tipitaka2500.github.io

6.4 Paṭhamanānātitthiyasutta

Jaccandhavagga

Paṭhamanānātitthiyasutta

54. 490 Evaṃ me sutaṃ—  ekaṃ samayaṃ bhagavā sāvatthiyaṃ viharati jetavane anāthapiṇḍikassa ārāme. Tena kho pana samayena sambahulā nānātitthiyasamaṇabrāhmaṇaparibbājakā sāvatthiyaṃ paṭivasanti nānādiṭṭhikā nānākhantikā nānārucikā nānādiṭṭhinissayanissitā.

491 Santeke samaṇabrāhmaṇā evaṃvādino evaṃdiṭṭhino—  “sassato loko, idameva saccaṃ moghamaññan”ti. (1)

492 Santi paneke samaṇabrāhmaṇā evaṃvādino evaṃdiṭṭhino—  “asassato loko, idameva saccaṃ moghamaññan”ti. (2)

493 Santeke samaṇabrāhmaṇā evaṃvādino evaṃdiṭṭhino—  “antavā loko, idameva saccaṃ moghamaññan”ti. (3)

494 Santi paneke samaṇabrāhmaṇā evaṃvādino evaṃdiṭṭhino—  “anantavā loko, idameva saccaṃ moghamaññan”ti. (4)

495 Santeke samaṇabrāhmaṇā evaṃvādino evaṃdiṭṭhino—  “taṃ jīvaṃ taṃ sarīraṃ, idameva saccaṃ moghamaññan”ti. (5)

496 Santi paneke samaṇabrāhmaṇā evaṃvādino evaṃdiṭṭhino—  “aññaṃ jīvaṃ aññaṃ sarīraṃ, idameva saccaṃ moghamaññan”ti. (6)

497 Santeke samaṇabrāhmaṇā evaṃvādino evaṃdiṭṭhino—  “hoti tathāgato paraṃ maraṇā, idameva saccaṃ moghamaññan”ti. (7)

498 Santi paneke samaṇabrāhmaṇā evaṃvādino evaṃdiṭṭhino—  “na hoti tathāgato paraṃ maraṇā, idameva saccaṃ moghamaññan”ti. (8)

499 Santeke samaṇabrāhmaṇā evaṃvādino evaṃdiṭṭhino—  “hoti ca na ca hoti tathāgato paraṃ maraṇā, idameva saccaṃ moghamaññan”ti. (9)

500 Santi paneke samaṇabrāhmaṇā evaṃvādino evaṃdiṭṭhino—  “neva hoti na na hoti tathāgato paraṃ maraṇā, idameva saccaṃ moghamaññan”ti. (10)

501 Te bhaṇḍanajātā kalahajātā vivādāpannā aññamaññaṃ mukhasattīhi vitudantā viharanti—  “ediso dhammo, nediso dhammo; nediso dhammo, ediso dhammo”ti.

502 Atha kho sambahulā bhikkhū pubbaṇhasamayaṃ nivāsetvā pattacīvaramādāya sāvatthiṃ piṇḍāya pāvisiṃsu. Sāvatthiyaṃ piṇḍāya caritvā pacchābhattaṃ piṇḍapātapaṭikkantā yena bhagavā tenupasaṅkamiṃsu; upasaṅkamitvā bhagavantaṃ abhivādetvā ekamantaṃ nisīdiṃsu. Ekamantaṃ nisinnā kho te bhikkhū bhagavantaṃ etadavocuṃ—

503 “Idha, bhante, sambahulā nānātitthiyasamaṇabrāhmaṇaparibbājakā sāvatthiyaṃ paṭivasanti nānādiṭṭhikā nānākhantikā nānārucikā nānādiṭṭhinissayanissitā—

504 Santeke samaṇabrāhmaṇā evaṃvādino evaṃdiṭṭhino—  ‘sassato loko, idameva saccaṃ moghamaññan’ti…pe…  te bhaṇḍanajātā kalahajātā vivādāpannā aññamaññaṃ mukhasattīhi vitudantā viharanti—  ‘ediso dhammo, nediso dhammo; nediso dhammo, ediso dhammo’”ti.

505 “Aññatitthiyā, bhikkhave, paribbājakā andhā acakkhukā; atthaṃ na jānanti, anatthaṃ na jānanti, dhammaṃ na jānanti, adhammaṃ na jānanti. Te atthaṃ ajānantā anatthaṃ ajānantā dhammaṃ ajānantā adhammaṃ ajānantā bhaṇḍanajātā kalahajātā vivādāpannā aññamaññaṃ mukhasattīhi vitudantā viharanti—  ‘ediso dhammo, nediso dhammo; nediso dhammo, ediso dhammo’ti.

506 Bhūtapubbaṃ, bhikkhave, imissāyeva sāvatthiyā aññataro rājā ahosi. Atha kho, bhikkhave, so rājā aññataraṃ purisaṃ āmantesi—  ‘ehi tvaṃ, ambho purisa, yāvatakā sāvatthiyā jaccandhā te sabbe ekajjhaṃ sannipātehī’ti. ‘Evaṃ, devā’ti kho, bhikkhave, so puriso tassa rañño paṭissutvā yāvatakā sāvatthiyā jaccandhā te sabbe gahetvā yena so rājā tenupasaṅkami; upasaṅkamitvā taṃ rājānaṃ etadavoca—  ‘sannipātitā kho te, deva, yāvatakā sāvatthiyā jaccandhā’ti. ‘Tena hi, bhaṇe, jaccandhānaṃ hatthiṃ dassehī’ti. ‘Evaṃ, devā’ti kho, bhikkhave, so puriso tassa rañño paṭissutvā jaccandhānaṃ hatthiṃ dassesi—

507 Ekaccānaṃ jaccandhānaṃ hatthissa sīsaṃ dassesi—  ‘ediso, jaccandhā, hatthī’ti. Ekaccānaṃ jaccandhānaṃ hatthissa kaṇṇaṃ dassesi—  ‘ediso, jaccandhā, hatthī’ti. Ekaccānaṃ jaccandhānaṃ hatthissa dantaṃ dassesi—  ‘ediso, jaccandhā, hatthī’ti. Ekaccānaṃ jaccandhānaṃ hatthissa soṇḍaṃ dassesi—  ‘ediso, jaccandhā, hatthī’ti. Ekaccānaṃ jaccandhānaṃ hatthissa kāyaṃ dassesi—  ‘ediso, jaccandhā, hatthī’ti. Ekaccānaṃ jaccandhānaṃ hatthissa pādaṃ dassesi—  ‘ediso, jaccandhā, hatthī’ti. Ekaccānaṃ jaccandhānaṃ hatthissa satthiṃ dassesi—  ‘ediso, jaccandhā, hatthī’ti. Ekaccānaṃ jaccandhānaṃ hatthissa naṅguṭṭhaṃ dassesi—  ‘ediso, jaccandhā, hatthī’ti. Ekaccānaṃ jaccandhānaṃ hatthissa vāladhiṃ dassesi—  ‘ediso, jaccandhā, hatthī’ti.

508 Atha kho, bhikkhave, so puriso jaccandhānaṃ hatthiṃ dassetvā yena so rājā tenupasaṅkami; upasaṅkamitvā taṃ rājānaṃ etadavoca—  ‘diṭṭho kho tehi, deva, jaccandhehi hatthī; yassadāni kālaṃ maññasī’ti.

509 Atha kho, bhikkhave, so rājā yena te jaccandhā tenupasaṅkami; upasaṅkamitvā te jaccandhe etadavoca—  ‘diṭṭho vo, jaccandhā, hatthī’ti? ‘Evaṃ, deva, diṭṭho no hatthī’ti. ‘Vadetha, jaccandhā, kīdiso hatthī’ti?

510 Yehi, bhikkhave, jaccandhehi hatthissa sīsaṃ diṭṭhaṃ ahosi, te evamāhaṃsu—  ‘ediso, deva, hatthī seyyathāpi kumbho’ti.

511 Yehi, bhikkhave, jaccandhehi hatthissa kaṇṇo diṭṭho ahosi, te evamāhaṃsu—  ‘ediso, deva, hatthī seyyathāpi suppo’ti.

512 Yehi, bhikkhave, jaccandhehi hatthissa danto diṭṭho ahosi, te evamāhaṃsu—  ‘ediso, deva, hatthī seyyathāpi khīlo’ti.

513 Yehi, bhikkhave, jaccandhehi hatthissa soṇḍo diṭṭho ahosi, te evamāhaṃsu—  ‘ediso, deva, hatthī seyyathāpi naṅgalīsā’ti.

514 Yehi, bhikkhave, jaccandhehi hatthissa kāyo diṭṭho ahosi, te evamāhaṃsu—  ‘ediso, deva, hatthī seyyathāpi koṭṭho’ti.

515 Yehi, bhikkhave, jaccandhehi hatthissa pādo diṭṭho ahosi, te evamāhaṃsu—  ‘ediso, deva, hatthī seyyathāpi thūṇo’ti.

516 Yehi, bhikkhave, jaccandhehi hatthissa satthi diṭṭho ahosi, te evamāhaṃsu—  ‘ediso, deva, hatthī seyyathāpi udukkhalo’ti.

517 Yehi, bhikkhave, jaccandhehi hatthissa naṅguṭṭhaṃ diṭṭhaṃ ahosi, te evamāhaṃsu—  ‘ediso, deva, hatthī seyyathāpi musalo’ti.

518 Yehi, bhikkhave, jaccandhehi hatthissa vāladhi diṭṭho ahosi, te evamāhaṃsu—  ‘ediso, deva, hatthī seyyathāpi sammajjanī’ti.

519 Te ‘ediso hatthī, nediso hatthī; nediso hatthī, ediso hatthī’ti aññamaññaṃ muṭṭhīhi saṃsumbhiṃsu. Tena ca pana, bhikkhave, so rājā attamano ahosi.

520 Evamevaṃ kho, bhikkhave, aññatitthiyā paribbājakā andhā acakkhukā. Te atthaṃ na jānanti anatthaṃ na jānanti, dhammaṃ na jānanti adhammaṃ na jānanti. Te atthaṃ ajānantā anatthaṃ ajānantā, dhammaṃ ajānantā adhammaṃ ajānantā bhaṇḍanajātā kalahajātā vivādāpannā aññamaññaṃ mukhasattīhi vitudantā viharanti—  ‘ediso dhammo, nediso dhammo; nediso dhammo, ediso dhammo’”ti.

521 Atha kho bhagavā etamatthaṃ viditvā tāyaṃ velāyaṃ imaṃ udānaṃ udānesi—

522 “Imesu kira sajjanti,
eke samaṇabrāhmaṇā;
Viggayha naṃ vivadanti,
janā ekaṅgadassino”ti. (65)

523 Catutthaṃ.