tipitaka2500.github.io

1.1 Vatthugāthā

Pārāyanavaggagāthā

Vatthugāthā

1.

2 Kosalānaṃ purā rammā,
agamā dakkhiṇāpathaṃ;
Ākiñcaññaṃ patthayāno,
brāhmaṇo mantapāragū.

2.

3 So assakassa visaye,
maḷakassa samāsane;
Vasi godhāvarīkūle,
uñchena ca phalena ca.

3.

4 Tasseva upanissāya,
gāmo ca vipulo ahu;
Tato jātena āyena,
mahāyaññamakappayi.

4.

5 Mahāyaññaṃ yajitvāna,
puna pāvisi assamaṃ;
Tasmiṃ paṭipaviṭṭhamhi,
añño āgañchi brāhmaṇo.

5.

6 Ugghaṭṭapādo tasito,
paṅkadanto rajassiro;
So ca naṃ upasaṅkamma,
satāni pañca yācati.

6.

7 Tamenaṃ bāvarī disvā,
āsanena nimantayi;
Sukhañca kusalaṃ pucchi,
idaṃ vacanamabravi.

7.

8 “Yaṃ kho mama deyyadhammaṃ,
Sabbaṃ visajjitaṃ mayā;
Anujānāhi me brahme,
Natthi pañcasatāni me”.

8.

9 “Sace me yācamānassa,
bhavaṃ nānupadassati;
Sattame divase tuyhaṃ,
muddhā phalatu sattadhā”.

9.

10 Abhisaṅkharitvā kuhako,
bheravaṃ so akittayi;
Tassa taṃ vacanaṃ sutvā,
bāvarī dukkhito ahu.

10.

11 Ussussati anāhāro,
sokasallasamappito;
Athopi evaṃ cittassa,
jhāne na ramatī mano.

11.

12 Utrastaṃ dukkhitaṃ disvā,
devatā atthakāminī;
Bāvariṃ upasaṅkamma,
idaṃ vacanamabravi.

12.

13 “Na so muddhaṃ pajānāti,
kuhako so dhanatthiko;
Muddhani muddhapāte vā,
ñāṇaṃ tassa na vijjati”.

13.

14 “Bhotī carahi jānāti,
Taṃ me akkhāhi pucchitā;
Muddhaṃ muddhādhipātañca,
Taṃ suṇoma vaco tava”.

14.

15 “Ahampetaṃ na jānāmi,
ñāṇaṃ mettha na vijjati;
Muddhani muddhādhipāte ca,
jinānaṃ hettha dassanaṃ”.

15.

16 “Atha ko carahi jānāti,
asmiṃ pathavimaṇḍale;
Muddhaṃ muddhādhipātañca,
taṃ me akkhāhi devate”.

16.

17 “Purā kapilavatthumhā,
nikkhanto lokanāyako;
Apacco okkākarājassa,
sakyaputto pabhaṅkaro.

17.

18 So hi brāhmaṇa sambuddho,
sabbadhammāna pāragū;
Sabbābhiññābalappatto,
sabbadhammesu cakkhumā;
Sabbakammakkhayaṃ patto,
vimutto upadhikkhaye.

18.

19 Buddho so bhagavā loke,
dhammaṃ deseti cakkhumā;
Taṃ tvaṃ gantvāna pucchassu,
so te taṃ byākarissati”.

19.

20 Sambuddhoti vaco sutvā,
udaggo bāvarī ahu;
Sokassa tanuko āsi,
pītiñca vipulaṃ labhi.

20.

21 So bāvarī attamano udaggo,
Taṃ devataṃ pucchati vedajāto;
“Katamamhi gāme nigamamhi vā pana,
Katamamhi vā janapade lokanātho;
Yattha gantvāna passemu,
Sambuddhaṃ dvipaduttamaṃ”.

21.

22 “Sāvatthiyaṃ kosalamandire jino,
Pahūtapañño varabhūrimedhaso;
So sakyaputto vidhuro anāsavo,
Muddhādhipātassa vidū narāsabho”.

22.

23 Tato āmantayī sisse,
brāhmaṇe mantapāragū;
“Etha māṇavā akkhissaṃ,
suṇātha vacanaṃ mama.

23.

24 Yasseso dullabho loke,
pātubhāvo abhiṇhaso;
Svājja lokamhi uppanno,
sambuddho iti vissuto;
Khippaṃ gantvāna sāvatthiṃ,
passavho dvipaduttamaṃ”.

24.

25 “Kathaṃ carahi jānemu,
disvā buddhoti brāhmaṇa;
Ajānataṃ no pabrūhi,
yathā jānemu taṃ mayaṃ”.

25.

26 “Āgatāni hi mantesu,
mahāpurisalakkhaṇā;
Dvattiṃsāni ca byākkhātā,
samattā anupubbaso.

26.

27 Yassete honti gattesu,
mahāpurisalakkhaṇā;
Dveyeva tassa gatiyo,
tatiyā hi na vijjati.

27.

28 Sace agāraṃ āvasati,
vijeyya pathaviṃ imaṃ;
Adaṇḍena asatthena,
dhammena anusāsati.

28.

29 Sace ca so pabbajati,
Agārā anagāriyaṃ;
Vivaṭṭacchado sambuddho,
Arahā bhavati anuttaro.

29.

30 Jātiṃ gottañca lakkhaṇaṃ,
mante sisse punāpare;
Muddhaṃ muddhādhipātañca,
manasāyeva pucchatha.

30.

31 Anāvaraṇadassāvī,
yadi buddho bhavissati;
Manasā pucchite pañhe,
vācāya visajjessati”.

31.

32 Bāvarissa vaco sutvā,
sissā soḷasa brāhmaṇā;
Ajito tissametteyyo,
puṇṇako atha mettagū.

32.

33 Dhotako upasīvo ca,
nando ca atha hemako;
Todeyyakappā dubhayo,
jatukaṇṇī ca paṇḍito.

33.

34 Bhadrāvudho udayo ca,
posālo cāpi brāhmaṇo;
Mogharājā ca medhāvī,
piṅgiyo ca mahāisi.

34.

35 Paccekagaṇino sabbe,
sabbalokassa vissutā;
Jhāyī jhānaratā dhīrā,
pubbavāsanavāsitā.

35.

36 Bāvariṃ abhivādetvā,
katvā ca naṃ padakkhiṇaṃ;
Jaṭājinadharā sabbe,
pakkāmuṃ uttarāmukhā.

36.

37 Maḷakassa patiṭṭhānaṃ,
puramāhissatiṃ tadā;
Ujjeniñcāpi gonaddhaṃ,
vedisaṃ vanasavhayaṃ.

37.

38 Kosambiñcāpi sāketaṃ,
sāvatthiñca puruttamaṃ;
Setabyaṃ kapilavatthuṃ,
kusinārañca mandiraṃ.

38.

39 Pāvañca bhoganagaraṃ,
vesāliṃ māgadhaṃ puraṃ;
Pāsāṇakaṃ cetiyañca,
ramaṇīyaṃ manoramaṃ.

39.

40 Tasitovudakaṃ sītaṃ,
mahālābhaṃva vāṇijo;
Chāyaṃ ghammābhitattova,
turitā pabbatamāruhuṃ.

40.

41 Bhagavā tamhi samaye,
bhikkhusaṃghapurakkhato;
Bhikkhūnaṃ dhammaṃ deseti,
sīhova nadatī vane.

41.

42 Ajito addasa buddhaṃ,
Pītaraṃsiṃva bhāṇumaṃ;
Candaṃ yathā pannarase,
Paripūraṃ upāgataṃ.

42.

43 Athassa gatte disvāna,
paripūrañca byañjanaṃ;
Ekamantaṃ ṭhito haṭṭho,
manopañhe apucchatha.

43.

44 “Ādissa jammanaṃ brūhi,
gottaṃ brūhi salakkhaṇaṃ;
Mantesu pāramiṃ brūhi,
kati vāceti brāhmaṇo”.

44.

45 “Vīsaṃ vassasataṃ āyu,
so ca gottena bāvarī;
Tīṇissa lakkhaṇā gatte,
tiṇṇaṃ vedāna pāragū.

45.

46 Lakkhaṇe itihāse ca,
sanighaṇḍusakeṭubhe;
Pañcasatāni vāceti,
sadhamme pāramiṃ gato”.

46.

47 “Lakkhaṇānaṃ pavicayaṃ,
bāvarissa naruttama;
Taṇhacchida pakāsehi,
mā no kaṅkhāyitaṃ ahu”.

47.

48 “Mukhaṃ jivhāya chādeti,
uṇṇassa bhamukantare;
Kosohitaṃ vatthaguyhaṃ,
evaṃ jānāhi māṇava”.

48.

49 Pucchañhi kiñci asuṇanto,
sutvā pañhe viyākate;
Vicinteti jano sabbo,
vedajāto katañjalī.

49.

50 “Ko nu devo vā brahmā vā,
indo vāpi sujampati;
Manasā pucchite pañhe,
kametaṃ paṭibhāsati”.

50.

51 “Muddhaṃ muddhādhipātañca,
bāvarī paripucchati;
Taṃ byākarohi bhagavā,
kaṅkhaṃ vinaya no ise”.

51.

52 “Avijjā muddhāti jānāhi,
vijjā muddhādhipātinī;
Saddhāsatisamādhīhi,
chandavīriyena saṃyutā”.

52.

53 Tato vedena mahatā,
santhambhetvāna māṇavo;
Ekaṃsaṃ ajinaṃ katvā,
pādesu sirasā pati.

53.

54 “Bāvarī brāhmaṇo bhoto,
saha sissehi mārisa;
Udaggacitto sumano,
pāde vandati cakkhuma”.

54.

55 “Sukhito bāvarī hotu,
saha sissehi brāhmaṇo;
Tvañcāpi sukhito hohi,
ciraṃ jīvāhi māṇava.

55.

56 Bāvarissa ca tuyhaṃ vā,
sabbesaṃ sabbasaṃsayaṃ;
Katāvakāsā pucchavho,
yaṃ kiñci manasicchatha”.

56.

57 Sambuddhena katokāso,
nisīditvāna pañjalī;
Ajito paṭhamaṃ pañhaṃ,
tattha pucchi tathāgataṃ.

58 Vatthugāthā niṭṭhitā.