
-
-
- Khuddakapāṭhapāḷi
- Dhammapadapāḷi
- Udānapāḷi
- Itivuttakapāḷi
- Suttanipātapāḷi
- Vimānavatthupāḷi
- Petavatthupāḷi
- Theragāthāpāḷi
- Therīgāthāpāḷi
- Therāpadānapāḷi
- Therīapadānapāḷi
- Buddhavaṃsapāḷi
- Cariyāpiṭakapāḷi
- Jātakapāḷi
- Jātakapāḷi
- Mahāniddesapāḷi
- Cūḷaniddesapāḷi
- Paṭisambhidāmaggapāḷi
- Nettipāḷi
- Peṭakopadesapāḷi
- Milindapañhapāḷi
-
3 Suttādhiṭṭhānatatiyabhūmi
Suttādhiṭṭhānatatiyabhūmi
32. 361 Tattha katamaṃ suttādhiṭṭhānaṃ?
362 Lobhādhiṭṭhānaṃ dosādhiṭṭhānaṃ mohādhiṭṭhānaṃ alobhādhiṭṭhānaṃ adosādhiṭṭhānaṃ amohādhiṭṭhānaṃ kāyakammādhiṭṭhānaṃ vācākammādhiṭṭhānaṃ manokammādhiṭṭhānaṃ saddhindriyādhiṭṭhānaṃ vīriyindriyādhiṭṭhānaṃ satindriyādhiṭṭhānaṃ samādhindriyādhiṭṭhānaṃ paññindriyādhiṭṭhānaṃ.
363 Tattha katamaṃ lobhādhiṭṭhānaṃ?
364 “Vitakkamathitassa jantuno, |
Tibbarāgassa subhānupassino; |
Bhiyyo taṇhā pavaḍḍhati, |
Esa kho gāḷhaṃ karoti bandhanaṃ”. |
365 Vitakkamathitassāti kāmarāgo. Subhānupassinoti kāmarāgavatthu. Bhiyyo taṇhā pavaḍḍhatīti kāmataṇhā. Esa gāḷhaṃ karoti bandhananti rāgaṃ, iti yo yo dhammo mūlanikkhitto, so yevettha dhammo uggāvahitabbo. Na bhagavā ekaṃ dhammaṃ ārabbha aññaṃ dhammaṃ deseti. Yassa vitakketi kāmavitakko tameva vitakkaṃ kāmavitakkena niddisīyati. Tibbarāgassāti tasseva vitakkassa vatthuṃ niddisati. Subhānupassino bhiyyo taṇhā pavaḍḍhatīti tameva rāgaṃ kāmataṇhāti niddisati. Esa gāḷhaṃ karoti bandhananti tameva taṇhāsaṃyojanaṃ niddisati. Evaṃ gāthāsu anuminitabbaṃ. Evaṃ saveyyākaraṇesu.
366 Tattha bhagavā ekaṃ dhammaṃ tividhaṃ niddisati, nissandato hetuto phalato.
367 “Dadaṃ piyo hoti bhajanti naṃ bahū, |
Kittiñca pappoti yaso ca vaḍḍhati; |
Amaṅkubhūto parisaṃ vigāhati, |
Visārado hoti naro amaccharī”. |
368 Dadanti yaṃ yaṃ dānaṃ, idaṃ dānamayikaṃ puññakriyaṃ. Tattha hetu. Yañcetaṃ. Bhajanti naṃ bahū, kittinti yo ca kalyāṇo kittisaddo loke abbhuggacchati, yaṃ bahukassa janassa piyo bhavati manāpo ca. Yañca avippaṭisārī kālaṃ karoti ayaṃ nissando. Yaṃ kāyassa bhedā devesu upapajjatīti idaṃ phalaṃ. Idaṃ lobhādhiṭṭhānaṃ.
33. 369 Tattha katamaṃ dosādhiṭṭhānaṃ?
370 “Yo pāṇamatipāteti, |
musāvādañca bhāsati; |
Loke adinnaṃ ādiyati, |
paradārañca gacchati; |
Surāmerayapānañca, |
yo naro anuyuñjati. |
371 Appahāya pañca verāni, |
dussīlo iti vuccati; |
Kāyassa bhedā duppañño, |
nirayaṃ sopapajjati”. |
372 Yo pāṇamatipātetīti duṭṭho pāṇamatipāteti. Musāvādañca bhāsatīti dosopaghātāya musāvādañca bhāsati. Surāmerayapānañca, yo naro anuyuñjatīti doso nidānaṃ. Yo ca surāmerayapānaṃ anuyuñjati yathāparadāravihārī amittā janayanti.
373 Pañca verāni appahāyāti pañcannaṃ bhikkhāpadānaṃ samatikkamanaṃ sabbesaṃ dosajānaṃ sā paṇṇatti, teneva dosajanitena kammena dussīlo iti vuccati sopi dhammo hetunā niddisitabbo, nissandena phalena ca.
374 Tīṇi bālassa bālalakkhaṇāni— dubbhāsitabhāsī ca hoti, duccintitacintī ca dukkaṭakammakārī ca. Tattha yaṃ kāyena ca vācāya ca parakkamati, idamassa dukkaṭakammakārī. Tāyaṃ yathā ca musāvādaṃ bhāsati yathā pubbaniddiṭṭhaṃ, idamassa dubbhāsitā. Yañca saṅkappeti manoduccaritaṃ byāpādaṃ, idamassa duccintitacintitā. Yaṃ so imehi tīhi bālalakkhaṇehi samannāgato tīṇi tajjāni dukkhāni domanassāni anubhavati, so ca hoti sabhaggato vā parisaggato vā tajjaṃ kathaṃ kathanti. Yadā bhavati so ca pāṇātipātādidasaakusalakammapatho, so tatonidānaṃ dukkhaṃ domanassaṃ paṭisaṃvedetīti. Puna caparaṃ yadā passati coraṃ rājāparādhikaṃ raññā gahitaṃ jīvitā voropetaṃ, tassevaṃ bhavati sace mamampi rājā jāneyya mamampi rājā gāhāpetvā jīvitā voropeyyāti, so tatonidānaṃ dukkhaṃ domanassaṃ paṭisaṃvedeti. Puna caparaṃ bālo yadā bhavati āsanā samārūḷho yāva yā me gati bhavissati ito pecca paraṃ maraṇāti so tatonidānaṃ dukkhaṃ domanassaṃ paṭisaṃvedeti iti bālalakkhaṇaṃ hetu. Tīṇi tajjāni dukkhāni nissando. Kāyassa bhedā nirayesu upapajjati, idaṃ phalaṃ. Idaṃ dosādhiṭṭhānaṃ.
34. 375 Tattha katamaṃ mohādhiṭṭhānaṃ?
376 “Satañceva sahassānaṃ, |
kappānaṃ saṃsarissati; |
Atha vāpi tato bhiyyo, |
gabbhā gabbhaṃ gamissatha. |
377 Anupādāya buddhavacanaṃ, |
Saṅkhāre attato upādāya; |
Dukkhassantaṃ karissanti, |
Ṭhānametaṃ na vijjati”. |
378 Yo yaṃ anamataggasaṃsāraṃ samāpanno jāyate ca mīyate ca, ayaṃ avijjāhetukā. Yānipi ca saṅkhārānaṃ payojanāni, tānipi avijjāpaccayāni, yaṃ adassanaṃ buddhavacanassa, ayaṃ avijjāsutteyeva niddiṭṭhaṃ. Yo ca saṅkhāre attato harati pañcakkhandhe pañca diṭṭhiyo upagacchati. “Etaṃ mama, esohamasmi, eso me attā”ti idaṃ suttaṃ avijjāya nikkhittaṃ, avijjāya nikkhipitaṃ. Evaṃ satthā sutte nayena dhammena niddisati. Asādhāraṇena taṃyeva tattha niddisitabbaṃ. Na aññaṃ.
379 Ye hi keci, bhikkhave, samaṇā vā brāhmaṇā vā “idaṃ dukkhan”ti nappajānanti cattāri saccāni vitthārena, yaṃ tattha appajānanā, idaṃ dukkhaṃ, ayaṃ hetu. Appajānanto vividhe saṅkhāre abhisaṅkharoti, ayaṃ nissando. Yañca diṭṭhigatāni parāmasati “idameva saccaṃ moghamaññan”ti ayaṃ nissando. Yaṃ punabbhavaṃ nibbatteti, idaṃ phalaṃ. Ayampi dhammo saniddiṭṭho hetuto ca phalato ca nissandato ca.
380 Ettha pana keci dhammā sādhāraṇā bhavanti. Hetu khalu āditoyeva sutte nikkhipissanti. Yathā kiṃ bhave cattārimāni, bhikkhave, agatigamanāni. Tattha yañca chandāgatiṃ gacchati yañca bhayāgatiṃ gacchati, ayaṃ lobho akusalamūlaṃ. Yaṃ dosā, ayaṃ dosoyeva. Yaṃ mohā, ayaṃ mohoyeva. Evaṃ imāni tīṇi akusalamūlāni āditoyeva upaparikkhitabbāni. Yattha ekaṃ niddisitabbaṃ, tattha ekaṃ niddisīyati. Tathā dve yathā tīṇi, na hi ādīhi anikkhitte hetu vā nissando vā phalaṃ vā niddisitabbaṃ.
381 Ayañcettha gāthā—
382 “Chandā dosā bhayā mohā, |
yo dhammaṃ ativattati; |
Nihīyati tassa yaso, |
kāḷapakkheva candimā”. |
383 Kattha chandā ca ayaṃ lobho yathā niddiṭṭhaṃ pubbe. Idaṃ mohādhiṭṭhānaṃ.
35. 384 Tattha katamaṃ alobhādhiṭṭhānaṃ?
385 “Asubhānupassiṃ viharantaṃ, |
Indriyesu susaṃvutaṃ; |
Bhojanamhi ca mattaññuṃ, |
Saddhaṃ āraddhavīriyaṃ; |
Taṃ ve nappasahati māro, |
Vāto selaṃva pabbatan”ti. |
386 Tattha yā asubhāya upaparikkhā, ayaṃ kāmesu ādīnavadassanena pariccāgo. Indriyesu susaṃvuto tasseva alobhassa pāripūriyaṃ mama āyatanasocitaṃ anupādāya. Bhojanamhi ca mattaññunti rasataṇhāpahānaṃ. Iti ayaṃ alobho asubhānupassitāya vatthuto dhārayati, so alobho hetu. Indriyesu guttadvāratāya gocarato dhārayati, bhojanemattaññutāya parato dhārayati, ayaṃ nissando. Taṃ ve nappasahati māro, vāto selaṃ va pabbatanti, idaṃ phalaṃ. Iti yoyeva dhammo ādimhi nikkhitto, soyeva majjhe ceva avasāne ca.
387 Nāhaṃ, bhikkhave, aññaṃ ekadhammampi samanupassāmi asamuppannassa kāmacchandassa anuppādāya uppannassa vā pahānāya, yathayidaṃ asubhanimittaṃ. Tattha asubhanimittaṃ manasikarontassa anuppanno ceva kāmacchando na uppajjati, uppanno ca kāmacchando pahīyati. Idaṃ alobhassa vatthu. Yaṃ puna anuppanno kāmarāgo pariyādiyati rūparāgaṃ arūparāgaṃ, iti phalaṃ. Iti ayampi ca dhammo niddiṭṭho hetuto ca nissandato ca phalato ca. Idaṃ alobhādhiṭṭhānaṃ.
388 Tattha katamaṃ adosādhiṭṭhānaṃ?
389 “Ekampi ce pāṇamaduṭṭhacitto, |
Mettāyati kusalo tena hoti; |
Sabbe ca pāṇe manasānukampaṃ, |
Pahūtamariyo pakaroti puññaṃ”. |
390 Ekampi ce pāṇamaduṭṭhacitto mettāyatīti ayaṃ adoso. Nigghātena assādo, kusalo tena hotīti tena kusalena dhammena saṃyutto dhammapaññattiṃ gacchati. Kusaloti yathā paññāya pañño paṇḍiccena paṇḍito. Pahūtamariyo pakaroti puññanti tassāyeva vipāko ayaṃ lokiyassa, na hi lokuttarassa. Tattha yā mettāyanā, ayaṃ hetu. Yaṃ kusalo bhavati ayaṃ nissando. Yāva abyāpajjo bhūmiyaṃ bahupuññaṃ pasavati, idaṃ phalaṃ. Iti adoso niddiṭṭho hetuto ca nissandato ca phalato ca.
391 Ekādasānisaṃsā mettāya cetovimuttiyā. Tattha yā mettācetovimutti, ayaṃ ariyadhammesu rāgavirāgā cetovimutti, lokikāya bhūmikā hetu, yaṃ sukhaṃ āyatiṃ manāpo hoti manussānaṃ, ime ekādasa dhammā nissando. Yañca akatāvī brahmakāye upapajjati. Idaṃ phalaṃ. Idaṃ adosādhiṭṭhānaṃ.
36. 392 Tattha katamaṃ amohādhiṭṭhānaṃ?
393 “Paññā hi seṭṭhā lokasmiṃ, |
yāyaṃ nibbedhagāminī; |
Yāya sammā pajānāti, |
jātimaraṇasaṅkhayaṃ”. |
394 Paññā hi seṭṭhāti vatthuṃ. Nibbedhagāminīti nibbānagāminiyaṃ yathābhūtaṃ paṭivijjhati. Sammā pajānāti, jātimaraṇasaṅkhayanti amoho. Paññāti hetu. Yaṃ pajānāti ayaṃ nissando. Yo jātimaraṇasaṅkhayo, idaṃ phalaṃ. Iti amoho niddiṭṭho hetunā ca nissandena ca phalena ca.
395 Tīṇimāni, bhikkhave, indriyāni anaññātaññassāmītindriyaṃ aññindriyaṃ aññātāvindriyaṃ. Tattha katamaṃ anaññātaññassāmītindriyaṃ? Idha, bhikkhave, bhikkhu anabhisametassa dukkhassa ariyasaccassa abhisamayāya chandaṃ janeti vāyamati, vīriyaṃ ārabhati, cittaṃ paggaṇhāti padahati. Evaṃ catunnaṃ ariyasaccānaṃ kātabbaṃ. Tattha katamaṃ aññindriyaṃ? Idha, bhikkhave, bhikkhu “idaṃ dukkhaṃ ariyasaccan”ti yathābhūtaṃ pajānāti, yā ca maggo, idaṃ aññindriyaṃ. Āsavakkhayā anāsavo hoti, idaṃ vuccati aññātāvindriyaṃ. Tathāyaṃ paññā, ayaṃ hetu. Yaṃ chandaṃ janeti vāyamati, yā pajānāti, ayaṃ nissando. Yena sabbaso āsavānaṃ khayā hetu, yaṃ khaye ñāṇamuppajjati, anuppāde ñāṇañca, ayaṃ nissando. Yaṃ arahattaṃ, idaṃ phalaṃ. Tattha khīṇā me jāti, vusitaṃ brahmacariyaṃ, kataṃ karaṇīyanti, idaṃ khaye ñāṇaṃ. Nāparaṃ itthattāyāti pajānāmīti idaṃ anuppāde ñāṇaṃ. Iti imāni indriyāni amoho niddiṭṭho hetunā ca nissandena ca phalena ca. Imāni asādhāraṇāni niddiṭṭhāni.
396 Tattha katamāni kusalamūlāni sādhāraṇāni? Kusalañca vo, bhikkhave, desessāmi kusalamūlañceva. Tattha katamaṃ kusalamūlaṃ? Alobho adoso amoho. Tattha katamaṃ kusalaṃ? Aṭṭha sammattāni sammādiṭṭhi yāva sammāsamādhi. Tattha yāni kusalamūlāni, ayaṃ hetu. Yañca alobho tīṇi kammāni samuṭṭhāpeti saṅkappaṃ vāyāmaṃ samādhiñca, ayaṃ alobhassa nissando. Tattha yo adoso, ayaṃ hetu. Yaṃ tayo dhamme paṭṭhapeti sammāvācaṃ sammākammantaṃ sammāājīvañca, ayaṃ nissando. Tattha yo amoho hetu, yaṃ dve dhamme upaṭṭhapeti aviparītadassanampi ca anabhilāpanaṃ, ayaṃ nissando. Imassa brahmacariyassa yaṃ phalaṃ, tā dve vimuttiyo rāgavirāgā cetovimutti avijjā virāgā ca paññāvimutti, idaṃ phalaṃ. Iti imāni tīṇi kusalamūlāni niddiṭṭhāni hetuto ca nissandato ca phalato ca. Evaṃ sādhāraṇāni kusalāni paṭivijjhitabbāni.
397 Yattha duve yattha tīṇi. Ayañcettha gāthā.
398 “Tulamatulañca sambhavaṃ, |
Bhavasaṅkhāramavassaji muni; |
Ajjhattarato samāhito, |
Abhindi kavacamivattasambhavan”ti. |
399 Tulamatulañca sambhavanti tulasaṅkhataṃ atulasaṅkhataṃ. Tattha ye saṅkhatā tulaṃ, te dve dhammā assādo ca ādīnavo ca tulitā bhavanti. Ettako kāmesu assādo. Ettako ādīnavo imassa, idaṃ nissaraṇanti iti nibbānaṃ pajānāti. Dvīhi kāraṇehi atulaṃ na ca sakkā tulayituṃ. Ettakaṃ etaṃ netaṃ paramatthīti tena atulaṃ. Atha pāpuṇā ratanaṃ karitvā acchariyabhāvena atulaṃ. Tattha kusalassa ca abhisambhavā jānanā passanā, ayaṃ amoho. Yaṃ tattha ñātā osiraṇā bhavasaṅkhārānaṃ, ayaṃ alobho. Yaṃ ajjhattarato samāhitoti vikkhepapaṭisaṃharaṇā, ayaṃ adoso. Iti imāni tīṇi kusalamūlāni. Tulamatulasambhavanti ayaṃ amoho. Yo bhavasaṅkhārānaṃ samosaraṇaṃ lobho sammāsamādhīnaṃ assādo, ayaṃ hetu. Yaṃ ajjhattarato avijjaṇḍakosaṃ sambhedo, ayaṃ nissando. Sā pavatti imāni tīṇi niddiṭṭhāni kusalamūlāni hetuto ca nissandato ca phalato ca.
400 Ettāvatā esā pavatti ca nivatti ca akusalamūlehi pavattati, kusalamūlehi nivattatīti imehi ca tīhi sabbaṃ akusalamūlaṃ samosaraṇaṃ gacchati. So dhamme vā vacanato niddiṭṭho taṇhāti vā kodhoti vā asampajaññanti vā anusayoti vā makkhoti vā paḷāsoti vā assatīti vā issāti vā macchariyanti vā aññāṇanti vā, tehi ye ca vatthūhi niddisitabbaṃ. Yassimāni dve vacanāni dhammapadāni niddiṭṭhāni na so atthi kilesā, yo imesu navasu padesu samodhānaṃ samosaraṇaṃ gacchati. Ayaṃ kileso, na ca lobho, na ca doso, na ca moho.
401 Yathā akusalamūlāni, evaṃ kusalāni paṭikkhepena niddisitabbāni. Idaṃ amohādhiṭṭhānaṃ.
37. 402 Tattha katamaṃ kāyakammādhiṭṭhānaṃ?
403 “Kāyena kusalaṃ kare, |
assa kāyena saṃvuto; |
Kāyaduccaritaṃ hitvā, |
kāyena sucaritaṃ care”. |
404 Tīṇimāni, bhikkhave, sucaritāni. Pāṇātipātā veramaṇī, adinnādānā veramaṇī, kāmesumicchācārā veramaṇī, idaṃ kāyakammādhiṭṭhānaṃ.
405 Tattha katamaṃ vācākammādhiṭṭhānaṃ?
406 “Subhāsitaṃ uttamamāhu santo, |
Dhammaṃ bhaṇe nādhammaṃ taṃ dutiyaṃ; |
Piyaṃ bhaṇe nāppiyaṃ taṃ tatiyaṃ, |
Saccaṃ bhaṇe nālikaṃ taṃ catutthaṃ”. |
407 Cattārimāni ca vacīsucaritāni idaṃ vācākammādhiṭṭhānaṃ.
408 Tattha katamaṃ manokammādhiṭṭhānaṃ?
409 “Manena kusalaṃ kammaṃ, |
manasā saṃvuto bhave; |
Manoduccaritaṃ hitvā, |
manasā sucaritaṃ care”. |
410 Tīṇimāni manosucaritāni, anabhijjhā, abyāpādo, sammādiṭṭhi, idaṃ manokammādhiṭṭhānaṃ. Imāni asādhāraṇāni suttāni.
411 Tattha katamāni sādhāraṇāni suttāni?
412 “Vācānurakkhī manasā susaṃvuto, |
Kāyena ca nākusalaṃ kayirā; |
Ete tayo kammapathe visodhaye, |
Ārādhaye maggamisippaveditaṃ”. |
413 Tisso imā, bhikkhave, pārisuddhiyo— kāyakammapārisuddhi, vācākammapārisuddhi, manokammapārisuddhi.
414 Tattha katamā kāyakammapārisuddhi? Pāṇātipātā veramaṇī, adinnādānā veramaṇī, kāmesumicchācārā veramaṇī. Tattha katamā vacīkammapārisuddhi? Musāvādā veramaṇī…pe… samphappalāpā veramaṇī. Tattha katamā manokammapārisuddhi? Anabhijjhā abyāpādo sammādiṭṭhi. Idaṃ sādhāraṇasuttaṃ.
415 Iti sādhāraṇāni ca suttāni asādhāraṇāni ca suttāni paṭivijjhitabbāni. Paṭivijjhitvā vācāya kāyena ca suttassa attho niddisitabbo.
38. 416 Tattha katamaṃ saddhindriyādhiṭṭhānaṃ?
417 “Yassa saddhā tathāgate, |
acalā suppatiṭṭhitā; |
Sīlañca yassa kalyāṇaṃ, |
ariyakantaṃ pasaṃsitaṃ. |
418 Saṃghe pasādo yassatthi, |
ujubhūtañca dassanaṃ; |
Adaliddoti taṃ āhu, |
amoghaṃ tassa jīvitaṃ. |
419 Saddhā ve nandikā ārādhiko, |
No tassa saddhoti; |
Sabbaṃ siyāti bhagavantaṃ, |
Tathārūpo dhammasampasādo”. |
420 Idaṃ saddhindriyādhiṭṭhānaṃ.
421 Tattha katamaṃ vīriyādhiṭṭhānaṃ?
422 “Ārambhatha nikkamatha, |
yuñjatha buddhasāsane; |
Dhunātha maccuno senaṃ, |
naḷāgāraṃva kuñjaro”. |
423 Cattārome, bhikkhave, sammappadhānā, idaṃ vīriyādhiṭṭhānaṃ.
424 Tattha katamaṃ satindriyādhiṭṭhānaṃ?
425 “Satīmato sadā bhaddaṃ, |
bhaddamatthu satīmato; |
Satīmato sadā seyyo, |
satīmā sukhamedhati”. |
426 Cattāro satipaṭṭhānā vitthārena kātabbā, idaṃ satindriyādhiṭṭhānaṃ.
427 Tattha katamaṃ samādhindriyādhiṭṭhānaṃ?
428 “Ākaṅkhato te naradammasārathi, |
Devā manussā manasā vicintitaṃ; |
Sabbe na jaññā kasiṇāpi pāṇino, |
Santaṃ samādhiṃ araṇaṃ nisevato”. |
429 Tayome, bhikkhave, samādhī— savitakko savicāro, avitakko vicāramatto, avitakko avicāro. Idaṃ samādhindriyādhiṭṭhānaṃ.
430 Tattha katamaṃ paññindriyādhiṭṭhānaṃ?
431 Paññā hi seṭṭhā lokasminti vitthārena.
432 Tisso imā, bhikkhave, paññā— sutamayī, cintāmayī, bhāvanāmayī, idaṃ paññindriyādhiṭṭhānaṃ suttaṃ, imāni indriyādhiṭṭhānāni asādhāraṇāni suttāni.
39. 433 Tattha katamāni sādhāraṇāni indriyādhiṭṭhānāni suttāni?
434 “Avītarāgo kāmesu, |
yassa pañcindriyā mudū; |
Saddhā sati ca vīriyaṃ, |
samatho ca vipassanā; |
Tādisaṃ bhikkhumāsajja, |
pubbeva upahaññati”. |
435 Pañcimāni indriyāni. Saddhindriyādiindriyaṃ daṭṭhabbaṃ. Tīsu aveccappasāde vitthārena suttaṃ kātabbaṃ. Imāni sādhāraṇāni indriyādhiṭṭhānāni suttāni. Yaṃ yassa sambandhaṃ kusalassa vā akusalassa vā tena tena adhiṭṭhānena taṃ suttaṃ niddisitabbaṃ, natthañño dhammo niddisitabbo. Tattha sādhāraṇaṃ kusalaṃ nāpi kusalaṃ akusalaṃ yathā sādhāraṇāni ca kusalamūlāni sādhāraṇāni ca akusalamūlāni uppannaṃ kāmavitakkaṃ pajahati…pe… cattāro sammappadhānā kusalaṃ akusalañca.
436 Tatthimā uddānagāthā
437 Vitakko hi mamatthiko, |
dadaṃ piyo naro iti; |
Yo pāṇamatipāteti, |
tīṇi tassa bālalakkhaṇaṃ. |
438 Satañceva sahassānaṃ, |
ye ca samaṇabrāhmaṇā; |
Chandā dosā bhayā mohā, |
catūhi agatīhi ca. |
439 Asubhānupassiṃ viharantaṃ, |
Nimittesu asubhā ca; |
Ekampi ce piyaṃ pāṇaṃ, |
Mittā sace subhāsitā. |
440 Paññā hi seṭṭhā lokasmiṃ, |
Anuññā tīṇi indriyāni; |
Kusalākusalamūlāni ca, |
Tulamatulañca sambhavaṃ. |
441 Kāyena kusalaṃ kare, |
Tīṇi sucaritāni ca; |
Subhāsitaṃ uttamamāhu, |
Santo vacīsucaritāni ca. |
442 Kāyena ca kusalaṃ kayirā, |
Manoduccaritāni ca; |
Kāyānurakkhī ca sadā, |
Tisso ca pārisuddhiyo. |
443 Yassa saddhā tathāgate, |
samuppāde ca desito; |
Ārambhatha nikkamatha, |
yā ca sammappadhānatā. |
444 Satīmato sadā bhaddaṃ, |
satipaṭṭhānabhāvanā; |
Ākaṅkhato ca anaññāṇaṃ, |
ye ca tīṇi samādhayo. |
445 Paññā hi seṭṭhā lokasmiṃ, |
tisso paññā pakāsitā; |
Avītarāgo kāmesu, |
tatheva pañcindriyā. |
446
Iti therassa mahākaccāyanassa
jambuvanavāsino peṭakopadese
tatiyabhūmi suttādhiṭṭhānaṃ nāma.