bhavissatīti vijjamāneyeva guṇe parikittayanto evamāha— ‘saṃghe, gotami, dehi, saṃghe te dinne ahañceva pūjito bhavissāmi saṃgho cā’ti.
1074 Yathā, mahārāja, pitā dharamānoyeva amaccabhaṭabaladovārikaanīkaṭṭhapārisajjajanamajjhe rañño santike puttassa vijjamānaṃyeva guṇaṃ pakitteti ‘idha ṭhapito anāgatamaddhānaṃ janamajjhe pūjito bhavissatī’ti. Evameva kho, mahārāja, tathāgato hitatthāya anukampāya anāgatamaddhānaṃ saṃgho mamaccayena cittīkato bhavissatīti vijjamāneyeva guṇe pakittayanto evamāha— ‘saṃghe, gotami, dehi, saṃghe te dinne ahañceva pūjito bhavissāmi saṃgho cā’ti.
1075 Na kho, mahārāja, tāvatakena vassikasāṭikānuppadānamattakena saṃgho tathāgatato adhiko nāma hoti visiṭṭho vā. Yathā, mahārāja, mātāpitaro puttānaṃ ucchādenti parimaddanti nahāpenti sambāhenti, api nu kho, mahārāja, tāvatakena ucchādanaparimaddananahāpanasambāhanamattakena ‘putto mātāpitūhi adhiko nāma hoti visiṭṭho vā’”ti? “Na hi, bhante, akāmakaraṇīyā, bhante, puttā mātāpitūnaṃ, tasmā mātāpitaro puttānaṃ ucchādanaparimaddananahāpanasambāhanaṃ karontī”ti. “Evameva kho, mahārāja, na tāvatakena vassikasāṭikānuppadānamattakena saṃgho tathāgatato adhiko nāma hoti visiṭṭho vāti. Api ca tathāgato akāmakaraṇīyaṃ karonto mātucchāya taṃ vassikasāṭikaṃ saṃghassa dāpesi.
1076 Yathā vā pana, mahārāja, kocideva puriso rañño upāyanaṃ āhareyya, taṃ rājā upāyanaṃ aññatarassa bhaṭassa vā balassa vā senāpatissa vā purohitassa vā dadeyya. Api nu kho so, mahārāja, puriso tāvatakena upāyanapaṭilābhamattakena raññā adhiko nāma hoti visiṭṭho vā”ti? “Na hi, bhante, rājabhattiko, bhante, so puriso rājūpajīvī, taṭṭhāne ṭhapento rājā upāyanaṃ detī”ti. “Evameva kho, mahārāja, na tāvatakena vassikasāṭikānuppadānamattakena saṃgho tathāgatato adhiko nāma hoti visiṭṭho vā, atha kho tathāgatabhattiko tathāgatūpajīvī. Taṭṭhāne ṭhapento tathāgato saṃghassa vassikasāṭikaṃ dāpesi.
1077 Api ca, mahārāja, tathāgatassa evaṃ ahosi ‘sabhāvapaṭipūjanīyo saṃgho, mama santakena saṃghaṃ paṭipūjessāmī’ti saṃghassa vassikasāṭikaṃ dāpesi, na, mahārāja, tathāgato attano yeva paṭipūjanaṃ vaṇṇeti, atha kho ye loke paṭipūjanārahā, tesampi tathāgato paṭipūjanaṃ vaṇṇeti.
1078 Bhāsitampetaṃ, mahārāja, bhagavatā devātidevena majjhimanikāyavaralañchake dhammadāyādadhammapariyāye appicchappaṭipattiṃ pakittayamānena ‘asuyeva me purimo bhikkhu pujjataro ca pāsaṃsataro cā’ti. Natthi, mahārāja, bhavesu koci satto tathāgatato dakkhiṇeyyo vā uttaro vā adhiko vā visiṭṭho vā, tathāgatova uttaro adhiko visiṭṭho.
1079 Bhāsitampetaṃ, mahārāja, saṃyuttanikāyavare māṇavagāmikena devaputtena bhagavato purato ṭhatvā devamanussamajjhe—
1080 ‘Vipulo rājagahīyānaṃ, |
giri seṭṭho pavuccati; |
Seto himavataṃ seṭṭho, |
ādicco aghagāminaṃ. |
1081 Samuddo udadhinaṃ seṭṭho, |
nakkhattānañca candimā; |
Sadevakassa lokassa, |
buddho aggo pavuccatī’ti. |
1082 Tā kho panetā, mahārāja, māṇavagāmikena devaputtena gāthā sugītā na duggītā, subhāsitā na dubbhāsitā, anumatā ca bhagavatā, nanu, mahārāja, therenapi sāriputtena dhammasenāpatinā bhaṇitaṃ—
1083 ‘Eko manopasādo, |
Saraṇagamanamañjalipaṇāmo vā; |
Ussahate tārayituṃ, |
Mārabalanisūdane buddhe’ti. |
1084 Bhagavatā ca bhaṇitaṃ devātidevena ‘ekapuggalo, bhikkhave, loke uppajjamāno uppajjati bahujanahitāya bahujanasukhāya lokānukampāya atthāya hitāya sukhāya devamanussānaṃ. Katamo ekapuggalo? Tathāgato arahaṃ sammāsambuddho…pe… devamanussānan’”ti. “Sādhu, bhante nāgasena, evametaṃ tathā sampaṭicchāmī”ti.
1085 Gotamivatthadānapañho dutiyo.