tipitaka2500.github.io

3.8 Satipaṭṭhānakathā

Paññāvagga

Satipaṭṭhānakathā

34. 1882 Sāvatthinidānaṃ. “Cattārome, bhikkhave, satipaṭṭhānā. Katame cattāro? Idha, bhikkhave, bhikkhu kāye kāyānupassī viharati ātāpī sampajāno satimā, vineyya loke abhijjhādomanassaṃ. Vedanāsu…  citte…  dhammesu dhammānupassī viharati ātāpī sampajāno satimā, vineyya loke abhijjhādomanassaṃ. Ime kho, bhikkhave, cattāro satipaṭṭhānā”ti.

35. 1883 Kathaṃ kāye kāyānupassī viharati? Idhekacco pathavīkāyaṃ aniccato anupassati, no niccato; dukkhato anupassati, no sukhato; anattato anupassati, no attato; nibbindati, no nandati; virajjati, no rajjati; nirodheti, no samudeti, paṭinissajjati, no ādiyati. Aniccato anupassanto niccasaññaṃ pajahati, dukkhato anupassanto sukhasaññaṃ pajahati, anattato anupassanto attasaññaṃ pajahati, nibbindanto nandiṃ pajahati, virajjanto rāgaṃ pajahati, nirodhento samudayaṃ pajahati, paṭinissajjanto ādānaṃ pajahati. Imehi sattahi ākārehi kāyaṃ anupassati. Kāyo upaṭṭhānaṃ, no sati. Sati upaṭṭhānañceva sati ca. Tāya satiyā tena ñāṇena taṃ kāyaṃ anupassati. Tena vuccati—  “kāye kāyānupassanāsatipaṭṭhānā”.

1884 Bhāvanā ti catasso bhāvanā—  tattha jātānaṃ dhammānaṃ anativattanaṭṭhena bhāvanā, indriyānaṃ ekarasaṭṭhena bhāvanā, tadupagavīriyavāhanaṭṭhena bhāvanā, āsevanaṭṭhena bhāvanā.

1885 Idhekacco āpokāyaṃ…pe…  tejokāyaṃ…  vāyokāyaṃ…  kesakāyaṃ…  lomakāyaṃ…  chavikāyaṃ…  cammakāyaṃ…  maṃsakāyaṃ…  rudhirakāyaṃ…  nhārukāyaṃ…  aṭṭhikāyaṃ…  aṭṭhimiñjakāyaṃ aniccato anupassati, no niccato; dukkhato anupassati, no sukhato; anattato anupassati, no attato; nibbindati, no nandati; virajjati, no rajjati, nirodheti, no samudeti; paṭinissajjati, no ādiyati. Aniccato anupassanto niccasaññaṃ pajahati, dukkhato anupassanto sukhasaññaṃ pajahati, anattato anupassanto attasaññaṃ pajahati, nibbindanto nandiṃ pajahati, virajjanto rāgaṃ pajahati, nirodhento samudayaṃ pajahati, paṭinissajjanto ādānaṃ pajahati. Imehi sattahi ākārehi kāyaṃ anupassati. Kāyo upaṭṭhānaṃ, no sati. Sati upaṭṭhānañceva sati ca. Tāya satiyā tena ñāṇena taṃ kāyaṃ anupassati. Tena vuccati—  “kāye kāyānupassanāsatipaṭṭhānā”.

1886 Bhāvanā ti catasso bhāvanā—  tattha jātānaṃ dhammānaṃ anativattanaṭṭhena bhāvanā, indriyānaṃ ekarasaṭṭhena bhāvanā, tadupagavīriyavāhanaṭṭhena bhāvanā, āsevanaṭṭhena bhāvanā. Evaṃ kāye kāyānupassī viharati. (1)

1887 Kathaṃ vedanāsu vedanānupassī viharati? Idhekacco sukhaṃ vedanaṃ aniccato anupassati, no niccato…pe…  paṭinissajjati, no ādiyati. Aniccato anupassanto niccasaññaṃ pajahati…pe…  paṭinissajjanto ādānaṃ pajahati. Imehi sattahi ākārehi vedanaṃ anupassati. Vedanā upaṭṭhānaṃ, no sati. Sati upaṭṭhānañceva sati ca. Tāya satiyā tena ñāṇena taṃ vedanaṃ anupassati. Tena vuccati—  “vedanāsu vedanānupassanāsatipaṭṭhānā”.

1888 Bhāvanā ti catasso bhāvanā…pe…  āsevanaṭṭhena bhāvanā…pe…  idhekacco dukkhaṃ vedanaṃ…pe…  adukkhamasukhaṃ vedanaṃ…  sāmisaṃ sukhaṃ vedanaṃ…  nirāmisaṃ sukhaṃ vedanaṃ…  sāmisaṃ dukkhaṃ vedanaṃ…  nirāmisaṃ dukkhaṃ vedanaṃ…  sāmisaṃ adukkhamasukhaṃ vedanaṃ…  nirāmisaṃ adukkhamasukhaṃ vedanaṃ…  cakkhusamphassajaṃ vedanaṃ…  sotasamphassajaṃ vedanaṃ…  ghānasamphassajaṃ vedanaṃ…  jivhāsamphassajaṃ vedanaṃ…  kāyasamphassajaṃ vedanaṃ…  manosamphassajaṃ vedanaṃ aniccato anupassati, no niccato…pe…  paṭinissajjati, no ādiyati. Aniccato anupassanto niccasaññaṃ pajahati…pe…  paṭinissajjanto ādānaṃ pajahati. Imehi sattahi ākārehi vedanaṃ anupassati. Vedanā upaṭṭhānaṃ, no sati. Sati upaṭṭhānañceva sati ca. Tāya satiyā tena ñāṇena taṃ vedanaṃ anupassati. Tena vuccati—  “vedanāsu vedanānupassanāsatipaṭṭhānā”.

1889 Bhāvanā ti catasso bhāvanā…pe…  evaṃ vedanāsu vedanānupassī viharati. (2)

1890 Kathaṃ citte cittānupassī viharati? Idhekacco sarāgaṃ cittaṃ aniccato anupassati, no niccato…pe…  paṭinissajjati, no ādiyati. Aniccato anupassanto niccasaññaṃ pajahati…pe…  paṭinissajjanto ādānaṃ pajahati. Imehi sattahi ākārehi cittaṃ anupassati. Cittaṃ upaṭṭhānaṃ, no sati. Sati upaṭṭhānañceva sati ca. Tāya satiyā tena ñāṇena taṃ cittaṃ anupassati. Tena vuccati—  “citte cittānupassanāsatipaṭṭhānā”.

1891 Bhāvanā ti catasso bhāvanā…pe…  āsevanaṭṭhena bhāvanā.

1892 Idhekacco vītarāgaṃ cittaṃ…pe…  sadosaṃ cittaṃ…  vītadosaṃ cittaṃ…  samohaṃ cittaṃ…  vītamohaṃ cittaṃ…  saṃkhittaṃ cittaṃ…  vikkhittaṃ cittaṃ…  mahaggataṃ cittaṃ…  amahaggataṃ cittaṃ…  sauttaraṃ cittaṃ…  anuttaraṃ cittaṃ…  samāhitaṃ cittaṃ…  asamāhitaṃ cittaṃ…  vimuttaṃ cittaṃ…  avimuttaṃ cittaṃ…  cakkhuviññāṇaṃ…  sotaviññāṇaṃ…  ghānaviññāṇaṃ…  jivhāviññāṇaṃ…  kāyaviññāṇaṃ…  manoviññāṇaṃ aniccato anupassati, no niccato…pe…  paṭinissajjati, no ādiyati. Aniccato anupassanto niccasaññaṃ pajahati…pe…  paṭinissajjanto ādānaṃ pajahati. Imehi sattahi ākārehi cittaṃ anupassati. Cittaṃ upaṭṭhānaṃ, no sati. Sati upaṭṭhānañceva sati ca. Tāya satiyā tena ñāṇena taṃ cittaṃ anupassati. Tena vuccati—  “citte cittānupassanāsatipaṭṭhānā”.

1893 Bhāvanā ti catasso bhāvanā…pe…  āsevanaṭṭhena bhāvanā. Evaṃ citte cittānupassī viharati. (3)

1894 Kathaṃ dhammesu dhammānupassī viharati? Idhekacco ṭhapetvā kāyaṃ ṭhapetvā vedanaṃ ṭhapetvā cittaṃ tadavasese dhamme aniccato anupassati, no niccato; dukkhato anupassati, no sukhato; anattato anupassati, no attato; nibbindati, no nandati; virajjati, no rajjati; nirodheti, no samudeti; paṭinissajjati, no ādiyati. Aniccato anupassanto niccasaññaṃ pajahati, dukkhato anupassanto sukhasaññaṃ pajahati, anattato anupassanto attasaññaṃ pajahati, nibbindanto nandiṃ pajahati, virajjanto rāgaṃ pajahati, nirodhento samudayaṃ pajahati, paṭinissajjanto ādānaṃ pajahati. Imehi sattahi ākārehi te dhamme anupassati. Dhammā upaṭṭhānaṃ, no sati. Sati upaṭṭhānañceva sati ca. Tāya satiyā tena ñāṇena te dhamme anupassati. Tena vuccati—  “dhammesu dhammānupassanāsatipaṭṭhānā”.

1895 Bhāvanā ti catasso bhāvanā—  tattha jātānaṃ dhammānaṃ anativattanaṭṭhena bhāvanā, indriyānaṃ ekarasaṭṭhena bhāvanā, tadupagavīriyavāhanaṭṭhena bhāvanā, āsevanaṭṭhena bhāvanā. Evaṃ dhammesu dhammānupassī viharatīti. (4)

1896 Satipaṭṭhānakathā niṭṭhitā.