tipitaka2500.github.io

1.4.4.3 Adhimattaṭṭhaniddesa

Mahāvagga

Indriyakathā

Catutthasuttantaniddesa

Adhimattaṭṭhaniddesa

201. 1078 Kathaṃ adhimattaṭṭhena indriyāni daṭṭhabbāni? Saddhindriyassa bhāvanāya chando uppajjati—  chandavasena saddhāvasena saddhindriyaṃ adhimattaṃ hoti. Chandavasena pāmojjaṃ uppajjati—  pāmojjavasena saddhāvasena saddhindriyaṃ adhimattaṃ hoti. Pāmojjavasena pīti uppajjati—  pītivasena saddhāvasena saddhindriyaṃ adhimattaṃ hoti. Pītivasena passaddhi uppajjati—  passaddhivasena saddhāvasena saddhindriyaṃ adhimattaṃ hoti. Passaddhivasena sukhaṃ uppajjati—  sukhavasena saddhāvasena saddhindriyaṃ adhimattaṃ hoti. Sukhavasena obhāso uppajjati—  obhāsavasena saddhāvasena saddhindriyaṃ adhimattaṃ hoti. Obhāsavasena saṃvego uppajjati—  saṃvegavasena saddhāvasena saddhindriyaṃ adhimattaṃ hoti. Saṃvejetvā cittaṃ samādahati—  samādhivasena saddhāvasena saddhindriyaṃ adhimattaṃ hoti. Tathā samāhitaṃ cittaṃ sādhukaṃ paggaṇhāti—  paggahavasena saddhāvasena saddhindriyaṃ adhimattaṃ hoti. Tathāpaggahitaṃ cittaṃ sādhukaṃ ajjhupekkhati—  upekkhāvasena saddhāvasena saddhindriyaṃ adhimattaṃ hoti. Upekkhāvasena nānattakilesehi cittaṃ vimuccati—  vimokkhavasena saddhāvasena saddhindriyaṃ adhimattaṃ hoti. Vimuttattā te dhammā ekarasā honti—  ekarasaṭṭhena bhāvanāvasena saddhāvasena saddhindriyaṃ adhimattaṃ hoti. Bhāvitattā tato paṇītatare vivaṭṭanti—  vivaṭṭanāvasena saddhāvasena saddhindriyaṃ adhimattaṃ hoti. Vivaṭṭitattā tato vosajjati—  vosaggavasena saddhāvasena saddhindriyaṃ adhimattaṃ hoti. Vosajjitattā tato nirujjhanti—  nirodhavasena saddhāvasena saddhindriyaṃ adhimattaṃ hoti.

1079 Nirodhavasena dve vosaggā—  pariccāgavosaggo ca, pakkhandanavosaggo ca. Kilese ca khandhe ca pariccajatīti—  pariccāgavosaggo. Nirodhanibbānadhātuyā cittaṃ pakkhandatīti—  pakkhandanavosaggo. Nirodhavasena ime dve vosaggā.

1080 Assaddhiyassa pahānāya chando uppajjati…pe…  assaddhiyapariḷāhassa pahānāya chando uppajjati…  diṭṭhekaṭṭhānaṃ kilesānaṃ pahānāya chando uppajjati…  oḷārikānaṃ kilesānaṃ pahānāya chando uppajjati…  anusahagatānaṃ kilesānaṃ pahānāya chando uppajjati…  sabbakilesānaṃ pahānāya chando uppajjati—  chandavasena saddhāvasena saddhindriyaṃ adhimattaṃ hoti…pe…  vīriyindriyassa bhāvanāya chando uppajjati…pe…  kosajjassa pahānāya chando uppajjati…  kosajjapariḷāhassa pahānāya chando uppajjati…  diṭṭhekaṭṭhānaṃ kilesānaṃ pahānāya chando uppajjati…pe…  sabbakilesānaṃ pahānāya chando uppajjati…  satindriyassa bhāvanāya chando uppajjati…pe…  pamādassa pahānāya chando uppajjati…  pamādapariḷāhassa pahānāya chando uppajjati…pe…  sabbakilesānaṃ pahānāya chando uppajjati…  samādhindriyassa bhāvanāya chando uppajjati…pe…  uddhaccassa pahānāya chando uppajjati uddhaccapariḷāhassa pahānāya chando uppajjati…pe…  sabbakilesānaṃ pahānāya chando uppajjati…  paññindriyassa bhāvanāya chando uppajjati…pe…  avijjāya pahānāya chando uppajjati…  avijjāpariḷāhassa pahānāya chando uppajjati…  diṭṭhekaṭṭhānaṃ kilesānaṃ pahānāya chando uppajjati…  oḷārikānaṃ kilesānaṃ pahānāya chando uppajjati…  anusahagatānaṃ kilesānaṃ pahānāya chando uppajjati…  sabbakilesānaṃ pahānāya chando uppajjati—  chandavasena paññāvasena paññindriyaṃ adhimattaṃ hoti. Chandavasena pāmojjaṃ uppajjati—  pāmojjavasena paññāvasena paññindriyaṃ adhimattaṃ hoti. Pāmojjavasena pīti uppajjati—  pītivasena paññāvasena paññindriyaṃ adhimattaṃ hoti. Pītivasena passaddhi uppajjati—  passaddhivasena paññāvasena paññindriyaṃ adhimattaṃ hoti. Passaddhivasena sukhaṃ uppajjati—  sukhavasena paññāvasena paññindriyaṃ adhimattaṃ hoti. Sukhavasena obhāso uppajjati—  obhāsavasena paññāvasena paññindriyaṃ adhimattaṃ hoti. Obhāsavasena saṃvego uppajjati—  saṃvegavasena paññāvasena paññindriyaṃ adhimattaṃ hoti. Saṃvejetvā cittaṃ samādahati—  samādhivasena paññāvasena paññindriyaṃ adhimattaṃ hoti. Tathāsamāhitaṃ cittaṃ sādhukaṃ paggaṇhāti—  paggahavasena paññāvasena paññindriyaṃ adhimattaṃ hoti. Tathāpaggahitaṃ cittaṃ sādhukaṃ ajjhupekkhati—  upekkhāvasena paññāvasena paññindriyaṃ adhimattaṃ hoti. Upekkhāvasena nānattakilesehi cittaṃ vimuccati—  vimokkhavasena paññāvasena paññindriyaṃ adhimattaṃ hoti. Vimuttattā te dhammā ekarasā honti—  bhāvanāvasena paññāvasena paññindriyaṃ adhimattaṃ hoti. Bhāvitattā tato paṇītatare vivaṭṭanti—  vivaṭṭanāvasena paññāvasena paññindriyaṃ adhimattaṃ hoti. Vivaṭṭitattā tato vosajjati—  vosaggavasena paññāvasena paññindriyaṃ adhimattaṃ hoti. Vosajjitattā tato nirujjhanti—  nirodhavasena paññāvasena paññindriyaṃ adhimattaṃ hoti.

1081 Nirodhavasena dve vosaggā—  pariccāgavosaggo ca, pakkhandanavosaggo ca. Kilese ca khandhe ca pariccajatīti—  pariccāgavosaggo. Nirodhanibbānadhātuyā cittaṃ pakkhandatīti—  pakkhandanavosaggo. Nirodhavasena ime dve vosaggā. Evaṃ adhimattaṭṭhena indriyāni daṭṭhabbāni.

1082 Dutiyabhāṇavāro.